|
==Ֆորտ Բոյար ==
{{Օգնություն:Դասընթաց/մենյու}}{{Դասընթաց-սկիզբ}}
===Կառուցման պատմությունը ===
Ֆորտ Բոյարի կառուցման առաջարկությունը եղել է դեռևս [[1666թվական]]ին [[Ռոշֆոր]]ի ռազմական բազայի կառուցումից հետո:Բայց [[Սեբաստիան Լե Պրետր դե Վոբան]]ը հակաճառում է [[Լյուդովիկոս XIV]]-ին` ասելով.<<Սեր, ավելի լավ է Լուսինը ատամներով բռնել, քան այդտեղ ամրություն կառուցել>>:
__NOTOC__
Շինարարությունն ի վերջո սկսվում է [[1801թվական]]ին` [[Նապոլեոն I]]-ի օրոք` Ռոշֆոր քաղաքի մատույցները բրիտանացիների հարձակումներից պաշտպանելու համար: Այն ժամանակներում հրետանու հեռահարությունը կարճ էր, իսկ երկու կղզիերի հեռավորությունն ավելի մեծ էր, որը հնարավորություն չէր տալիս ափին դրված հրետանուն, կրակի տակ պահել նեղուցը:
Ֆորտի շինարարությունն իրականացվում էր քարերով, որոնք դրվում էին անմիջապես ծովի հատակին:[[1809 թվական]]ին ամրության շինարարությունը կանգ է առնում տեխնիկական դժվարությունների պատճառով(քարերը իրենց իսկ ծանրությունից ընկղմվում էին տիղմի շերտերում):Շինարարությունը վերսկսվեց [[1837 թվական]]ին` [[Լուի-Ֆիլիպ]]ի գահակալության օրոք, երբ [[Անգլիա]]յի հետ հարաբերությունները կրկին լարվեցին: Ամրության շինարարությունը տևեց 20 տարի, [[1857 թվական]]ին այն արդեն պատրաստ էր:
<div style="font-size: 90%;">{{Օգնություն:Դասընթաց/Շրջանակ}}
Երբ շինարարությունն ավարտվեց, հրետանու հեռավորությունն արդեն կտրուկ ավելացել էր և ամրության նշանակությունը որպես ռազմական հենակետ նվազեց:
|
[[1913 թվական]]ին Ֆորտը լիովին կորցնում էր ռազմավարական նշանակությունը: [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի օրոք գերմանացիներն այն օգտագործում էին որպես հրաձգարան, ինչով էլ մեծ վնաս հասցրեցին շինությանը: Հետագա 80տարիներին նախկին ամրությունը լիովին լքված վիճակում էր և աստիժանաբար քայքայվում էր ծովի, քամու և ծովային թռչունների կողմից:
| [[Պատկեր:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''''Գիտեի՞ր.''''' Վիքիպեդիայում դու ունես քո անձնական [[Սպասարկող:Իմէջը/Սևագրություն|սևագրությունների էջը]]։ Եթե դեռ շատ վստահ չես զգում, ապա կարող ես փորձարկումներ անել այդտեղ։
[[1962 թվական]]ին Ֆորտ Բոյարը աճուրդի է հանվում` 7500 ֆրանկ նախնական արժեքով: Հիմնական պայքարը ծավալվում է ատամնաբույժ [[Էրիկ Էրտի]] և Ֆորտ Բոյարի ընկերների միության նախագահի միջև: Ի վերջո, Էրտը վճարում է 28000 ֆրանկ(իր մրցակցից 3000 ֆրանկ ավելի) և ձեռք բերում Ֆորտը` որպես սեփականություն: Սակայն, նա շինության վերեկանգնման համար միջոցներ չուներ: Իսկ տարիներն անցնում էին և Ֆորտ Բոյարն ավելի էր քանդվում` ծովի, քամու, ինչպես նաև զբոսաշրջիկների կողմից, որոնք պարզապեա քար առ քար տանում էին այն:
|}
[[1979թվական]]ին Էրտը որոշում է ազատվել Ֆորտ Բոյարից և վաճառքի է հանում 1.2 միլիոն ֆրանկով: Միակ հետաքրքվողը [[Ծովով խանգարվածներ|<<Ծովով խանգարվածները>>]] ասոցիացիան էր, որը ցանկանում էր այն արտիստների և էկոլոգների հանդիպման վայր դարձնել:
</div>
===Նոր ժամանակներ ===
