«Ազատության արձան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: եւ → և (5), : → ։ (23), ` → ՝ (6) oգտվելով ԱՎԲ |
վիքիֆիկացում, ձևավորում, ոճակական ուղղումներ, ուղղագրական, կետադրություն, կատեգորիա, կաղապարներ, նյութերի ավելացում, լուսանկար, ճշտումնե... |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:Statue of Liberty 7.jpg|thumb|220px|Ազատության արձանը]]
'''Ազատության արձան''' (<small>անգլերեն՝</small>''Statue of Liberty'', լրիվ անունն է՝ '''Ազատությունը, որ լուսավորում է աշխարհը''' [[անգլերեն]]` Liberty Enlightening the World, [[ֆրանսերեն]]` La Liberté éclairant le monde) [[ԱՄՆ]]-ում և աշխարհում քանդակագործության ամենահայտնի կոթողներից է, որին հաճախ ասում են “Նյու-Յորքի և ԱՄՆ-ի խորհրդանիշ”, “Ազատության և [[ժողովրդավարություն|ժողովրդավարության]] խորհրդանիշ”։ Արձանը տեղակայված է [[Նյու-Յորք]]ի [[Մանհեթեն]] թաղամասից 3 կմ դեպի հարավ-արևմուտք գտնվող [[Լիբերթի Այլենդ]] կղզում։ <br />
Ազատության արձանը, որի հեղինակն է [[Ֆրեդերիկ Օգյուստ Բարթոլդի]]ն, [[1886]] թվականի [[հոկտեմբերի 28]]-ին [[ԱՄՆ]]-ն նվեր է ստացել [[Ֆրանսիա]]յի ժողովրդից: Արձանն իրենից ներկայացնում է պատմուճանով կնոջ, ով խորհդանշում է հռոմեական դիցարանի ազատության աստվածուհի [[Լիբերտաս]]ին: Կինը աջ ձեռքով բարձրացրել է ջահը, իսկ ձախով բռնել է սալիկ, որի վրա փորագրված է ԱՄՆ-ի անկախության հռչակագրի ընդունման ամսաթիվը` [[1776]] թվականի [[հոլիսի 4]]: Ոտքերին ընկած է փշրված [[շղթա]]: Արձանը համարվում է Միացյալ Նահանգների և ազատության խորհրդանիշ։
Քանդակագործ Բարթոլդին ոգեշնչված էր ֆրանսիացի իրավագիտության պրոֆեսոր [[Էդուարդ Ռենե դը Լաբուլայե]]ից: Վերջինս, ասում են, [[1865]] թվականին կարծիք է հայտնել, որ լավ կլիներ ամերիկյան անկախությանը նվիրված որևէ հուշարձան ստեղծեր որպես [[Ֆրանսիա]]յի և [[Ամերիկա]]յի ժողովուրդների համատեղ նախագիծ: [[Ֆրանսիա]]յում ստեղծված ծանր քաղաքական իրավիճակի պատճառով արձանի ստեղծման աշխատանքները չսկսվեցին մինչև [[1870]]-ական թվականները: [[1875]] թվականին Լաբուլայեն առաջարկեց, որ Ֆրանսիայի կառավարությունը ֆինանսավորի արձանի ստեղծման աշխատանքները, իսկ ամերիկացիները հատկացնեն վայր արձանի տեղադրման համար, ինչպես նաև կառուցեն պատվանդանը: Բարթոլդին ավարտեց արձանի` ջահով ձեռքի և գլխի հատվածների ձուլումը՝ այն ժամանակ, երբ արձանի տեսքը լիովին պլանավորված չէր, և այդ հատվածները սկսեցին ցուցադրվել հասարակության և միջազգային ցուցահանդեսների շրջանակներում:
