|
== Ոսկրահյուսվածք ==
Կմախքի ոսկրերը կազմված են ոսկրա[[հյուսվածք]]ից,որը [[շարակցական հյուսվածք]]ի տարատեսակ է։Այն կազմված է ոսկրաբջիջներից,օրգանական ու անօրգանական միացություններ պարունակող միջբջջային նյութից,որը կազմում է ոսկրահյուսվածքի 2/3-ը։Այն պինդ է և ամուր,օժտված է մեխանիկական բարձր հատկություններով և ամրությունը գերազանցում է [[երկաթ]]ին ու [[գրանիտ]]ին։Ոսկրահյուսվածքը պարունակում է արյունատար անոթներ և նյարդեր, նրա
նում մշտապես կատարվում է ոսկրի քայքայում և ստեղծում։
== Ոսկրերի կառուցվածքը և տեսակները ==
Յուրաքանչյուր ոսկր մի քանի [[հյուսվածք]]ներից կազմված բարդ [[օրգան]] է։Արտաքինից ոսկրը պատված է շրջոսկրով։Այն բարակ,ամուր,[[արյուն]]ատար անոթներով և նյարդերով հարուստ շարակցահյուսվածքային թիթեղ է, ապահովում է ոսկրի սնուցումը և աճը։Շրջոսկրը բացակայում է հոդավորվող մակերեսներում։
Տարբերում են ոսկրերի հետևյալ տեսակները՝ խողովակավոր,սպունգանման,տափակ և խառը։
Խողովակավոր ոսկրերը սնամեջ են,որն ապահովում է նրանց ամրությունը և թեթևությունը։Յուրաքանչյուր ոսկր կազմված է մարմնից և երկու հաստացած ծայրերից՝ գլխիկներից։Մարմինը կազմված է խիտ ոսկրանյութից,որի ներսում գտնվում է դեղին ոսկրածուծով լցված ոսկրային խոռոչ։Գլխիկները կազմված են սպունգանման նյութից,որի խորշիկներում գտնվում է կարմիր ոսկրածուծ։Ոսկրահյուսվածքի թիթեղները սպունգանման նյութում դասավորված են այնպիսի ուղղություններով,որոնցով ոսկրերն առավել ձգվում կամ սեղմվում են։Նման կառուցվածքը ապահովում է ոսկրի թեթևությունն ու ամրությունը։Արտաքինից գլխիկները ծածկված են ապակենման աճառով։
Խողովակավոր ոսկրերը կազմում են վերջույթների [[կմախք]]ը և կատարում լծակների ֆունկցիա։Տարբերում են երկար (բազուկոսկր,ազդրոսկր) և կարճ (մատոսկր) խողովակավոր ոսկրեր։
Սպունգանման ոսկրերը կազմված են սպունգանման ոսկրանյութից և ծածկված են խիտ ոսկրանյութի բարակ շերտով (ող,դաստակի ոսկրեր)։
Տափակ ոսկրերը երկու կողմից պատված են խիտ ոսկրանյութի թիթեղով,որոնց միջև գտնվում է սպունգանման նյութ։Դրանք մասնակցում են խոռոչների գոյացմանը և կատարում պաշտպանական ֆունկցիա (գանգի ոսկրեր,կոնքոսկր)։
Խառը ոսկրերը կազմված են տարբեր կառուցվածք և ձև ունեցող մասերից (քունքոսկր)։
== Ոսկրերի բաղադրությունը ==
Կենդանի օրգանիզմում ոսկրը պարունակում է 50 % [[ջուր]],28 % օրգանական և 22 % անօրգանական նյութ:Ոսկրինյութ։Ոսկրի 2/3-ը կազմում են անօրգանական նյութեր ([[կալցիում]],[[ֆոսֆոր]],[[մագնեզիում]] և ուրիշ),որոնցից կախված է ոսկրի կարծրությունը,իսկ 1/3-ը օրգանական նյութեր,որոնք պայմանավորում են ոսկրի առաձգականությունը, ճկությունը:Տարիճկությունը։Տարի
