«Թովմա Արծրունի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, replaced: ը: → ը։ (3), թ: → թ։, կ: → կ։, մ: → մ։, ն: → ն։ (2), ջ: → ջ։ (2), վ: → վ։, ր: → ր։ (2), ց: → ց։ (2), ): → )։ oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (2), ` → ՝ (6) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
{{արևմտահայերեն|Թովմա Արծրունի (արեւմտահայերէն)}}
'''Թովմա Արծրունի''', 9-10 դդ. հայ պատմիչ, գրել է ''«Պատմություն Արծրունյաց տան»'' երկասիրությունը։ Ներկայացնում է Հայաստանի և Վասպուրական նահանգի պատմությունը [[Արծրունիներ]]ի նախարարական տան պատմության պրիսմակի տակ։ Երկը արժեքավոր աղբյուր է ոչ միայն Հայաստանի, այլև հարևան երկրների պատմության համար։ Հեղինակը սկսում է վաղ ժամանակներից`ժամանակներից՝ հասցնելով շարադրանքը մինչև մ.թ. 9-րդ դարի վերջ։ Նրանից հետո երկը շարունակում են մի քանի անանուն հեղինակներ, որոնք հասցնում են շարադրանքը մինչև 1370-ական թթ։
 
Թովմա Արծրունին ծանոթ է այլազան սկզբնաղբյուրների`սկզբնաղբյուրների՝ թե գրավոր, թե բանավոր-ժողովրդական։ Նա հիշում է նաև օտար մատենագիրների`մատենագիրների՝ Արիստոնիկոս Քաղդեացուն, [[Եվսեբիոս Կեսարացի|Եվսեբիոս Կեսարացուն]], [[Հուլիանոս Գալիկառնասցի|Հուլիանոս Գալիկառնասցուն]], [[Փիլոն Ալեքսանդրացի|Փիլոն Ալեքսանդրացուն]], [[Հովսեփոս Ֆլավիոս]]ին, [[Հերոդոտոս]]ին և ուրիշներին, օգտվել է [[Մովսես Խորենացի|Մովսես Խորենացուց]], [[Ագաթանգեղոս]]ից, [[Աբրահամ Խոստովանող]]ից, [[Ղազար Փարպեցի|Ղազար Փարպեցուց]], [[Մամբրե Վերծանող]]ից, [[Թեոդրորոս Քերթող]]ից, [[Կորյուն]]ից, [[Եղիշե]]ից և ուրիշներից։
 
«Արծրունյաց տան պատմություն»-ը բաղկացած է չորս մասերից։ Առաջին դպրությունն սկսվում է հին ժամանակներից և հասցվում մինչև 5-րդ դարի կեսերը։ Երկրորդ դպրությունը սկսվում է Վարդանաց պատերազմի նկարագրությամբ և հասցվում է մինչև 851-852 թթ. Արաբական խալիֆայության դեմ հայերի ապստամբության նկարագրությունը։ Թովմա Արծրունու երկասիրության կարևորագույն բաժինն է երրորդ դպրությունը, որը անգնահատելի նշանակություն ունի 9-րդ դարի երկրորդ կեսի Հայոց պատմության լուսաբանման համար։ Թովմա Արծրունու երկը հանկարծակի ընդհատվում է երրորդ մասի ԻԹ (29)-րդ գլխի վրա, որը մեզ է հասել անավարտ տեսքով։ Այն շարունակել է ոմն Անանուն պատմիչը, բայց Անանունի երկի վերնագիրը, սկիզբն ու վերջը նույնպես պակասում են։
 
Պատմության գրաբար բնագիրը լույս է տեսել 1852 թ. Կ.Պոլսում։ Թովմա Արծրունու երկը թարգմանվել է մի շարք լեզուների`լեզուների՝ ֆրանսերեն (1874), անգլերեն (1985), ռուսերեն (2001)։ Աշխարհաբար թարգմանությունը (թարգմանիչ`թարգմանիչ՝ Վրեժ Վարդանյան) լույս է տեսել 1978 թ., վերահրատարակվել է`է՝ 1999 թ.:։
 
== Աղբյուրներ ==
* Պատմություն Արծրունյաց տան / Թովմա Արծրունի և Անանուն; Թարգմ. և ծանոթագր.՝ Վ.Մ. Վարդանյան; Խմբ. կազմ՝ Ա.Ա. Աբրահամյան և ուրիշ.; Խմբ.՝ Ռ.Գ. Սարգսյան. - Երևան :։ Սովետական գրող, 1978. - 406 էջ։
 
{{Միջնադարյան հայ պատմագիրներ և ժամանակագիրներ}}