«Բերուկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
+unref, +iw, +cleanup |
||
Տող 1.
{{unreferenced}}
{{cleanup}}
Երկրի մակերևույթի կարծր ապարներից անջատված բոլոր մասնիկները քշվում և կուտակվում են այլ վայրերում՝ նստվածքի ձևով։ Այդ քերուկները շրջապատող միջավայրերը բազմազան են, և դրանով որոշվում է նստվածքի բնույթը։ Բարենպաստ պայմանների դեպքում նստվածքներն, ի վերջո, կարող են վերածվել նոր նստվածքային ապարների։ Բերուկը կուտակվում է զառիվեր լեռնալանջերին, հարթ գետահովիտներում, ծովեզրերի առափնյա ծանծաղուտներում կամ խորը օվկիանոսի հատակին։ Բազմաթիվ նստվածքաշերտեր կրկին արագորեն էրոզիայի են ենթարկվում։ Օրինակ, եթե գետի վարարման ժամանակ գետաքարեր են մնում, ապա հաջորդ վարարման ընթացքում դրանք կարող են հոսանքով ներքև քշվել։ Այդ ամենի հետևանքով գետաքարերը և այլ ապարային կտորները հողմահարվում են։ Նստվածքն ամենից հեշտ ապարի է վերածվում այնտեղ, ուր ցամաքի մակարդակն իջնում է կամ էլ ծովի մակարդակը՝ բարձրանում։ Նման դեպքերում մեկ նստվածքային շերտը թաղվում է մյուսի տակ և պահպանվում, որից հետո այն սեղմվում և կարծրանում է՝ վերածվելով ապարի։
[[image:glamorgan.jpg|right|320px]]▼
▲[[image:glamorgan.jpg|right|320px]]
==Ծովեզրի ձևավորումը==
Ծովեզրերն շարունակ փոփոխվում են։ Ափին զարնվող ալիքների բնույթը պատճառ է դառնում, որ գետաքարերի կույտերն այս ու այն կողմ քշվեն և տեսակավորվեն։ Նույնիսկ ծովափերն ունեն սեզոնային որոշակի շրջափուլեր։ Ամռանն ավազը քշվում է դեպի ափ, իսկ ձմռանը բարձր ալիքները բարձրացնում են ավազն ու տեղափոխում ափից հեռու։
[[image:shotover.jpg|left|450px]]▼
▲[[image:shotover.jpg|left|450px]]
==Գետի սանդղավանդներ==
Երբ ծովի մակարդակը իջնում է, գետը ծանծաղում է, և վարարման նախկին հարթությունը մնում է հոսող գետի մակարդակից վեր։ Այս նոր կտրված ափերը կոչվում են սանդղավանդներ, որոնք կազմված են նախկինում գետի հունը կազմող հին ավազից և խճից։
[[image:galar.jpg|right|175px]]▼
▲[[image:galar.jpg|right|175px]]
==Ոլորապտույտ գետ==
Ավելի ծանծաղ են գետի այն մասերը, որտեղ կուտակվում են ճանապարհի արագընթաց, լեռնային հատվածներից բերված նստվածքները։ Ոլորապտույտ գետերի հովիտները երբեմն լինում են հարթ և լայն։ Գետը շարժվում է օձաձև՝ յուրաքանչյուր վարարման ժամանակ փոխելով իր ուղղությունը և ստեղծելով մեծ գալարներ։ Երբ գետը կտրում է գալարի պարանոցը, ապա անջատված գալարը կոչում են ողողահուն լիճ։
==Ավազի գետեր==
Տող 65 ⟶ 27՝
[[image:hun.jpg|none|800px]]
{{chem-stub}}▼
__NOEDITSECTION__
[[category:Ապարներ]]
▲{{chem-stub}}
[[be-x-old:Алювій]]
[[bg:Алувий]]
[[da:Alluvium]]
[[de:Alluvialboden]]
[[et:Jõesete]]
[[el:Αλούβιο]]
[[en:Alluvium]]
[[es:Aluvión]]
[[eo:Aluvio]]
[[fa:آبرفت]]
[[fr:Alluvions]]
[[io:Aluviono]]
[[he:אלוביום]]
[[ka:ალუვიონი]]
[[kk:Аллювий]]
[[lv:Alūvijs]]
[[lt:Aliuvis]]
[[nl:Alluviaal]]
[[ja:沖積層]]
[[pl:Aluwium]]
[[pt:Aluvião]]
[[ro:Aluviune]]
[[ru:Аллювий]]
[[sv:Alluvium]]
[[tr:Alüvyon]]
[[uk:Алювій]]
[[vi:Bồi tích]]
[[zh:沖積層]]
| |||