«Յահյա Հակկի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 13.
== Իրավիճակը Եգիպտոսում ==
 
[[Առաջին Համաշխարհային պատերազմիպատերազմ]]ի տարիներին կարճ ժամանակահատվածում, Եգիպտոսը[[Եգիպտոս]]ը սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական նշանակալից ճանապարհ անցավ, որը նախադրյալներ ստեղծեց նոր դեմոկրատական ուժերի ակտիվ հանդես գալուն և՛ քաղաքական ասպարեզում և՛ երկրի գրական կյանքում։ Զարգացան նոր արդյունաբերական ոլորտներ, առաջացան նոր ձեռնարկություներ, ավելացավ տարբեր ապրանքների արտադրությունը։ Դա հանգեցրեց ազգային բուրժուազիայի հետագա զարգացմանը, նրանում արդյունաբերական շերտավորման աճին։
 
Պատերազմի ավարտին ավելի ցայտուն երևացին համընդհանուր դժգոհության նախանշաններ: [[1917]]-[[1918]]թթ. աճեցին սոցիալիստական տրամադրությունները, որոնքի վերջիվերջոհայտ եկան առաջին [[սոցիալիզմ|սոցիալիստական]] և [[կոմունիզմ|կոմունիստական]] խմբավորումները։ հզոր ազգային շարժման ձև ընդունեցին ([[1918]]-1923թթ[[1923]]թթ.), և 1919թ[[1919]]թ. մարտին[[մարտ]]ին հանգեցրին զինված ապստամբության։ 1917-1918թթ. աճեցին սոցիալիստական տրամադրությունները, ի հայտ եկան առաջին սոցիալիստական և կոմունիստական խմբավորումները։նն Թեև անգլիացիներին հաջողվեց ճնշել 1919թ.այդ մարտի հեղափոխությունըշարժումը, բայց այն հսկայական դեր խաղաց երկրի քաղաքական, հասարակական և մշակութային կյանքում, ոչ միայն այն պատճառով, որ [[Միացյալ Թագավորություն|Անգլիան]] ստիպված էր զիջումների գնալ, ճանաչելով Եգիպտոսի ձևական անկախությունը, այլև հիմնականում այն, որ եգիպտական ժողովուրդը անցավ հեղափոխական պայքարի մեծ դպրոց։
Ազգային-ազատագրական և առաջին հերթին հակաիմպերիալիստական շարժման ընթացքում սկսվեց մինչ այդ չտեսնված մշակութային վերելք։ [[Մուհամմադ Թեյմուր|Մուհամադ]] և [[Մահմուդ Թեյմուրները.Թեյմուր]]ները, [[Իսա Ուբեյդ|Իսա]] և [[Շիհաբա ՈւբեյդներըՈւբեյդ]]ները, [[Մահմուդ Տահիր ԼաշինըԼաշին]]ը իրենց ճշմարտացի ստեղծագործություններով սկիզբ դրեցին ռեալիստական ժողովրդական պատմվածքի ժանրին։
 
== «Նոր դպրոցի» կազմավորումն ու գործունեությունը ==
 
1919թ[[1919]]թ Եգիոտոսի ժողովուրդը, ոգևորվելով հոկտեմբերյան սոցիալիստական հեղափոխության հաջողություններից, սկսեց մեծ հեղափոխությունը անգլիական օկուպացիայի դեմ, որին մասնակցում են հասարակության գրեթե բոլոր շերտերը։ Առաջին անգամ լսվեց եգիպտացի կնոջ ձայնը։ Հեղափոխությունը սակայն ճնշվեց։ Բայց և այնպես այդ հեղափոխական տրամադրությունները մեծ ազդեցություն ունեցան հասարակական մտքի զարգացման վրա։ Գնալով մեծանում էր առաջադեմ ազգային մշակույթը վերծնելու մտավորականության ձգտումը։ Հակաանգլիական շարժումներին իրենց մեծ աջակցությունը և մասնակացությունն էին ցուցաբերում Թեյմուր եղբայրները, որոնք հանդես էին գալիս իրենց հրապարակախոսական հոդվածներով և պահանջում էին Եգիպտոսի ազատագրումը։
 
