«Վաչուտյաններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Տոհմի ազդեցիկ և հայտնի իշխանապետերն են զորավար, տոհմի հիմնադիր, [[իշխանաց-իշխան]] [[Վաչե Ա]] [[Ամբերդ]]եցին, նրա որդի [[իշխանաց-իշխան]] [[Քուրդ Ա]]-ն, [[Վաչե Ա]]-ի ծոռը՝ [[իշխանաց-իշխան]] [[Քուրդ Բ]] [[Ամբերդ]]եցին, վերջինիս որդին`որդին՝ [[իշխանաց-իշխան]] [[Թեոյդոս]] Չրքին [[Ամբերդ]]եցին։

Միջնադարի իշխանական մյուս գերդաստանների նման Վաչուտյաններն էլ ունեին իրենց զինանշանը։ Զինանշանների օրինակներ պահպանվել են Վաչուտյանների հոգևոր կենտրոններում`կենտրոններում՝ [[Հովհաննավանք]]ում, [[Սաղմոսավանք]]ում, [[Կարբի]]ում, մայրաքաղաք [[Ամբերդ]]ում, ինչպես նաև [[Մակարավանք]]ում, [[Նոր Վարագավանք]]ում, Գեղարդավանքում, [[Վայոց ձոր]]ի Վերնաշեն գյուղի Սպիտակավոր եկեղեցում։ Հայրենի իշխանատիրույթում դրանց առկայությունը բնական երևույթ է, իսկ հայրենի տիրույթներից դուրս դրանց լինելը [[Վաչե Ա]]-ի և նրա ժառանգների կողմից այդ կառույցներին կատարված նյութական աջակցություն ցույց տալու արդյունք է։ [[Հովհաննավանք]]ում գտնվել է զինանշանի երկու օրինակ /դրանցից մեկն այժմ պահվում է Հայաստանի պատմության թանգարանում, մյուն ագուցված է Կաթողիկե եկեղեցու հարավային ճակտոնի քիվի տակ։ Հայաստանի պատմության թանգարանում գտնվող սալաքարի վրա քանդակված են գլխով դեպի աջ դարձած արու և էգ արծիվներ, որոնցից արուն կանգնած է էգի մեջքին և կտցով շոյում է վերջինիս վիզը։ Այստեղ արտահայտված է սիրո, հավատարմության խորհուրդը և գործնականում գովերգում է արուի և էգի /տղամարդու և կնոջ, այս դեպքում`դեպքում՝ [[Վաչե Ա]]-ի և [[Հասանի դուստր Մամախաթուն]]ի/ միությունը։ Որ Վաչուտյանները զինանշանում այդ են ցանկացել շեշտել, ապացուցում են արծիվների գլխամասից դեպի աջ պատկերված հավերժության խորհրդանիշ մեծ և փոքր կենաց ծառերը։ Նույն պատկերն առկա է նաև Կաթողիկե եկեղեցու հարավային ճակտոնի քանդակում, միակ տարբերությունն այն է, որ այս հարթաքանդակի թռչունների մարմինները ձևավորված են թեփուկաքանդակով։ Հայրենի տիրույթից դուրս եղած բոլոր չորս քանդակներն էլ Հովհաննավանքի զինանշանի կրկնությունն են։ [[Վաչե Ա]]-ից հետո շեշտադրումը փոխվել է և այլուր առկա են պոչի վրա հենված ճանկող արծիվների պատկերներ։

Սարգիս /կինը`կինը՝ Կատա/

[[Վաչե Ա]] /կինը`կինը՝ [[Հասանի դուստր Մամախաթուն]]/ Վանենի /[[Վաչե Ա]]-ի քույրը/

[[Քուրդ Ա]] /կինը`կինը՝ [[Խորիշահ]]/ Վաչուտ Բ /[[Քուրդ Ա]]-ի եղբայր/

+1245 +1260/61 +1283 /կինը`կինը՝ Գոհար/ /[[Խաչեն]]ի

/կինը`կինը՝ Մա- /կինը`կինը՝ Արուս Հասան Բ-ի

[[Քուրդ Բ]] /Տայիրի որդի/ /կինը`կինը՝ [[Խուանդ խաթուն]]/