Վիքիպեդիա

«Արդեններ (գավառ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ clean up, փոխարինվեց: եւ → և (17), : → ։ (24), ` → ՝ (4) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 67.
== Պատմությունը ==
[[Ֆրանսիական մեծ հեղափոխություն|Ֆրանսիական հեղափոխության]] ժամանակ [[1790]]թ. [[մարտի 4]]-ին կազմավորված առաջին 83 դեպարտամենտներից մեկն է: Այն իր մեջ ներառում է նախկին Շամպան եւ Արգոն գավառների մի մասը եւ 18-րդ դարում Իսպանական Նիդերլանդներից ետ վերցրած որոշ տարածքներ:<br />
1793թ. մայիսի 12-ին դեպարտամենտն ընդարձակվեց, միացնելով Լյեժի եպիսկոպոսությունը: [[Վաթեռլոոյի ճակատամարտ]]ից հետո 1815թ. հունիսի 18-ին անջատվեցին տարածքներ, փոխանցվելով Նիդերլանդներին` [[Բուլոն]]ի դքսությունը, Կուվենը, Մարիեմբուրգը, Ֆանյոլը եւև Ֆիլիպվիլը:Ֆիլիպվիլը։ Դրան ավելացրած, 1815թ. հունիսից մինչեւմինչև 1818թ. նոյեմբերը դեպարտամենտն օկուպացրել էին պրուսական զորքերը:զորքերը։<br />
1870թ. [[սեպտեմբերի 2]]-ին Պրուսական զորքերի դեմ տեղի ունեցած [[Սեդանի ճակատամարտ|ճակատամարտում]] Սեդանը եղել է [[Նապոլեոն III]]-ի հանձնվելու տեղը:տեղը։ [[Պրուսիայի թագավորություն|Պրուսիայի թագավոր]] [[Վիլհելմ I (Գերմանիայի կայսր)|Վիլհելմ I-ը]] եւև [[Բիսմարկ Օտտո ֆոն|Բիսմարկը]] ճակատամարտին հետեւումհետևում էին Սեդանը շրջապատող բլուրներից:բլուրներից։ Այս պարտությունով նշանավորվեց Ֆրանսիական երկրորդ կայսրության վերջը եւև 1870թ. սեպտեմբերի 4-ին Ֆրանսիական երրորդ հանրապետության ծնունդը:ծնունդը։
 
[[Պատկեր:Bundesarchiv Bild 104-0152, Argonnen, zerschossener Wald, Stellung.jpg|մինի|ձախից|Հրետանային գնդակոծության հետեւանքով ամայացած Արգոնի անտառը 1915թ. Հոկտեմբերին:]]
 
Երկու համաշխարհային պատերազմների ժամանակ Արդենների ռազմավարական կարեւորկարևոր դիրքը նպաստում էր, որ դառնա բանակների ընդհարման վայր:վայր։ Ֆրանսիացիները հավատացած էին, որ իր տեղանքով եւև խիտ անտառներով տարածաշրջանը լիովին պաշտպանված է եւև դրան կարեւորությունկարևորություն չէին տալիս:տալիս։<br />
[[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ընթացքում դեպարտամենտի տարածքում տեղի ունեցած [[Արդենների օպերացիա|Արդենների ճակատամարտի]] ժամանակ [[Շառլվիլլ-Մեզյեր|Շարլեվիլ-Մեզյերը]] դարձավ Գերմանիայի [[Վիլհելմ (Պրուսիայի թագաժառանգ)|արքայազնի]] շտաբը:շտաբը։ Վուզիերում եւև այլ վայրերում Չեխոսլովակյան լեգեոնները կռվում էին հետագայում Չեխոսլովակիայի նախագահ դարձած [[Յան Մասարիկ]]ի հրամանատարությամբ, եւև այդ նույն քաղաքի մոտակայքում է, որ վթարի ենթարկվեց [[Ռոլան Գարոս]]ի օդանավը:օդանավը։<br />
 