[[Պատկեր:Muhammad Ali Dynasty portrait.jpg|մինի|ձախից]]Եգիպտոսի առաջադեմ մտավորականությունը գաղափարապես կապված լինելով եգիպտական ազգայնականությանը՝ առաջնորդում էին անկախության համար ազգի պայքարը «Եգիպտականացում» ("تمصير") կարգախոսով։ Երիտասարդ գրողները, ովքեր ոգևորված էին եգիպտական գրականության ստեղծման գաղափարներով 1917-ին Ահմադ Խեյրի Սաիդի գլխավորությամբ հիմնեցին «Նոր դպրոց» ("المدرسة الجديدة") գրական ընկերությունը որի գլխավոր օրգանը հանդիսացավ «ալ-Ֆաջր» (Այգաբաց) թերթը, որը հիմնադիրները անվանում էին <«կործանման և վարակառուցման>» թերթ։ Այս միության կորիզն էին կազմում այնպիսի հանրահայտ գրողներ ինչպիսիք էին Մուհամմադ և Մահմուդ Թեյմուրները, [[Յահյա ՀակինՀակկի]]ն, Իսա և Շիհատա ՈւբեյդաՈւբեյդ եղբայրները, Տահիր Լաշինը, Ահմադ Խեյրի Սաիդը և շատ ուրիշներ։ Սրանք այն գրողներն էին ովքեր հանդես էին գալիս ճնշված ժողովդի անունից, պաշտպանում նրանց շահերը, նրանք իրենց ստեղծագործություններում արտահայտում էին ժողովրդի ծանր վիճակը, խոսում կանանց իրավունքների ոտնահարման մասին, բացահայտում եգիպտական մշակույթի անկման պատճառները և այլն։
[[Պատկեր:Al-Azhar (inside) 2006.jpg|մինի|աջից]]
 
Տող 30.
Իրենց թերթերի, ամսագրերի էջերում, նովելների ժողովածուների նախաբաններում գրողները արտահայտում էին գրականության նկատմամբ իրենց հայացքները, կոչ անում հրաժարվել սոցիալական կենցաղի նկատմամբ պարզեցված վերաբերմունքից։ Նրանք գրականության առջև խնդիր էին դնում արտահայտել ազգային բնավորությունը, նկարագրել կոնկրետ երևույթներ և մարդկանց, մատնանշել սոցիալական խնդիրները խորությամբ, այլ ոչ զուտ կենցաղային բնույթով, բացահայտել մարդկային բնավորությունները։
 
«Նոր դպրոց»-ի ներկայացուցիչների մեծ մասը, հատկապես երիտասարդները, կրթություն ստանալով Ֆրանսիայում[[Ֆրանսիա]]յում և Անգլիայում, քաջ ծանոթ էին [[Գի դը Մոպասան|եվրոպացի]] և [[Անտոն Չեխով|ռուս]] նովելիսնտերի ստեղծագործություններին։ 1-ին անգամ նրանք եգիպտական գրականության մեջ առաջ էին քաշում ռեալիստական և դեմոկրատական արվեստի սկզբունքները։ Նրանք դրեցին ռեալիստական ազգային պատվածքի ժանրի հիմքը։ Մահմուդ Թեյմուրը 1960թ Սեպտեմբերին եգիպտացի գրականագետ Ֆարուկ Շուշայի հետ հարցազրույցի ժամանակ «Նոր դպրոց»-ի մասին խոսելիս նշեց, որ նրա գրողներըը խնդիր են դրել «ստեղծել ռեալիստական եգիպտական գրականություն, որը անկեղծորեն կարտահայտի եգիպտացիների զգացմունքները»։
[[Պատկեր:Mohammed-ali-basha-mosque.jpg|մինի|ձախից]]
«Նոր դպրոց»-ի ամենաականավոր հեղինակներն էին Մուհամադ և Մահմուդ Թեյմուրները։ Մուհամադ Թեյմուրը կոչ էր անում գրողներին չմտածել միայն հետաքրքիր թեմաներ շոշափելու մասին, այլ ճշտգրիտ ձևով արտահայտել եգիպտական իրականության հրատապ խնդիրները։ Նա պնդում էր, որ ստեղծագործությունը պետք է լինի ճշմարիտ, արժանահավատ, որի համար պետք է մանրամասն ուսումնասիրել երկրի կյանքը նախքան իրադարձությունը հասարակությանը ներկայացնելը։ Միջավայրը նկարագրող ցանկացած մանրուք պետք է ճշմարիտ լինի։ Նման պահանջով հանդես էին գալիս նաև <նոր դպրոցի> մյուս անդամները։ Գրողների այս նոր սերունդը իրենց գլխավոր խնդիրն էին համարում պարզ արտահայտել միտքը և հիմնական ուշադրությունը սևեռել ստեղծագործության բովանդակությանը և ոչ թե ձևին։ Սակայն ռեալիզմը դեռևս արմատապես չէր հիմնավորվել և շատ գրողներ հենց իրենք չէին հետևում իրենց սկզբունքներին։ բնական է, որ նրանք միանգամից չէին կարող դուրս գալ լուսավորչական աշխարհայացքի և մշակույթի ազդեցությունից, որի ոգով էին դաստիարակվել նրանք։
 