Լավ, մինչև այստեղ ամեն ինչ շատ հեշտ էր։ Իսկ այժմ, կարելի է ասել, անցնենք բուն նյութին։ Ենթադրենք, հոդված ես ստեղծում. ինչպիսի՞ կառուցվածք պետք է այն ունենա։ Այստեղ կգտնես այդ հարցին պատասխանող բոլոր կարևոր տեղեկությունները։
Սկսած [[1980 թվական]]ից Ֆորտ Բոյարի նկամամբ հետաքրքրություն է դրսևորում հեռուստատեսությունը: Մասնավորապես` [[Ֆիլիպ Դե Դելևել]]ը, <<[[Գանձեր որոնողներ]]ը>> հանրաճանաչ հաղորդաշարի վարողը, որի հաղորդումներից մեկում հերոսը պետք է Ֆորտ Բոյարում գտներ Նապոլեոնի ծխախոտատուփը:Նույն թվականին Ռոշֆորի առևտրային պալատը Ֆորտ Բոյարը վերակառուցելու առաջարկություն է ստանում:Սակայն ոչ մեկին այդ առաջարկը չի հետաքրքրում: [[1989 թվական]]ին Էրիկ Էրտը 1.5 միլիոն ֆրանկով վաճառում է Ֆորտ Բոյարը հեռուստախաղերի պրոդյուսեր [[Ժակ Անտուան]]ին, որն իր շոուի համար տարածք էր փնտրում:
[[1989 թվականի]]ն սկսվում է Ֆորտ Բոյարի վերակառուցումը: Շինությունից 25 մետր հեռավորության վրա կառուցվում է օֆշորային կառամատույց` նավերի մոտենալու համար: Սարքավորումներով հագեցվում են 2 սրահները` համանուն հեռուստախաղի համար:[[1996 թվական]]ին վերականգնվում են նաև հրետանային պլատֆորմները: Սակայն Ֆորտ Բոյարը դեռևս ծովի քարուքանդ անող հարվածներին էր ենթարկվում:Լիովին մաքրվում են արտաքին պատերը:Աշխատանքների ավարտական փուլում վերականգնվում է հիմնական բանակը([[2003-2004 թվականներ]]ին):
__TOC__
===Ֆորտ Բոյարը կինեմատոգրաֆում ===
=== Ներածություն ===
[[1962 թվական]]ին Ֆորտ Բոյարը երևաց գեղարվեստական ֆիլմում: Դա <<[[Զինվորի հանգիստը]]>> ֆիլմն էր:
Հոդվածը սկսվում է ներածությամբ, որտեղ մի քանի նախադասությամբ նկարագրվում է հոդվածի նյութը։ Ներածության առաջին բառը պետք է լինի '''թավատառ''', որից հետո դրվում է ստորակետ (և ոչ երկար գծիկ, ինչպես Ռուսերեն Վիքիպեդիայում)։ Նախադասությունները, պետք է լինեն համառոտ. խուսափիր ավելորդ դերանուններից ու կրկնաբանությունից։
1966 թվականին [[Ռոբերտ Էնրիկոյի]] << [[Արկածներ որոնողները]]>> ֆիլմում այն դառնում է սցենարի հիմնական բաղկացուցիչներից մեկը` 15 րոպե էկրանային ժամանակով: Այդ րոպեների համար 3 շաբաթ պահանջվեց և նկարահանումներն ընդհատվեցին ուժեղ փոթորիկով, որի ընթացքում հարկ եղավ նկարահանող խմբին արագորեն տարհանել ուղղաթիռով:
=== Բովանդակություն ===
Բովանդակությունը (ցանկը) ավելանում է ավտոմատ կերպով, եթե հոդվածը ամենաքիչը չորս վերնագրի է բաժանված։ Դասընթացի նախորդ մասից, արդեն գիտես, ինչպես ենք ավելացնում վերնագրեր ու ենթավերնագրեր։
=== Հոդվածի տեքստը ===
Հոդվածի տեքստը պետք է գրված լինի հանրագիտարանային ոճով։ Միայն բառի սահմանումը բավարար չէ հոդված ունենալու համար. հոդվածը պետք առնվազն մի քանի կարևոր տեղեկություներ ընդգրկի։ Միևնույն ժամանակ, պետք է խուսափել երկար պարբերություններից. աշխատիր հոդվածը հնարավորինս շատ վերնագրերի ու ենթավերնագրերի բաժանել։
=== Խմբագրողի անունը ===
[[Պատկեր:Wiki.png|thumb|Վիքիպեդիայի լոգոն]]
Հոդվածը ստեղծողի կամ խմբագրողի անունը հոդվածում չի նշվում։ Սակայն ցանկության դեպքում կարելի տեսնել խմբագրման հեղինակ(ներ)ին. բավական է միայն սեղմել էջի վերևում գտնվող «Դիտել պատմությունը» հղումը («Խմբագրել» հղման կողքին)։
=== Պատկերներ ===
Աջ կողմի պատկերը ստացվել է հետևյալ կոդի օգնությամբ.
