«Քվանտային մեխանիկա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: ` → ՝ (17) oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 1.
{{Քվանտային մեխանիկա}}
'''Քվանտային մեխանիկանմեխանիկա''', [[տեսական ֆիզիկայի]] բաժին է։բաժին։ Նկարագրում է քվանտային համակարգերը և դրանց շարժման օրենքները։ [[Դասական մեխանիկա]]ն, որը լավ նկարագրում է մակրոսկոպական մասշտաբներով համակարգերը, ի վիճակի չէ նկարագրել երևույթները ատոմների, մոլեկուլների, էլեկտրոնների և ֆոտոնների մակարդակում։ Քվանտային մեխանիկան ունակ է նկարագրել նաև էլեկտրոնների, ֆոտոնների, ինչպես նաև այլ [[տարրական մասնիկներ]]ի վարքը, պայմանով, որ անտեսենք տարրական մասնիկների փոխակերպումները։ Տարրական մասնիկների փոխակերպումների նկարագրություն տալիս է դաշտի քվանտային տեսությունը։
 
Քվանտային մեխանիկայի օգնությամբ ստացված արդյունքները հաստատված են փորձերով։
 
Քվանտային կինեմատիկայի հիմնական հասկացություններն են դիտարկվող օբյեկտի և վիճակի հասկացությունները։ Քվանտային դինամիկայի հիմնական հավասարումներն են՝ [[ՇրեդինգերիՇրյոդինգերի հավասարում]]ը, [[ֆոն Նեյմանի հավասարում]]ը, [[Լինդբլադի հավասարում]]ը, [[Հայզենբերգի հավասարում]]ը և [[Պաուլիի հավասարում]]ը։ Քվանտային մեխանիկայի հավասարումները սերտորեն կապված են մաթեմատիկայի այն բաժինների հետ, որոնց թվում են օպերատորների տեսությունը, հավանականությունների տեսությունը, ֆունկցիոնալ անալիզը, օպերատորային հանրահաշիվը, խմբերի տեսությունը։
 
=== Պատմությունը ===
Տող 20 ⟶ 21՝
1923թ. Լուի դը Բրոյլը, հենվելով այն ենթադրության վրա, որ նյութական մասնիկների հոսքը ունի նաև ալիքային հատկություններ, որոնք անխզելիորեն կապված են [[զանգված]]ի և էներգիայի հետ, առաջ քաշեց նյութի երկակի բնույթի մասին գաղափարը։ Դը Բրոյլը մասնիկների շարժումը համադրեց ալիքի տարածման հետ, ինչը 1927թ. փորձարարական հաստատում ստացավ բյուրեղներում էլեկտրոնների դիֆրակցիայի ուսումնասիրման ժամանակ։
 
====ՇրեդինգերիՇրյոդինգերի ալիքային հավասարումը====
1926թ. Է. ՇրեդինգերըՇրյոդինգերը կիրառեց 1924թ. արտահայտված կորպուսկուլային-ալիքային երկվության գաղափարները՝ դրանց հիման վրա կառուցելով իր ալիքային մեխանիկան։
1925-1926թթ դրվեցին քվանտային տեսության հիմքերը՝ որպես քվանտային մեխանիկա, որը նկարագրում է կինեմատիկայի և դինամիկայի նոր, հիմնարար օրենքներ։
 
Տող 36 ⟶ 37՝
Քվանտային մեխանիկան մաթեմատիկորեն կարելի է նկարագրել մի քանի համարժեք տարբերակներով.
*
* ՇրեդինգերիՇրյոդինգերի հավասարումը
* Ֆոն Նեյմանի և Լինդբլադի օպերատորային հավասարումները
* Հայզենբերգի օպերատորային հավասարումները
Տող 51 ⟶ 52՝
արժեքը, որտեղ <math>\langle\psi|\phi\rangle</math>-ով նշանակված է <math>|\psi\rangle</math> և <math>|\phi\rangle</math> վեկտորների սկալյար արտադրյալը։
 
Համիլտոնյան համակարգի մաքուր վիճակի ժամանակային փոփոխությունը որոշվում է ՇրեդինգերիՇրյոդինգերի հավասարումով՝
<center><math>~i\hbar\frac{\partial}{\partial t}|\psi\rangle= \hat{H}|\psi\rangle </math>,</center>
որտեղ <math>~\hat{H}</math>-ը համիլտոնյանն է։
Տող 59 ⟶ 60՝
*Դիտարկվող օբյեկտները միաժամանակ չափելի են (չեն ազդում մեկը մյուսի չափման արժեքների վրա) միայն և միայն այն դեպքում, երբ դրանց համապատասխանող ինքնահամալուծ օպերատորները փոխատեղելի են։
 
Այս դրույթները թույլ են տալիս ստեղծալ մաթեմատիկական ապարատ, որը պիտանի է մաքուր վիճակներում գտնվող համիլտոնյան համակարգերի քվանտային մեխանիկայի խնդիրների լայն տիրույթի լուծման համար։ Սակայն քվանտամեխանիկական համակարգերի ոչ բոլոր վիճակներն են մաքուր։ Ընդհանուր դեպքում համակարգի վիճակը խառն է և նկարագրվում է խտության մատրիցով, որի համար իրավացի է ՇրեդինգերիՇրյոդինգերի ընդհանրավցած հավասարումը՝ ֆոն Նեյմանի համասարումը (համիլտոնյան համակարգերի համար)։ Քվանտային մեխանիկայի հետագա ընդհանրացումները բաց, ոչ համիլտոնյան և դիսիպատիվ քվանտային համակարգերի համար հանգեցնում են Լանդբլանդի հավասարմանը։
 
====ՇրեդինգերիՇրյոդինգերի ստացիոնար հավասարումը====
Դիցուք <math>\psi (\vec{r})</math> -ը M կետում մասնիկի գտնվելու հավանականության լայնույթն է (ամպլիտուդը)։ ՇրեդինգերիՇրյոդինգերի ստացիոնար հավասարումը թույլ է տալիս որոշել այն։
<math>\! \psi (\vec{r})</math> ֆունկցիան բավարարում է
<center><math> - {{\hbar}^2 \over 2 m} {\nabla}^{\,2} \psi + U(\vec{r}) \psi = E \psi </math></center>