Նոր դպրոցի ձևավորման վրա մեծ ազդեցություն է ունեցել համաշխարհային ռեալիզմի գրականությունը, հատկապես մեծ հեղինակություն էին վայելում ռուս գրողները։ Երբ սկսվեց արաբների շփումը ռուս գրողների հետ, նրանք թարգմանեցին ռուսական գրականության գլխավոր ստեղծագործությունները, հատկապես [[Մաքսիմ Գորկի|Գորկու]], [[Ֆյոդոր Դոստոևսկի|Դոստոևսկու]], [[Իվան Տուրգենև|Տուրգենևի]], [[Նիկոլայ Գոգոլ|Գոգոլի]] և Չեխովի։[[Անտոն Չեխով|Չեխովի]]։
 
==Յահյա Հակկի==
 
Յահյա Հակկին ծնվել է 1905թ[[1905]]թ Կահիրեում[[Կահիրե]]ում, թուրքական միջին խավին պատկանող ընտանիքում։ Նա ավարտել է Կահիրեի իրավաբանական ֆակուլտետը և որոշ ժամանակ Ալեքսադրիայում[[Ալեքսադրիա]]յում է աշխատել իր մասնագիտությամբ։ 1929թ[[1929]]թ միանում է դիվանագիտական կորպուսներին և ծառայության է անցնում Ջիդդայում[[Ջիդդա]]յում, Հռոմում[[Հռոմ]]ում, Փարիզքում[[Փարիզ]]ում և Անկարայում։[[Անկարա]]յում։ 1952թ[[1952]]թ նշանակվել է Լիբիայում[[Լիբիայ]]ում դեսպան։
 
Իր գրական գործունեության ընթացքում նա հրապարակել է կարճ պատմվածքների [[7]] ժողովածու և չնայած դրանց քչությանը, այս ժողովածուները մեծ դեր են խաղացել իրենց գեղարվեստական արժեքով և իրենց ազդեցությունն են ունեցել հետագա եգիպտացի գրողների վրա։
 
Հակկին իր պատմվածքներում գրական նոր մեթոդներ էր կիրառում, փորձում էր պատմվածքին նոր ձև տալ։ Նա իր պատմվածքներում ալեգորիա մտցրեց։ Ի տարբերություն իր շատ ժամանակակիցների Հակիի ուշադրության կենտրոնում հասարակության միջին խավը չէր և նա չէր փորձում տեսնել աշխարհը այս խավի տեսանկյունից։ Իր պատմվածքներում մեծ տեղ էր գտել Եգիպտոսի քաղաքային և գյուղական աղքատ խավը։ Այս մասին խոսելով Հակին դիպչում էր Եգիպտոսի հենց սրտին և բացահայտում էր Եգիպտոսի ստորին սոցիալական կյանքը։