«Կիլիկյան Հայաստանի մանրանկարչություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

==Թորոս Ռոսլին==

 

 

 

 

Հիմնականում հենվելով հայկական և բյուզանդական պատկերագրության վրա՝ նկարիչը միանշանակ իր պատկերազարդումներում ներառել է բազմաթիվ նորություններ՝ ստեղծագործաբար մոտենալով իր առջև դրված խնդիրներին։ Թորոս Ռոսլինը ոչ միայն նկարազարդել է ավետարանական պատմության այս կամ այն դրվագը՝ համաձայն պատկերագրության ավանդույթի, այլև մի շարք դեպքերում զուգահեռներ է անցկացրել հին կտակարանային տեքստերի հետ, ի հայտ բերել դրանց հիանալի իմացությունը, ստեղծել գեղանկարչական մեկնության ինքնատիպ օրինակներ։ Այսպես. նա հին կտակարանային մարգարեներին տեղադրել է ավետարանական առանձին տեսարաններում և խորանների ճակատամասերում, որտեղ նրանք բռնած պահում են իրենց մարգարեական գրությունների ոլորաթերթերը՝ հիշեցնելով, որ Քրիստոսի կյանքի իրադարձությունները մարգարեացված են Հին կտակարանում։

Թորոս Ռոսլինի մանրանկարների պատկերագրության ամենահատկանշական ու գրավիչ գիծը ավետարանական պատմություններին նոր հայացքով նայելու ձգտումն է։ Նա Քրիստոսին ներկայացրել է որպես կենդանի մարդ՝ շրջապատված չար ու բարի մարդկանցով։ Դարերով սրբագրված կանոններում մտցրել է ժամանակի իրողություններն արտացոլող բազմաթիվ տարրեր։ Նույնիսկ քրիստոսաբանական շարքի առավել կանոնակարգված գլխավոր տեսարաններին Թորոս Ռոսլինը տվել է կենդանություն՝ բնական կեցվածքներով ու դեմքերի արտահայտություններով, հաղորդել տարբեր հուզական և հոգեկան վիճակներ։ Չարչարանքների շարքի տեսարաններում նկարիչը մեծ վարպետությամբ է հաղորդել կատարվածի դրամատիզմը, գործող անձանց խոր, սակայն, զուսպ զգացմունքները։ Նա բնական երանգավորում է հաղորդել այնպիսի խարհրդապաշտական և խորհրդանշական տեսարանի, ինչպիսին է Պայծառակերպությունը, որտեղ համոզիչ կեցվածքով պատկերված են ոչ միայն արտասովոր տեսիլքից զարմացած առաքյալները, այլև Քրիստոսի հետ հանգիստ, մտերմիկ զրուցող Եղիան և Մովսեսը։ Ազատ մտածողությամբ առանձնանում են պատմողական շարքի տեսարանները։ Այսպես « Մոգերի վերադարձում» զորքի ուղեկցությամբ հեծյալ մոգերի սրընթաց արշավի պատկերը ստեղծվել է նկարիչի բազմիցս տեսած՝ Կիլիկիայի հայոց արքայի և իշխանների գլխավորած հեծելախմբերի տպավորության տակ։ «Վասակ իշխանի Ավետարան»-ի «Հաղորդություն»-ում առաքյալների հետևում պատկերված փակ վարագույրը հայկական եկեղեցիներում ընդունված արարողակարգից է։

 

 

Թորոս Ռոսլինի գեղանկարչությունը դասում են միջնադարյան քրիստոնեական արվեստի ամենաառաջավոր և բարձրագույն նվաճումների շարքը։ Նրա ստեղծագործությունը մեծ ազդեցություն է ունեցել հայկական գրքային գեղանկարչության հետագա զարգացման վրա։