'''Տրիստան և Իզոլդա''' ({{lang-de|Tristan und Isolde}}), գերմանացի երգահան [[Ռիխարդ Վագներ]]ի օպերաօպերան երեք գործողությամբ։ Լիբրետտոն՝Լիբրետտոյի հեղինակի։հեղինակը նույնպես Վագներն է։ Սյուժեն հիմնված է Տրիստանի և Իզոլդայի մասին միջնադարյան ավանդապատումների և դրանց գրական մշակումների վրա։ Ստեղծագործության մտահաղացումըմտահղացումը երգահանի մոտ ձևավորվել է 1850-ական թթ. կեսերին, 1857 թ. սեպտեմբերին պատրաստ էր տեքստը, իսկ 1859 թ. օգոստոսին՝ պարտիտուրը։ Սակայն «Տրիստանի» բեմադրությունը շարունակաբար հետաձգվում էր, այդ թվում նաև այն պատճառով, որ այս նոր ու անսովոր ստեղծագործությունը ոմանց կողմից հայտարարվեց կատարման համար անհնարին (այսպես, Վիեննայի օպերային թատրոնը հրաժարվեց դրանից 1863 թ. բազմաթիվ փորձրից հետո)։ Վերջիվերջո, օպերայի պրեմիերան կայացավ 1865 թ. հունիսի 10-ին Մյունխենի օպերային թատրոնում։ Առաջին ներկայացումը [[Բայրոյթ]]ում տեղի ունեցավ 1886 թ.։
