Կարապետյան '''Սահակ
Կարապեսփ Կարապետյան,
''' հայ սովետական ֆիզիոլոգ, անասնաբույծ-սելեկցիոներ,
կենսբ.կենսաբանական գիտ.գիտությունների դ-րդոկտորր ([[1961]]),
[[ՀՍՍՀ
]] ԳԱ ակադեմիկոս (1943), ՀՍՍՀ գիտ. վաստ. գործիչ (1966)։ Ս. Կ. Կարապետյան Ս. Ե. Կարապետյան սակցական-պետական գործիչ։ ՍՄԿԿ անդամ 1931-ից։ Ավարտել է Անդրֆեդերացիայի անվ. (այժմ՝ Երեանի) անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստ-ը (1933)։ Եղել է
ՍՍՀՄ[[ԽՍՀՄ]] ԳԱ
հայկ.հայկական մասնաճյուղի նախագահի՝ գիտական գծով տեղակալ (
1938—40[[1938]]-[[1940]]), ՀԿԿ Կենտկոմի քարտուղար (
1940—44[[1940]]-[[1944]]), ՀՍՍՀ Սինիստրների խորհրդի նախագահի տեղակալ և արտաքին գործերի մինիստր (
1944—47[[1944]]-[[1947]]), ՀՍՍՀ Մինիստրների խորհրդի նախագահ (
1947—52[[1947]]-[[1952]])։
1952—55[[1952]]-[[1955]]-ին աշխատել է Հայկական անասնաբուծական և անասնաբուժական ԳՀԻ-ի, իսկ
1955—57[[1955]]-[[1957]]-ին՝
Երեանի[[Երևան]]ի թռչնաբուծական ֆաբրիկայի դիրեկտոր։
[[1958
]]-ից ղեկավարում է ՀՍՍՀ ԳԱ Օրբելու
անվ.անվան ֆիզիոլոգիայի
ինստ-իինստիտուտի գյուղատնտ.գյուղատնտեսական կենդանիների բազմացման ֆիզիոլոգիայի լաբորատորիան (միաժամանակ 1964-ից Խ. Աբովյանի անվ. հայկական մանկավարժական ինստ-ի ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի վարիչն է)։
Կ.Կարապետյանը [[1965
]]-ից Հայաստանի ֆիզիոլոգների ընկերության նախագահն է,
[[1970
]]-ից՝ Ֆիզիոլոգների միջազգային խորհրդի և թռչնաբույծների համաշխարհային ասոցիացիայի գլխավոր խորհրդի անդամ։
Գիտ.Գիտական աշխատանքները վերաբերում են
գյուղատնտ.գյուղատնտեսական կենդանիների բազմացման և վերարտադրական ֆունկցիայի խթանման, թռչունների մթերատվության բարձրացման,
արդ. թռչնաբուծության, անասնաբուծության տարբեր ճյուղերի ինտենսիվացման հարցերին։ Ապացուցել է, որ լրացուցիչ լուսավորության պայմաններում
գյուղատնտ.գյուղատնտեսական թռչունների տարեկան միջին ձվատվությունը ավելանում է
20—25[[20]]-[[25]]%
, իսկ արհեստական աղբյուրներից ստացվող ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցությամբ խթանվում է մատղաշ և հասուն թռչունների աճն ու զարգացումը, բարձրանում՝ մթերատվությունը։
Կ-իԿարապետյանի այս առաջարկությունները
[[1953
]]-ից կիրառվում են
ՍՍՀՄ[[ԽՍՀՄ]] թռչնաբուծական բոլոր տնտեսություններում՝ որպես պահվածքի ռեժիմի պարտադիր աարր։ Նա հաստատել է, որ ուղեղի մեծ կիսագնդերի երկկողմանի միաժամանակյա հեռացման դեպքում անվերադարձ խախտվում է թռչունների բազմացման օրգանների գործունեությունը, իսկ վերին մակուղեղը հեռացնելիս ոչ թե արագանում է սեռական հասունացման պրոցեսը, ինչպես մինչ այդ ընդունված էր, այլ ընդհակառակը, դանդաղում է և նույնիսկ արգելակվում։ Տեսական և գործնական կարեորություն ունեն կովկասյան գորշ տավարի ցեղի կովերի կաթի յուղայնության և սպիտակուցի քանակի ավելացման ուղղությամբ կատարած հետազոտությունները։
1946—74[[1946]]-[[1974]]-ին նրա ղեկավարությամբ ստեղծվել է
երեանյաներևանյան հավերի ցեղը, որը
ՍՍՀՄ[[ԽՍՀՄ]]-ում բուծվող
մսա- ձվատումսաձվատու ցեղերի առաջնեկն է։ Որպես պատգամավոր գիտական զեկուցումներով հանդես է եկել ֆիզիոլոգիային և թռչնաբուծությանը նվիրված միջազգային կոնգրեսներում (
[[1958
]]-ին՝
[[Մեքսիկա
]],
[[1965
]]-ին՝ [[ճապոնիա]],
[[1966
]]-ին՝
[[ԽՍՀՄ
]],
[[1968
]]-ին՝ [[ԱՄՆ]],
[[1970
]]-ին՝
[[Իսպանիա
]],
1971-հն՝ ԳծՀ են)։
Կ.Կարապետյանը 1940—52[[1940]]-[[1952]]-ին եղել է ՀԿԿ Կենտկոմի բյուրոյի անդամ,
ՍՍՀՄ[[ԽՍՀՄ]] II—III2-3-րդ գումարումների Գերագույն սովետի և ՀՍՍՀ
