|
== Պատմություն==
Թանգարանների նախատիպերը երևան են եկել մարդկային հասարակության զարգացման այն փուլում, երբ առարկաների բնատիպերը սկսել են պահպանել ոչ թե կիրառական կամ որպես նյութական արծեքների համարարժեքներ, այլ որպես վավերական, հուշային վկայականներ և գեղագիտական արժեքներ: Այդպիսիք են, օրինակ, [[Հին ԵգիպտոսիԵգիպտոս]]ի տաճարներում եղած հավաքածուները (մթա III3-րդ հազարամյակ), Կնոսի պալատի պահոցը [[Կրետե|Կրետե կղզում]] (մթամ.թ.ա. XVIդ.16-րդ դար), Նինվեի[[Նինվե]]ի պալատի գրադարանը (մթա VIIդմ.թ.ա.) և այլն: Արվեստի հուշարձանների պահպանումը և դրանց կենտրոնացումը թանգարաններում Եվրոպայում սկսվել է Վերածննդի շրջանում և առավել զարգացել XVI7-XVIIրդ դդ. նախ Իտալիայում, ապա Ֆրանսիայում, Անգլիայում, Գերմանիայումդար) և այլ երկրներումայլն: Մեծ հռչակ են ունեցել պալատական հավաքածուները` կունստկամերները: Այդ շրջանում են ստեղծվել նաև անտիկ արվեստի հուշարձանների հավաքածուն Ֆլորենցիայում (Լ. Մեդիչի, XVդ.), Հռոմում
(Վատիկանի թանգարաններ, XVIդ.), Դրեզդենում(Ա. Սաքսոնսերի, XVIդ.) և այլն: Հայտնի են նաև Բրիտանական թանգարանը Լոնդոնում (1753թ), Լուվրը Փարիզում (1793թ), Պրադոյի գեղարվեստի թանգարանը Մադրիդում (1819թ), Մետրոպոլիտեն թանգարանը Նյու Յորքում (1870թ), գեղարվեստա-պատմական թանգարանը Վիեննայում (1891թ) և այլն: Ռուսաստանում հարուստ հավաքածուներ են եղել Վլադիմիրի Տրոիցե Սերգիևյան, Կիևի, Կիևո-Պեչորյան վանքում XX-XVIIդդ. կազմավորվել են Մոսկվայի Զինապալատի հավաքածուն և Պատրիարքարանի հուշարձանների ավանդատունը: Հետագայում գեղանկարչական և քանդակագործական հավաքածուներ են կենտրոնացվել Ցարսկոյե Սելոյում, Պետերգոֆում, Գատչինայում, Պալվոլոսկում և այլում: 1719թ-ին Պետերբուրգում բացվել է ռուսական առաջին մասսակայան թանգարան Կուստկամերան, և 1756թ-ին Հրետանային պատմության թանգարանը և 1764թ-ին` Էրմիտաժը: Ավելի ուշ կազմակերպվել են Տրետյակովյան պատկերասրահը, Գյուղատնտեսական թանգարանը, Ռուսաստանի պատմության թանգարանը, Պոլիտեխնիկական թանգարանը, ռուսական թանգարանը: ▼Հայաստանում թանգարանների նախատիպեր կային դեռևս ուրարտական շրջանում (IX-VIդդ.) Ուրարտուի մայրաքաղաք Տուշպայում և այլ քաղաք-ամրոցներում: Միջնադարյան Հայաստանում երևան եկան իսկական թանգարանները: Հովհաննես Դրասխանակերտցին IX-X դդ. իր << Հայոց պատմության>> մեջ երեք տիպի թանգարան է հիշատակում` արքունի, իշխանական տների և եկեղեցական: ▼Հայկական թանգարանների կազմակերպման գործը զգալի չափով ընդլայնվեց XIXդ: ▼