:<code><nowiki>[[Պատկեր:Wiki.png|thumb|Վիքիպեդիայի լոգոն]]</nowiki></code>
Ինչպես տեսնում ես, բանաձևը մի քանի բաղադրիչ ունի։ ''Wiki.png'' կոդը օգտագործված ֆայլի անունն է։ Իսկ «thumb» բառը նշանակում է, որ նկարը պետք է շրջանակի մեջ հայտնվի։
«[[Վիքիպահեստ]]» նախագիծը ազատ արտոնագրով պատկերների և տեսաձայնային նյութերի շտեմարան է, որտեղ տեղադրված նյութերը ամիջականորեն հասանալի են բոլոր Վիքիպեդիաներում (և այլ քույր նախագծերում)։ Այս պահին գրեթե 13 միլիոն ֆայլեր կան, որոնք կարող ենք օգտագործել հոդվածներում։ Եթե հոդվածին պատկեր ես ուզում ավելացրել, [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=&button=&title=Special%3ASearch որոնիր] քեզ անհրաժեշտ պատկերը։ Կարող ես նաև ինքդ լուսանկարներ ու պատկերներ ստեղծել և [http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Commons:Upload/hy&uselang=hy բեռնել] Վիքիպահեստ։
=== Աղբյուրներ և ծանոթագրություններ ===
Կարևոր տեղեկությունների դեպքում (օրինակ. բնակչության թվի) պետք է նշել դրանց աղբյուրը։ Դա անում ենք ծանոթագրությունների միջոցով, որոնց համար կրկին դիմում ենք վիքի-կոդի օգնությանը։ Օրինակ խմբագրման պատուհանում ավելացնելով.
:<code><nowiki>Քաղաքը ունի 100.000 բնակիչ։<ref>Աղբյուր</ref> Բնակչության մեծ մասը հայեր են։<ref>Աղբյուր2</ref></nowiki></code>
կստացվի.
:Քաղաքը ունի 100.000 բնակիչ։<ref>Աղբյուր</ref> Բնակչության մեծ մասը հայեր են։<ref>Աղբյուր 2</ref>
Սակայն այսքանը բավական չէ։ Պետք է նաև հոդվածի վերջում ավելացնել <nowiki>{{Ծանոթագրություններ}}</nowiki> կոդը, որպեսզի ծանոթագրությունները տեսանելի լինեն։ Սեղմիր այս տողի վերջին ծանոթագրության վրա և տես, թե ինչպես է դա լինում։ <ref>Հրաշալի է։ Հիմա սեղմիր կողքի սլաքի վրա՝ նորից հետ «ցատկելու» համար։</ref>
=== Արտաքին հղումներ===
Հոդվածի վերջում կարելի է տեղադրել նաև հղումներ այլ կայքերի։ Այդ դեպքում ևս օգտագործում ենք վիքի-բանաձև։ Օրինակ այսպես.
