|
[[Պատկեր:Statue of Liberty 7.jpg|thumb|220px|Ազատության արձանը]]
'''Ազատության արձան''' (<small>անգլերեն`անգլերեն՝</small>''Statue of Liberty'', լրիվ անունն է`է՝ '''Ազատությունը, որ լուսավորում է աշխարհը''' [[անգլերեն]]` Liberty Enlightening the World, [[ֆրանսերեն]]` La Liberté éclairant le monde) [[ԱՄՆ]]-ում և աշխարհում քանդակագործության ամենահայտնի կոթողներից է, որին հաճախ ասում են “Նյու-Յորքի և ԱՄՆ-ի խորհրդանիշ”, “Ազատության և [[ժողովրդավարություն|ժողովրդավարության]] խորհրդանիշ”:խորհրդանիշ”։ Արձանը տեղակայված է [[Նյու-Յորք]]ի [[Մանհեթեն]] թաղամասից 3 կմ դեպի հարավ-արևմուտք գտնվող [[Լիբերթի Այլենդ]] կղզում:կղզում։ <br />
== Նկարագրությունը ==
Աստվածուհին մի ոտքով կանգնած է փշրված շղթաների վրա, աջ ձեռքում վեր պարզած ջահ է, ձախում`ձախում՝ լատիներեն JULY IV MDCCLXXVI գրությամբ տախտակ, որը համպատասխանում է ԱՄՆ անկախության հռչակագիրը ստորագրելու տարեթվին (1776թ. հուլիսի 4):։ <br />
Սովորաբար լաստանավով ժամանող այցելուները բարձրանում են 356 աստիճան մինչև արձանի պսակը կամ 192 աստիճան մինչև պատվանդանի բարձրակետը:բարձրակետը։ Պսակում տեղակայված են 25 պատուհաններ, որոնք խորհրդանշում են աշխարհը լուսավորող երկրի թանկագին քարերն ու երկնային շողերը:շողերը։ Յոթ շողերը խորհրդանշում են յոթ ծովերն ու յոթ մայրցամանքները ըստ ժամանակակից արևմտյան աշխարհագրության ավանդության:ավանդության։ <br />
Արձանի պողպատե կարկասը կշռում է 125 տոննա, 2.57 մմ հաստության երեսպատման պղնձե թիթեղների ընդհանուր քաշն է`է՝ 31 տոննա:տոննա։ Պատվանդանի հիմքից մինչև ջահի ծայրը հեռավորությունը կազմում է 93 մետր, բուն արձանի բարձրությունը 46 մետր է:է։ <br />
Արձանի պսակի և ջահի վրայի հարթակներից բացվում է Նյու Յորքի ծովածոցի համայնապատկերը:համայնապատկերը։ Պատվանդանում գտնվում է արձանի պատմության ցուցահանդես-թանգարանը:թանգարանը։
== Արձանի ստեղծումը ==
Հուշակոթողը [[Ֆրանսիա]]յի նվերն է [[ամերիկյան հեղափոխություն|ամերիկյան հեղափոխության]] հարյուրամյակին:հարյուրամյակին։<br />
Արձանն ստեղծելու գաղափարը պատկանում է ֆրանսիացի իրավագիտության պրոֆեսոր եւև քաղաքական գործիչ Էդուար Ռընե դը Լաբուլեին:Լաբուլեին։ Ստեղծվելով Ֆրանսիայի եւև Ամերիկայի ժողովուրդների միացյալ ուժերով, Ազատության աստվածուհու արձանը պետք է դառնար նրանց բարեկամության խորհրդանիշը:խորհրդանիշը։<br />
Պայմանավորվածության համաձայն, արձանի պատվանդանը պետք է պատրաստեր ամերիկյան կողմը, իսկ բուն արձանի եւև այն տեղադրելու ծախսերն իր վրա էր վեցրել ֆրանսիական կողմը:կողմը։ Ֆրանսիայում բարեգործական նվիրատվությունների եւև զվարճանքի տարբեր միջոցառումների ու վիճակախաղերի միջոցով հնարավոր եղավ հավաքել 2.25 մլն ֆրանկ:ֆրանկ։ Միացյալ նահանգներում նույն նպատակով անց էին կացվում թատերական ներկայացումներ, գեղարվեստական ցուցահանդեսներ, աճուրդներ եւև բռնցքամարտի մրցույթներ:մրցույթներ։<br />
[[Պատկեր:EdwardMoran-UnveilingTheStatueofLiberty1886Large.jpg|մինի|ձախից|Էդուարդ Մորանի ''Աշխարհը լուսավորող Ազատության արձանի բացումը'' (1886) նկարը:]]
Կոթողի հեղինակն է ֆրանսիացի քանդակագործ [[Ֆրեդերիկ Օգյուստ Բարտոլդի]]ն, ըստ ավանդույթի որպես բնորդուհի է ծառայել կարի մեքենաներ արտադրող [[Իսահակ Զինգեր]]ի այրին`այրին՝ ֆրանսուհի [[Իզաբելլա Բոյեր]]ը:ը։ Արձանի համար հենարան ծառայող երկաթե կարկասը պատրաստելու համար Ֆրեդերիկ Բարտոլդը դիմեց [[Գուստավ Էյֆել]]ին, ով հետագայում պետք է դառնար աշխարհում հայտնի [[Էյֆելյան աշտարակ]]ի հեղինակը:հեղինակը։<br />
Արձանի պատրաստումն ավարտվել է [[1884]]թ.:։ [[1885]]թ. նրա 350 մասերը 214 արկղերում ֆրանսիական Իզերե ֆրեգատով հասցվեցին Նյու-Յորք:Յորք։ <br />
1885թ. օգոստոսի 5-ին դրվեց Ռիչարդ Մորիս Հանթի նախագծած պատվանդանի առաջին քարը:քարը։ Շինարարությունն ավարտվեց 1886թ. ապրիլի 22-ին:ին։<br />
[[1886]]թ.հոկտեմբերի 28-ին (ամերիկյան հեղափոխության հարյուրամյակից տասը տարի ուշացած) տեղի ունեցավ հուշակոթողի հանդիսավոր բացումը`բացումը՝ նախագահ [[Սթիվեն Գրովեր Կլիվլենդ|Գրովեր Քլիվլենդ]]ի մասնակցությամբ:մասնակցությամբ։
| 