«Աշխարհագրական թաղանթ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 125.
Ի տարբերություն ցիկլոնների՝ անտիցիկլոնները բարձր ճնշման համակարգեր են, կենտրոնում ճնշումը բարձր է, իսկ շրջապատում՝ ցածր։ Այս դեպքում քամիները կենտրոնից ձգտում են դեպի եզրեր, սակայն ճանապարհին շեղվում են դեպի աջ հյուսիսային կիսագնդում, դեպի ձախ՝ հարավային կիսագնդում, և ստացվում է քամիների համակարգ ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ հյուսիսային կիսագնդում (հարավային կիսագնդում՝ հակառակ ուղղությունը )։ Անտիցիկլոնի ուղղաձիգ կտրվածքի կենտրոնում նկատվում է օդի վարընթաց շարժում։ Օդի վարընթաց շարժման դեպքում գոլորշիների խտացում չի կատարվում, ներքև իջնող օդը տաքանում է, նշանակում է նրա մեջ գտնվող գոլորշիները խտանալու փոխարեն ընդարձակվում են, հարաբերական խտությունը ընկնում է։ Անտիցիկլոնի տիրապետման շրջանում ամպեր չեն գոյանում, երկինքը պարզ է, գիշերային ժամերին ուժգին ճառագայթարձակում է կատարվում, ձմռանը սառնամանիքներ են առաջանում։ Ձմեռային ամիսներին ստացիոնար անտիցիկլոններ առաջանում են Ասիայի և Կանադայի ամենացամաքային շրջաններում։ Ասիայի անտիցիկլոնին անվանում են նաև Սիբիրական կամ Մոնղոլական, նրա կենտրոնը գտնվում է Բայկալ լճից հարավ-արևելք և իզոբարների համակենտրոն կորերը դասվում են նրա շուրջը։ Անտիցիկլոնի դեպքում տեղումներ գրեթե չեն լինում։
=== Շրջապտույտների փոխհարաբերությունը ===
Աշխարհագրական թաղանթում տեղի ունեցող վերոնշյալ բոլոր շրջապտույտները ոչ
Ձմեռային ամիսներին Ասիական (Սիբիրական) անտիցիկլոնի հետևանքով քամիները Ճապոնական, Օխոտի ծովերում սառույցները մղում են դեպի Հարավ-արևելք։ Նույնանման երևույթ է նկատվում նաև Լաբրադորական սառը հոսանքի շրջանում, որի ազդեցության տակ Գոլֆստրիմ հոսանքը մի փոքր ծռվում է, ծունկ է առաջացանում։ Այսպիսով, մթնոլորտի
Արեգակի ջերմային էներգիայի միջոցով տարեկան 520 հազար կմ³ ջուր գոլորշանում էև նույնքան էլ վերադառնում է երկրի մակերևույթ։ Սակայն
Ջրի և մթնոլորտի շրջապտույտների միջև գոյություն ունի սերտ օրգանական կապ։ Եթե օդը տեղափոխում է ջրային գոլորշիներ, ապա գոլորշիներն էլ իրենց հերթին տեղափոխում են թաքնված ջերմություն։ Այստեղ ևս առկա է շրջանառական պրոցեսների փոխադարձ կապն ու փոխպայմանավորվածությունը։
Սերտ կապեր գոյություն ունեն ջերմության ու խոնավության շրջապտույտների և կենսաբանական շրջապտույտների միջև, որտեղ դրանք ավելի բարդ են ու բազմակողմանի։ Կեսաբանական
Նյութերի ու էներգիայի շրջապտույտների միջև ավելի բարդ կապակցություններ կան, որ տեղի են ունենում քարոլորտի խորքում ու
Երկիր մոլորակի վրա քիմիական
*մեխանիկական (ֆիզիկական)
Տող 137.
*ագրեգատային
*կենսաբանական։
Մեխանիկանկան շրջապտույտի ընթացքում նյութը տեղափոխվում է առանց հատկանիշները փոխելու։ Քիմիական ձևի դեպքում նյութերի հատկանիշները փոխվում են։ Այս ձևը մեծ
Երկրի մակերևույթի վրա ամենաշարժում տարրերը օդն ու ջուրն են, որոնք գտնվում են գազային ու հեղուկ ագրեգատային վիճակներում և շարժման ոլորտում իրենց հետ տանում են նաև պինդ նյութեր։
== Գրականություն ==
*Հ.Կ. Գաբրիելյան «Երկիր մոլորակը և նրա աշխարհագրական թաղանթը», Երևան, 1983
|