«Ռադիոլոկացիոն կայան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Unknown radar-7. Technical museum Togliatti.JPG|մինի]]
[[ФайлՊատկեր:PAVE PAWS Radar Clear AFS Alaska.jpg|մինի]]
'''Ռադիոլոկացիոն կայան''', ռադիո լոկատոր, ռադար, ռադիոլոկացիայի մեթոդներով տարբեր օբյեկտներ (նշանակետեր) դիտելու սարքավորում։
 
==Կառուցվածքը==
== Կառուցվածք ==
Հիմնական հանգույցներն են հաղորդիչը և ընդունիչը, որոնք կարող են տեղադրվել նույն կետում, այսպես կոչված, համատեղված ռադիոլոկացիոն կայաններ, կամ որոշակի հեռավորության վրա՝ երկդիրք և բազմադիրք ռադիոլոկացիոն կայաններ։ Կարևորագույն հանգույցներից է էլեկտրոնաճառագայթային ինդիկատորը ,որի օգնությամբ ընդունիչի ելքում ստացված [[Իմպուլս (շարժման քանակ)|իմպուլս]]ով որոշվում է նշանակետի տարածական դիրքը։
 
==Օգտագործումը==
== Օգտագործում ==
XX դարի 70-ական թթ․ կեսերից ինդիկատորներն օգտագործվում են ԹՀՄ-ների հետ, որոնք թույլ են տալիս մեծացնել ռադիոլոկացիոն կայանի խանգարումակայունությունը, ավտոմատացնել ռադիոլոկացիոն դիտման և ազդանշանների մշակման պրոցեսը։ ռադիոլոկացիոն կայանի հիմնական պարամետրերնեն չափման ճշգըրտությունը, չափվող մեծությունների սահմանային արժեքները (առավելագույն և նվազագույն հեռավորությունները, դիտման սեկտորի լայնությունը, դիտման ժամանակամիջոցը, լուծունակությունը), խանգարումակայունությունը, ռադիոլոկացիոն կայանի զանգվածը, չափսերը, էլեկտրասնուցման [[հզորություն]]ը։ Առաջին ռադիոլոկացիոն կայանները ստեղծվել են [[1936]]-ին, [[Մեծ Բրիտանիա]]յում և օգտագործվել [[երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ում ([[1939]]—[[1945]])՝ գերմանական ռազմաօդային օբյեկտների հայտնաբերման և ոչնչացման համար։ ԽՍՀՄ-ում [[ինքնաթիռ]]ների ռադիոհայտնաբերման առաջին փորձերն արվել են [[1934]]-ին։ Սպառազինության մեջ կիրառվող առաջին ռադիոլոկացիոն կայանների արդյունաբերական թողարկումն սկսվել է [[1939]]-ին։ Առաջին իմպուլսային ռադիոլոկացիոն տեղակայանը փորձարկվել է [[1937]]-ին։ Իմպուլսային ռադիոլոկացիոն կայանների արդյունաբերական թողարկումն սկսվել է [[1940]]-ին։ Ընդունված է ռադիոլոկացիոն կայանների հետևյալ դասակարգումը, ըստ տեղադրման վայրի՝ երկրային, ծովային, ինքնաթիռի, ար բանյակի և այլն, տեխնիկական պարամետրերի, կիրառման բնագավառների։ Տեխնիկական բնութագրերն են․ [[էլեկտրամագնիսական ալիք]]ի երկարությունը մետրային, դեցիմետրային, սանտիմետրային, միլիմետրային ռադիոլոկացիոն կայաններ, օպտիկական լոկացիոն կայաններ), աշխատանքային ռեժիմը (իմպուլսային և անընդհատ ճառագայթումով ռադիոլոկացիոն կայաններ), զոնդող ազդանշանների տեսակը և դրանց ընդունման ու մշակման սկզբունքները, հիմնական հանգույցների կարևորագույն պարամետրերը։
[[Պատկեր:Radar-p011990.jpg|մինի]]
===Տեսակները===
XX դարի 70-ական թթ․ կեսերից ինդիկատորներն օգտագործվում են ԹՀՄ-ների հետ, որոնք թույլ են տալիս մեծացնել ռադիոլոկացիոն կայանի խանգարումակայունությունը, ավտոմատացնել ռադիոլոկացիոն դիտման և ազդանշանների մշակման պրոցեսը։ ռադիոլոկացիոն կայանի հիմնական պարամետրերնեն չափման ճշգըրտությունը, չափվող մեծությունների սահմանային արժեքները (առավելագույն և նվազագույն հեռավորությունները, դիտման սեկտորի լայնությունը, դիտման ժամանակամիջոցը, լուծունակությունը), խանգարումակայունությունը, ռադիոլոկացիոն կայանի զանգվածը, չափսերը, էլեկտրասնուցման [[հզորություն]]ը։ Առաջին ռադիոլոկացիոն կայանները ստեղծվել են [[1936]]-ին, [[Մեծ Բրիտանիա]]յում և օգտագործվել [[երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ում ([[1939]]—[[1945]])՝ գերմանական ռազմաօդային օբյեկտների հայտնաբերման և ոչնչացման համար։ ԽՍՀՄ-ում [[ինքնաթիռ]]ների ռադիոհայտնաբերման առաջին փորձերն արվել են [[1934]]-ին։ Սպառազինության մեջ կիրառվող առաջին ռադիոլոկացիոն կայանների արդյունաբերական թողարկումն սկսվել է [[1939]]-ին։ Առաջին իմպուլսային ռադիոլոկացիոն տեղակայանը փորձարկվել է [[1937]]-ին։ Իմպուլսային ռադիոլոկացիոն կայանների արդյունաբերական թողարկումն սկսվել է [[1940]]-ին։ Ընդունված է ռադիոլոկացիոն կայանների հետևյալ դասակարգումը, ըստ տեղադրման վայրի՝ երկրային, ծովային, ինքնաթիռի, ար բանյակի և այլն, տեխնիկական պարամետրերի, կիրառման բնագավառների։ Տեխնիկական բնութագրերն են․ [[էլեկտրամագնիսական ալիք]]ի երկարությունը մետրային, դեցիմետրային, սանտիմետրային, միլիմետրային ռադիոլոկացիոն կայաններ, օպտիկական լոկացիոն կայաններ), աշխատանքային ռեժիմը (իմպուլսային և անընդհատ ճառագայթումով ռադիոլոկացիոն կայաններ), զոնդող ազդանշանների տեսակը և դրանց ընդունման ու մշակման սկզբունքները, հիմնական հանգույցների կարևորագույն պարամետրերը։
 