Արձանի ջահով հատվածը [[1876]] թվականին ցուցադրվել է [[Ֆիլադելֆիա]]յի [[Հարյուրամյա Ցուցահանդես]]ին, իսկ [[1876]]-[[1882]] թվականներին` [[Նյու Յորք]]ի [[Մեդիսոն Սքուեր այգի|Մեդիսոն Սքուեր այգ]]ում: Դրամահավաքը բավարար արդյունք չունեցավ, նամանավանդ ամերիկացիների համար, և [[1885]] թվականին պատվանդանի կառուցման աշխատանքները դադարեցին ֆինանսական միջոցների սղության պատճառով: «Նյու Յորք Ուորլդ»-ի հրատարակիչ [[Ժոզեֆ Փուլիձեր]]ը փորձեց խնդիրը լուծեց նվիրատուներ հայթայթելով: Շարժումը համախմբեց 120.000 հովանավորների, որոնց մեծամասնությունը նվիրաբերեց մեկ դոլլարից քիչ գումար: Արձանը ձուլվեց [[Ֆրանսիա]]յում, այնուհետև տեղափոխվեց փայտե մեծ արկղի մեջ` կտրել անցնելով ծովեր, և հավաքվեց ավարտուն պատվանդանի վրա, որն այնուհետև կոչվեց [[Բեդլոյի կղզի]]: Արձանի բացման արարողությունը նշանավորվեց հատուկ արարողությամբ, որին ներկա էր ԱՄՆ նախագահ [[Գրովեր Կլևելանդ]]ը:
Մինչև [[1901]] թվականը արձանն ԱՄՆ «Լայթհաուս Բորդ»-ի հսկողության տակ էր, այնուհետև` «Department of War»-ի: Մինչ [[1933]] թվականն այն Ազգային Պարկ ծառայության հսկողության տակ էր: [[1938]] թվականին արձանը փակվեց վերանորոգման համար: [[1980]] թվականների սկզբներին ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ արձանն այն կարգի վնասված վիճակում է, որ անհրաժեշտ է ընդհանուր վերանորոգում: Մինչ արձանը փակ էր [[1984]]-[[1986]] թվականներին, արձանի ներքին կառուցվածքի մեծ մասը, ինչպես նաև լապտերային հատվածը փոխվեցին: [[2001]] թվականի [[սեպտեմբերի 11]]-ի [[Ահաբեկչական գործողությունը Նյու Յորքում 2001 թ.|ահաբեկչական գործողություններից]] հետո արձանը կրկին փակվեց անվտանգության նկատառումներով. պատվանդանի շրջանը վերաբացվեց [[2004]], իսկ արձանը` [[2009]] թվականին, սակայն միայն սահմանափակ քանակով մարդիկ կարող էին բարձրանալ մինչև թագի հատվածը: Արձանը, ներառյալ պատվանդանը և հիմքը, փակվեց մեկ տարով մինչև [[2012]] թվականի հոկտեմբերի 28-ը, որպեսզի երկրորդային սանդուղքներ և այլ անվտանգության սարքավորումներ կառուցվեին. Ազատության կղզին մնաց բաց: Այնուամենայնիվ, վերաբացումից մեկ օր հետո Ազատության կղզին փակվեց [[Սենդի փոթորիկ]]ի պատճառով. Արձանն ու կղզին կրկիրն բացվեցին 2013 թվականի հուլիսի 4-ին: Մարդկանց ելումուտը դեպի ջահը շրջապատող օթյակ, անվտանգության նկատառումներից ելնելով, արգելված էր [[1916]] թվականից սկսած:
== Նկարագրությունը ==
Աստվածուհին մի ոտքով կանգնած է փշրված շղթաների վրա, աջ ձեռքում վեր պարզած ջահ է, ձախում՝ լատիներեն JULY IV MDCCLXXVI գրությամբ տախտակ, որը համպատասխանում է ԱՄՆ անկախության հռչակագիրը ստորագրելու տարեթվին (1776թ. հուլիսի 4)։ <br />
| |||