:<code><nowiki> == Արտաքին հղումներ ==</nowiki><br />
:<nowiki>* [http://sample.org հղում 1]</nowiki>
:<nowiki>* [http://sample.org հղում 2]</nowiki></code>
Արտաքին հղումներ պետք է տեղադրել միայն, եթե դրանք կարևոր տեղեկություններ են պարունակում հոդվածի նյութի մասին։ Ոչ միշտ են դրանք ցանկալի, իսկ չափից շատ արտաքին հղումները մեծ մասամբ ոչ թույլատրելի։ Տես այդ մասին ավելի մանրամասն [[Վիքիպեդիա:Արտաքին հղումներ|այստեղ]]։
=== Միջլեզվային հղումներ ===
Միջլեզվային հղումներ են կոչվում հոդվածի ձախ մասում նույն հոդվածի այլ լեզուներով տարբերակների հղումները։ Դիցուք դու ստեղծել ես մի նոր հոդված և ցանկանում ես, որ այն կապված լինի մյուս լեզնուներով նույն հոդվածի հետ։ Դրա համար քեզ պետք է միայն մեկ այլ լեզվով համարժեք հոդվածի անունն իմանալ։ Օրինակի համար, վերցնենք [[Մեծ պանդա]]։ Այս հոդվածի համարժեք անգլերեն հոդվածը կոչվում է Giant panda։ Հայերեն հոդվածի ձախ աջ մասում սեղմենք «Ստեղծել հղումը» կոճակի վրա։ Դրա վրա սեղմելուց կբացվի այսպիսի պատուհան՝
[[Պատկեր:Screenshot-addinterwiki.png|center|400px|Screenshot: how to add interwiki]]
Առաջին դաշտում պետք է լրացնել լեզուն (օրինակ՝ English) և այդ լեզվով հոդվածի անունը (օրինակ Giant panda)։ Այն բանից հետո, երբ մենք սեղմենք Link with page (Կապել հոդվածի հետ) կոճակի վրա, մեր հոդվածի ձախ ներքին հատվածում կհայտնի հղումների երկար ցանկ։ Դրանք նույն մեր հոդվածն են՝ այլ լեզուներով։
=== Կատեգորիաներ ===
Հոդվածները ընդգրկվում են մեկ կամ մի քանի կատեգորիաների մեջ։ Կատեգորիայի վիք-բանաձևը տեղադրվում է հոդվածի վերջում՝ միջլեզվային հղումներից առաջ։ Օրինակ, [[Զովունի]] գյուղի մասին հոդվածում կարող է ավելացվել «Կոտայքի մարզի գյուղեր» կատեգորիան։ Դա կանենք հետևյալ կերպ.
:<code><nowiki>[[Կատեգորիա:Կոտայքի մարզի գյուղեր]]</nowiki></code>
Հիշելուց հետո հոդվածի ներքևում կհայտնվի կատեգորիայի հղումը.
:[[:Կատեգորիա:Կոտայքի մարզի գյուղեր]]
<div style="font-size: 90%;">{{Օգնություն:Դասընթաց/Շրջանակ}}
|
| [[Պատկեր:Crystal Clear app ktip.png|20px]] '''''Խորհուրդ.''''' Գտիր պատահական մի հոդված, բացիր խմբագրման պատուհանը և ուսումնասիրի, թե ինչ կաղապարներ են այնտեղ օգտագործված։
|}
</div>
=== Կաղապարներ և տեղեկաքարտեր ===
Վիքիպեդիայում հաճախ են օգտագործում այսպես կոչված կաղապարներ և տեղեկաքարտեր։ Կաղապարները վիքի-բանաձևեր են (երբեմն շա՜տ երկար), որոնք գտնվում են առանձին էջում և գործածվում են հարյուրավոր հոդվածներում։ Այդպես ահագին ժամանակ ու տարածք է խնայվում։ Կաղապարները միշտ երկուական ձևավոր փակագծերի մեջ են։ Օրինակ <nowiki>{{AM}}</nowiki> կաղապարը ավելացնում է հետևյալը.
{{AM}}
Տեղեկաքարտերը ըստ էության նույնպես կաղապարներն են, միայն թե դրանք միշտ աղյուսակի ձև ունեն ու գտնվում են հոդվածի աջ մասում։ Այդ աղյուսակում արագ կարելի է գտնել հոդվածի ամենակարևոր տվյալները։ Հաճախ տեղեկաքարտում քարտեզներ ու սխեմաներ են լինում։ Ուսումնասիրիր [[Մեծ պանդա]] հոդվածի տեղեկաքարտը։
Սկզբում այս ամենը բարդ կարող է թվալ, սակայն ժամանակի ընթացքում ավելի հեշտ կլինի օգտագործել կաղապարներ և տեղեկաքարտեր։
{{Կոճակ-սեղմակ|1. կոճակ = [[Օգնություն:Դասընթաց/Հոդվածի ստեղծում|Ծանոթանանք հոդվածի ստեղծմանը →]]|size=medium|align=right}}
{{Ծանոթագրություններ}}
{{Դասընթաց-վերջ}}
| 