II—IV2-4 գումարումների Գերագույն սովետի դեպուտատ։ Պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի, Հայրենական մեծ պատերազմի I աստիճանի, «Պատվո նշան», ժողովուրդների բարեկամության շքանշաններով, Վավիլովի
անվ.անվան մեդալով են։
▼▲Կարապետյան Սահակ Կարապեսփ , հայ սովետական ֆիզիոլոգ, անասնաբույծ-սելեկցիոներ, կենսբ. գիտ. դ-ր ([[1961]]), ՀՍՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1943), ՀՍՍՀ գիտ. վաստ. գործիչ (1966)։ Ս. Կ. Կարապետյան Ս. Ե. Կարապետյան սակցական-պետական գործիչ։ ՍՄԿԿ անդամ 1931-ից։ Ավարտել է Անդրֆեդերացիայի անվ. (այժմ՝ Երեանի) անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստ-ը (1933)։ Եղել է ՍՍՀՄ ԳԱ հայկ. մասնաճյուղի նախագահի՝ գիտական գծով տեղակալ (1938—40), ՀԿԿ Կենտկոմի քարտուղար (1940—44), ՀՍՍՀ Սինիստրների խորհրդի նախագահի տեղակալ և արտաքին գործերի մինիստր (1944—47), ՀՍՍՀ Մինիստրների խորհրդի նախագահ (1947—52)։ 1952—55-ին աշխատել է Հայկական անասնաբուծական և անասնաբուժական ԳՀԻ-ի, իսկ 1955—57-ին՝ Երեանի թռչնաբուծական ֆաբրիկայի դիրեկտոր։ 1958-ից ղեկավարում է ՀՍՍՀ ԳԱ Օրբելու անվ. ֆիզիոլոգիայի ինստ-ի գյուղատնտ. կենդանիների բազմացման ֆիզիոլոգիայի լաբորատորիան (միաժամանակ 1964-ից Խ. Աբովյանի անվ. հայկական մանկավարժական ինստ-ի ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի վարիչն է)։ Կ. 1965-ից Հայաստանի ֆիզիոլոգների ընկերության նախագահն է, 1970-ից՝ Ֆիզիոլոգների միջազգային խորհրդի և թռչնաբույծների համաշխարհային ասոցիացիայի գլխավոր խորհրդի անդամ։ Գիտ. աշխատանքները վերաբերում են գյուղատնտ. կենդանիների բազմացման և վերարտադրական ֆունկցիայի խթանման, թռչունների մթերատվության բարձրացման, արդ. թռչնաբուծության, անասնաբուծության տարբեր ճյուղերի ինտենսիվացման հարցերին։ Ապացուցել է, որ լրացուցիչ լուսավորության պայմաններում գյուղատնտ. թռչունների տարեկան միջին ձվատվությունը ավելանում է 20—25% , իսկ արհեստական աղբյուրներից ստացվող ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցությամբ խթանվում է մատղաշ և հասուն թռչունների աճն ու զարգացումը, բարձրանում՝ մթերատվությունը։ Կ-ի այս առաջարկությունները 1953-ից կիրառվում են ՍՍՀՄ թռչնաբուծական բոլոր տնտեսություններում՝ որպես պահվածքի ռեժիմի պարտադիր աարր։ Նա հաստատել է, որ ուղեղի մեծ կիսագնդերի երկկողմանի միաժամանակյա հեռացման դեպքում անվերադարձ խախտվում է թռչունների բազմացման օրգանների գործունեությունը, իսկ վերին մակուղեղը հեռացնելիս ոչ թե արագանում է սեռական հասունացման պրոցեսը, ինչպես մինչ այդ ընդունված էր, այլ ընդհակառակը, դանդաղում է և նույնիսկ արգելակվում։ Տեսական և գործնական կարեորություն ունեն կովկասյան գորշ տավարի ցեղի կովերի կաթի յուղայնության և սպիտակուցի քանակի ավելացման ուղղությամբ կատարած հետազոտությունները։ 1946—74-ին նրա ղեկավարությամբ ստեղծվել է երեանյան հավերի ցեղը, որը ՍՍՀՄ-ում բուծվող մսա- ձվատու ցեղերի առաջնեկն է։ Որպես պատգամավոր գիտական զեկուցումներով հանդես է եկել ֆիզիոլոգիային և թռչնաբուծությանը նվիրված միջազգային կոնգրեսներում (1958-ին՝ Մեքսիկա, 1965-ին՝ [[ճապոնիա]], 1966-ին՝ ԽՍՀՄ, 1968-ին՝ [[ԱՄՆ]], 1970-ին՝ Իսպանիա, 1971-հն՝ ԳծՀ են)։ Կ. 1940—52-ին եղել է ՀԿԿ Կենտկոմի բյուրոյի անդամ, ՍՍՀՄ II—III գումարումների Գերագույն սովետի և ՀՍՍՀ II—IV գումարումների Գերագույն սովետի դեպուտատ։ Պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի, Հայրենական մեծ պատերազմի I աստիճանի, «Պատվո նշան», ժողովուրդների բարեկամության շքանշաններով, Վավիլովի անվ. մեդալով են։
