«Վագոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Նոր էջ «մինի|աջից մինի|աջից '''Վագոն''', (ֆրանսերեն wagon, անգ...»:
 
չ clean up, փոխարինվեց: → (2) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:DR-Bahndienstwagen-aus-Dok-Nr-655-1.jpg|մինի|աջից]]
[[Պատկեր:Hopper cars.jpg|մինի|աջից]]
'''Վագոն''', (ֆրանսերեն wagon, անգլերեն waggon, սայլակ), երկաթ ուղային, տրանսպորտի միջոց, որը նախատեսված է ռելսային գծերով ուղևորների և բեռների փոխադրման համար։ Ըստ նշանակման տարբերում են մարդատար և բեռնատար, մայրուղային ու արդյունաբերական տրանսպորտի, ինչպես նաև լայն ու նեղ երկաթուղային աղուրի համար նախատեսված վագոններ։ ժամանակակից վագոնները լինում են ոչ ինքնագնաց և ինքնագնաց (տրամվայի, մետրոպոլիտենի, երկաթուղու առանձին վագոններ, որոնք ունեն մոտորային տեղակայանքներ և կառավարման խցիկներ)։ Մարդատար վագոնները լինում են ուղևորների, փոստի, ուղեբեռի փոխադրման համար, ինչպես նաև հատուկ նշանակման մարդատար վագոն (լաբորատորիաներ, ակումբներ և այլն)։ ժամանակակից մարդատար կուպեավոր վագոններն ունեն 24—32 տեղ, կոշտ կուպեավորները՝ 38 ննջատեղ։ Բեռնատար վագոնները լինում էին հետևյալ հիմնական տեսակների, ծածկած կիսավագոններ, բաց վագոններ, ցիստեռններ, իզոթերմիկ և հատուկ նշանակման վագոններ (վագոն-փոխադրիչներ՝ ծանր ու մեծածավալ բեռների փոխադրման, մեքենաների, անասունների, ցեմենտի փոխադրման, ինչպես նաև երկաթուղու կարիքների համար ծառայող վագոններ, վագոն-արհեստանոցներ, վերականգնիչ և հրշեջ գնացքների վագոններ և այլն)։ Դեռևս [[ԽՍՀՄ]]-ում տարածված եին քառասռնի փակ վագոններ՝ 60 և 62 տոնա բեռնունակությամբ։ Բոլոր տիպերի վագոնները բաղկացած են հետևյալ հիմնական հանգույցներից, ընթացային մասից, թափքից, հարվածաքարշիչ սարքերից և արգելակներից։ Ընթացային մասերն ապահովում են վագոնի ընթացքը ռելսերով և երթևեկության անվտանգությունը պահանջվող արագության դեպքում, սահուն ընթացքր և շարժման նվազագույն դիմադրությունը, ինչպես նաև հիմք են ծառայում թափքի համար։ Թափքը բաղկացած է շրջանակից, որին ամրացվում են հարվածաքարշիչ սարքերը և արգելակման սարքավորման մի մասը։ Արգելակները ծառայում են շարժման արագությունը ավտոմատ կարգավորելու և վագոնը կամ գնացքը կանգնեցնելու համար։ Իզոթերմիկ վագոնները նախատեսված են շուտ փչացող բեռների (միս, ձուկ, միրգ և այլն) փոխադրման համար։ Դրանք լինում են համապիտանի և մասնագիտացված (կենդանի ձուկ, կաթ, հանքային ջուր, գինի փոխադրելու համար)։ Վագոնի նախատիպը՝ լեռնահանքային ձեռնարկություններում փայտե ռելսերով շարժվող սայլակը, որը շարժման մեջ էր դրվում ձեռքով, ապա՝ ձիաքարշով, առաջին անգամ կիրառվել է [[Անգլիա]]յում XVIII դարի երկրորդ կեսին։ [[Ռուսաստան]]ում առաջին բեռնատար և մարդատար վագոնները (քառասռնի փակ վագոններ, առանց բուֆերի կենտրոնական կցումով պլատֆորմներ՝ 8,2 տոնա բեռնունակությամբ) կառուցվել են [[1846]] քվականին։
 
[[Կատեգորիա:Տրանսպորտի տեսակներ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Վագոն» էջից