▲Հայաստանում[[Հայաստան]]ում թանգարանների նախատիպեր կային դեռևս ուրարտական շրջանում ( IX-VIդդմ. թ.ա. 9-ից 6-րդ դարեր) Ուրարտուի[[Ուրարտու]]ի մայրաքաղաք Տուշպայում[[Տուշպա]]յում և այլ քաղաք-ամրոցներում: Միջնադարյան Հայաստանում երևան եկան իսկական թանգարանները: [[Հովհաննես ԴրասխանակերտցինԴրասխանակերտցի]]ն IX9- Xից դդ.10-դ դարերում իր << Հայոց պատմությանպատմություն>> աշխատության մեջ երեք տիպի թանգարան է հիշատակում` արքունի, իշխանական տների և եկեղեցական:
▲Հայկական թանգարանների կազմակերպման գործը զգալի չափով ընդլայնվեց XIXդ[[19-րդ դար]]ում:
▲Արվեստի հուշարձանների պահպանումը և դրանց կենտրոնացումը թանգարաններում [[Եվրոպա]]յում սկսվել է Վերածննդի շրջանում և առավել զարգացել 16-17-րդ դարերում նախ [[Իտալիա]]յում, ապա [[Ֆրանսիա]]յում, [[Անգլիա]]յում, [[Գերմանիա]]յում և այլ երկրներում: Մեծ հռչակ են ունեցել պալատական հավաքածուները` կունստկամերները: Այդ շրջանում են ստեղծվել նաև անտիկ արվեստի հուշարձանների հավաքածուն [[Ֆլորենցիա]]յում (Լ. Մեդիչի, 15-րդ դար), [[Հռոմ]]ում (Վատիկանի թանգարաններ, XVIդ.16-րդ դար), Դրեզդենում[[Դրեզդեն]]ում(Ա. Սաքսոնսերի, XVIդ.16-րդ դար) և այլն: Հայտնի են նաև Բրիտանական թանգարանը Լոնդոնում[[Լոնդոն]]ում ( 1753թ[[1753]]թ), Լուվրը[[Լուվր]]ը Փարիզում[[Փարիզ]]ում ( 1793թ[[1793]]թ), [[Պրադո թանգարան, (Մադրիդ)|Պրադոյի գեղարվեստի թանգարանը ]] Մադրիդում[[Մադրիդ]]ում ( 1819թ[[1819]]թ), [[Մետրոպոլիտեն թանգարան (Նյու Յորք)|Մետրոպոլիտեն թանգարանը ]] [[Նյու ՅորքումՅորք]]ում ( 1870թ[[1870]]թ), գեղարվեստա-պատմական թանգարանը Վիեննայում[[Վիեննա]]յում ( 1891թ[[1891]]թ) և այլն: Ռուսաստանում[[Ռուսաստան]]ում հարուստ հավաքածուներ են եղել Վլադիմիրի Տրոիցե Սերգիևյան, Կիևի , Կիևո-Պեչորյան վանքում XX-XVIIդդ. կազմավորվել են Մոսկվայի Զինապալատի հավաքածուն և Պատրիարքարանի հուշարձանների ավանդատունը: Հետագայում գեղանկարչական և քանդակագործական հավաքածուներ են կենտրոնացվել Ցարսկոյե Սելոյում, Պետերգոֆում, Գատչինայում, Պալվոլոսկում և այլում: 1719թ[[1719]]թ-ին Պետերբուրգում[[Պետերբուրգ]]ում բացվել է ռուսական առաջին մասսակայան թանգարանթանգարանը՝ Կուստկամերան, և 1756թ[[1756]]թ-ին Հրետանային պատմության թանգարանը և 1764թ[[1764]]թ.-ին` Էրմիտաժը[[Էրմիտաժ]]ը: Ավելի ուշ կազմակերպվել են [[Տրետյակովյան պատկերասրահըպատկերասրահ]]ը, Գյուղատնտեսական թանգարանը, Ռուսաստանի պատմության թանգարանը, Պոլիտեխնիկական թանգարանը, ռուսական թանգարանը:
[[Կատեգորիա:Մշակույթ]]
|