[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի ընթացքում Գերմանական բանակի գլխավոր ջանքերն ուղղված էին այս տարածքում, հատկապես`հատկապես՝ [[Մաաս]] գետի աջ ափին հաստատվելու վրա:վրա։ [[Էրիխ ֆոն Մանշտայն|Գեներալ ֆոն Մանշտայնի]] մշակած եւև Հիտլերի հավանությանն արժանացած ծրագրով գերմանացիները ֆրանսիական զորքերի համար այդտեղ ստեղծեցին ռազմավարական թակարդ:թակարդ։
Այս դեպարտամենտում է վերջանում [[Մաժինոյի գիծ]]ը, այստեղ է տեղակայվել վերջին ամրոցը`ամրոցը՝ [[Կարինյան]]ից հինգ կիլոմետր հեռավորության վրա:վրա։ Ֆրանսիացի գեներալը չցանակացավ պաշտպանական գիծը շարունակել չեզոք եւև բարեկամ [[Բելգիա]]յի սահմանի երկայնքով:երկայնքով։ Բացի այդ, նրանք հույս ունեին, որ բացառիկ տեղանքնու անտառները կկասեցնեն գերմանական բանակին:բանակին։<br />
 
1940թ. զինադադարից հետո Արդեններ դեպարտամենտըը հայտարարվեց «արգելված գոտի»:։
 
== Մշակույթը ==
[[Պատկեր:Festival médieval de Sedan 2.jpg|մինի|ձախից|120px|2011թ. միջնադարյան փառատոն]]
=== Արդեններում անցկացվող փառատոները ===
* 1961 թվականից երեք տարին մեկ Շարլեվիլ-Մեզյերում անց է կացվում «Տիկնիկային թատրոնների համաշխարհային փառատոն»:։ 2009թ. անցկացված փառատոնին ներկա է եղել 200 000 մարդ:մարդ։ Այդ նույն քաղաքում կա Տիկնիկային թատրոնների միջազգային ինստիտուտ:ինստիտուտ։
* Եւրոպայիևրոպայի ամենամեծ`ամենամեծ՝ [[Սեդանի դղյակ]]ի մոտ ամեն տարի անցկացվող փառատոնը հավաքում է ավելի քան 30 000 դերակատար:դերակատար։
* Այմոնի ժողովրդական փառատոնին մի տեղում հավաքվում է մոտ 10 000 մարդ:մարդ։
* Ռոք փառատոններ են անցկացվում Վուզյերում, Էլ Մոնում:Մոնում։
=== Արդենները հեքիաթներում եւ լեգենդներում ===
[[Պատկեր:Carjat Arthur Rimbaud 1872 n2.jpg|մինի|աջից|120px|[[Արթյուր Ռեմբո]]ն (1854-1891թթ.) ֆրանսիացի ամենահայտնի բանաստեղծներից մեկը, ծնվել է [[Շառլվիլլ-Մեզյեր|Շարլեվիլ-Մեզյերում]]:]]
Երկար ժամանակ տարածաշրջանն իր ժայռերով, գետերով, լճերով եւև խիտ մութ անտառներով եղել է եղել է լեգենդների երկիր, ինչպես, օրինակ, «[[Էմոնի չորս որդիները]]»`՝ իրենց Բայար անունով ձիու վրա նստած ասպետների մասին լեգենդը, որոնց հմայել էր Մոժին:Մոժին։ Նրանից է իր անունն ստացել [[Կառլոս Մեծ|Շարլեմանի]] օրոք հիմնադրված [[Նուայե-Պոն-Մոժի]] գյուղը:գյուղը։<ref>[http://books.google.com/books?id=Lj-vx5moRQUC&pg=PA153|plume=oui ''The Ardenne''], Jean-Pierre Lambot, Éditions Mardaga, 1987, ISBN 9782870093160, 175 pages {{fr icon}}</ref>
 
== Արդեններ դեպարտամենտի հետ կապ ունեցած նշանավոր մարդիկ ==
Տող 95.
*[[Ռոբեր դը Սորբոն]] (1201–1274), հիմնադրել է [[Սորբոն]] համալսարանը, ծնվել է Սորբոն գյուղում;
*[[Գիյոմ դը Մաշո]] (1284–1370), բանաստեղծ, երգահան, ծնվել է Մաշո քաղաքում;
*[[Իպոլիթ Թեն]] (1828–1893), փիլիսոփա եւև պատմաբան, [[:fr: Académie française|Ֆրանսիայի Ակադեմիայի]] անդամ, ծնվել է [[Վուզյե]] քաղաքում;
*[[Նիկոլա Լուի դը Լակայլ]], 18-րդ դարի աստղագետ եւև քարտեզագիր;
*[[Ժակ Բուշե դը Պերտ]], հնէաբան:հնէաբան։
 
== Արտաքին հղումներ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Արդեններ_(գավառ)» էջից