=== Տեսակներ ===
[[Պատկեր:Protivnik-ge.JPG|մինի]]
Ըստ կիրառման բնագավառների տարբերում են բոլորագիծ դիտման նախնական հայտնաբերման ռադիոլոկացիոն կայաններ (կարող են լինել երկրային), որոնց կիրառումը հնարավորություն է տալիս կատարել «կույր ռմբակոծում», [[սուզանավ]]երի, [[կամուրջ]]ների և այլ օբյեկտների նախնական հայտնաբերում և այլն, [[կոորդինատներ]]ի (ազիմուտ, տեղի անկյուն, հեռավորություն) ճշգրիտ չափման ռադիոլոկացիոն կայաններ, որոնք կիրառվում են [[ինքնաթիռ]]ների «կույր» վայրէջքի կառավարման, հրանոթային նշանառման համար և այլն, արհեստական՝ արբանյակների շարժմանը հետևելու և նրանց հետագծերը չափելու (հաճախ բազմադիրք) ռադիոլոկացիոն կայաններ, թույլ են տալիս չափել օբյեկտի շարժման մինչև 6 պարամետր (հեռավորություն, ազիմուտ, տեղի ան կյուն, շառավղային արագություն, ան կյունային արագության 2 բաղադրիչ), մոլորակային ռադիոլոկացիոն կայաններ, որոնք թույլ են տալիս չափել [[մոլորակ]]ի հեռավորությունը, շարժման պարամետրերը և այլ ֆիզիկական բնութագրեր։ Կիրառվում են ռազմական գործում, ծովային, գետային, օդային [[տրանսպորտ]]ում, [[Աստղագիտություն|աստղագիտության]], [[Տիեզերագնացություն|տիեզերագնացության]], [[Օդերևութաբանություն|օդերևութաբանության]] մեջ և այլուր։