«Մոծակներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չNo edit summary |
No edit summary |
||
Տող 22.
Մոծակների ակտիվությունը մեծանում է երեկոյան և գիշերը։ Առավել վտանգավոր են ''[[Culicidae]]'' ընտանիքի [[անոֆելես]] սեռի (մալարիային) մոծակները, որոնք փոխանցում են [[մալարիա]]յի և [[վիրուս]]ային ու ճիճվային հիվանդությունների հարուցիչներ։ [[Ոչ մալարիային մոծակներ]]ը (''Culex pipiens pipiens'') փոխանցում են ավելի քան 50 վարակիչ և մակաբուծային հիվանդություններ ([[դեղին տենդ]], [[տուլարեմիա]] և այլն)։ էգերը ձվադրում են բնական և արհեստական ջրամբարներում (կանգնած և դանդաղահոս ջրերով), ձվերից զարգանում են թրթուրները, որոնք ապրում են ջրում։
=== Ձևաբանական նկարագրություն === ▼
Մոծակները մանր միջատներ են (երկարությունը 4-14 մմ), երկար վերջույթներով և նեղ թափանցիկ թևերով (թևերի բացվածքը՝ 5 -ից 30 մմ): Շատ տեսակների մարմինը դեղին է, շագանակագույն կամ մոխրագույն, սակայն կան նաև սև կամ կանաչավուն տեսակներ: Փորիկը երկարավուն է՝ բաղկացած է 10 հատվածներից: Կուրծքը լայն է փորիկից: Ոտքերը վերջանում են զույգ ճանկերով: Թևերը ծածկված են թեփուկներով, որոնց կուտակումները երբեմն առաջացնում են կետեր: [[Բեղիկներ]]ը բաղկացած են 15 հատվածներից: Բերանային համակարգը [[ծակող-ծծող բերանային ապարատ|ծակող-ծծող]] տեսակի է: Էգերի մոտ կնճիթը երկար է և բաղկացած է ծակող մազիկներից, որոնք արուների մոտ բացակայում են<ref name="Агринский"/><ref name="Паразитология">Паразитология и инвазионные болезни животных / ''М. Ш. Акбаев, А. А. Водянов, Н. Е. Косминков'' и др.; под ред. М. Ш. Акбаева.</ref>:▼
Բերանային ապարատը թաքնված է շեփորանման ստորին շրթունքի հետևում, որի ներսում գտվում է ստիլետային խարտոցանման մի քանի ծնոտներ (սծ-ստորին ծնոտ և վծ-վերին ծնոտ): Ծնոտների օգնությամբ մոծակը ծակում է մաշկը, կնճիթը մտցնում մինչև արյունատար մազանոթներ և նույն բերանի հարմարանքներով ծծում է արյունը:▼
''Չշփոթել''` երբեմն հսկայական մոծակներ են համարում [[երկարոտանի մոծակներ]]ի ընտանիքին պատկանող որոշ միջատների, որոնք ոտքերի և թևերի ձևով նման են մոծակկներին:▼
== Տարածվածություն ==
Տող 36 ⟶ 28՝
=== Տարածման միջոցներ ===
Ամբողջ աշխարհով մոծակների տարբեր տեսակներ տարածվածությունը և նրանց տարածումը մեծ հեռավորությունների վրա, որտեղ նրանք [[աբորիգեն]]ներ չեն համարվում, տեղի է ունեցել մարդու շնորհիվ: Առաջին հերթին` ծովային ուղիներով ճանապարհորդությունների շնորհիվ. մոծակների ձվերը, [[թրթուր]]ները, [[հարսնյակ]]ները տեղափոխվում են ջրով լցված մաշված դողերի կամ պոկված ծաղիկների միջոցով: Սակայն բացի ծովային տրանսպորտից մոծակները էֆեկտիվորեն սովորել են տեղափոխովել սեփական տրանսպորտային միջոցներով, բեռնատարներով, գնացքներով և նույնիսկ ինքնաթիռներով: Այսպիսով, մոծակների տարածումը դժվար է կառավարել և նույնիսկ կարանտինային միջոցները այնքան էլ արդյունավետ չեն և պրակտիկայում դժվար իրականացվող:
▲Մոծակները մանր միջատներ են (երկարությունը 4-14 մմ), երկար վերջույթներով և նեղ թափանցիկ թևերով (թևերի բացվածքը՝ 5 -ից 30 մմ): Շատ տեսակների մարմինը դեղին է, շագանակագույն կամ մոխրագույն, սակայն կան նաև սև կամ կանաչավուն տեսակներ: Փորիկը երկարավուն է՝ բաղկացած է 10 հատվածներից: Կուրծքը լայն է փորիկից: Ոտքերը վերջանում են զույգ ճանկերով: Թևերը ծածկված են թեփուկներով, որոնց կուտակումները երբեմն առաջացնում են կետեր: [[Բեղիկներ]]ը բաղկացած են 15 հատվածներից: Բերանային համակարգը [[ծակող-ծծող բերանային ապարատ|ծակող-ծծող]] տեսակի է: Էգերի մոտ կնճիթը երկար է և բաղկացած է ծակող մազիկներից, որոնք արուների մոտ բացակայում են<ref name="Агринский"/><ref name="Паразитология">Паразитология и инвазионные болезни животных / ''М.
▲Բերանային ապարատը թաքնված է շեփորանման ստորին շրթունքի հետևում, որի ներսում գտվում է ստիլետային խարտոցանման մի քանի ծնոտներ (սծ-ստորին ծնոտ և վծ-վերին ծնոտ): Ծնոտների օգնությամբ մոծակը ծակում է մաշկը, կնճիթը մտցնում մինչև արյունատար մազանոթներ և նույն բերանի հարմարանքներով ծծում է արյունը:
▲''Չշփոթել''` երբեմն հսկայական մոծակներ են համարում [[երկարոտանի մոծակներ]]ի ընտանիքին պատկանող որոշ միջատների, որոնք ոտքերի և թևերի ձևով նման են մոծակկներին:
== Ծանոթագրություններ ==
| |||