քին զուգընթաց փոխվում է ոսկրի [[քիմիա]]կան կազմը:Մանուկներիկազմը։Մանուկների և պատանիների ոսկրերում գերակշռում են օրգանական նյութեր,ուստի նրանց ոսկրերը ճկուն են և ուշ կոտրվում:Տարեցկոտրվում։Տարեց և ծերունական հասակում ոսկրերում գերակշռում են անօրգանական աղերը,որի պատճառով նրանք դառնում են դյուրաբեկ,փխրուն,շուտ կոտրվում են և դժվար կպչում:կպչում։
== Ոսկրերի աճը ==
Ոսկրերն աճում են երկարությամբ և հաստությամբ:Ոսկրիհաստությամբ։Ոսկրի աճը հաստությամբ պայմանավորված է շրջոսկրի ոսկրաստեղծ հատկությամբ:Նրահատկությամբ։Նրա ներքին մակերեսի բջիջների բաժանման շնորհիվ ոսկրի մակերևույթին առաջանում են ոսկրաբջիջների նոր շերտեր,իսկ դրանց շուրջը՝ միջբջջային նյութ:Ոսկրերի նյութ։Ոսկրերի ծայրերում գտնվող աճառա[[հյուսվածք]]ի բջիջների բաժանման շնորհիվ ոսկրերն աճում են երկարությամբ:երկարությամբ։
Ոսկրերի աճը կարգավորում է հիպոֆիզի առջևի բլթի աճի հորմոնը:Չափահասհորմոնը։Չափահաս մարդու ոսկրերը չեն աճում,սակայն հին ոսկրանյութի փոխարինումը նորով շարունակվում է ամբողջ կյանքում:կյանքում։
== Ոսկրերի միացման տեսակները ==
Մարդու կմախքը կազմված է միմյանց միացած բազմաթիվ ոսկրերից:Տարբերումոսկրերից։Տարբերում են ոսկրերի միացման երեք տեսակ՝ անշարժ (անընդհատ),կիսաշարժուն և շարժուն:շարժուն։
Անընդհատ միացումներն առաջանում են ոսկրերի սերտաճման հետևանքով:Ոսկրերնհետևանքով։Ոսկրերն իրար միանում են շարակցական,աճա-
ռային կամ ոսկրային շերտերով (գանգի կարանները,կոնքի ոսկրերի սերտաճումը):Շատ։Շատ ոսկրերն իրար միանում են աճառային միջնաշերտով:Այդպիսիմիջնաշերտով։Այդպիսի միացումը կոչվում է կիսաշարժուն (ողների միացումները):Ոսկրերի։Ոսկրերի շարժուն միացումը կոչվում է հոդ:Յուրաքանչյուրհոդ։Յուրաքանչյուր հոդ ունի հոդապարկ,հոդային մակերեսներ և հոդախոռոչ:հոդախոռոչ։
Հոդապարկը կազմված է արտաքին և ներքին թաղանթից:Ներքինթաղանթից։Ներքին թաղանթն արտադրում է թափանցիկ հեղուկ,որը շարժումների ժամանակ փոքրացնում է շփումը և նպաստում հոդամակերեսների սահելուն:Արտաքինսահելուն։Արտաքին թելակազմ շարակցա[[հյուսվածք]]ը հաստանալով առաջացնում է արտահոդյա կապաններ:կապաններ։
Հոդային մակերեսները ծածկված են ապակենման աճառով,որը խոնավ է և հեշտացնում է շարժումները հոդում:Հոդավորհոդում։Հոդավոր
վող ոսկրերից մեկի վրա կա փոս,մյուսի վրա՝ գլխիկ,որն իր ձևով համապատասխանում է փոսին:Հոդախոռոչըփոսին։Հոդախոռոչը հերմետի
կորեն փակ,ճեղքանման տարածություն է,պարունակում է քիչ քանակով հեղուկ:Հոդըհեղուկ։Հոդը կազմող ոսկրերը միանում են ամուր ջլերով:ջլերով։
| 