«Քաղաքացիական պատերազմ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 8.
Քաղաքացիական պատերազմի պատմական տեսակներն ու ձևերը բազմազան են․ ստրուկների ապստամբություններ, գյուղացիական պատերազմներ, պարտիզանական պատերազմներ, ժողովրդի զինված պայքար ընդդեմ կառավարության և այլն։
=== Սահմանում ===
[[Ջեյմս Ֆերոն]]ը, ով ուսումնասիրում էր քաղաքացիական պատերազմները [[Ստենֆորդի համալսարան]]ում, սահմանել է քաղաքացիական պատերազմը, որպես «բռնի ուժի գործադրմամբ կոնֆլիկտ պետության ներսում, կազմակերպված խմբերի [[հակամարտություն]], որոնք ձգտում են իշխանության գալ կենտրոնում կամ մարզում, կամ ձգտում են փոփոխել պետական քաղաքականությունը»: Այն պահը, երբ քաղաքացիական խռովությունները դառնում են քաղաքացիական պատերազմ, բավականին վիճելի է:
Եթե որպես չափանիշ ընդունվի տարեկան հազար և ավելի զոհերի առկայությունը, ապա 1816-1997 թվականներին եղել է շուրջ 213 քաղաքացիական պատերազմ, որոնցից 104-ը տեղի են ունեցել 1944-1997 թթ.։ <ref name=fearon>[http://www.foreignaffairs.org/20070301faessay86201/james-d-fearon/iraq-s-civil-war.html Ջեյմս Ֆերոն «Իրաքի քաղաքացիական պատերազմները»], «Արտաքին հարաբերություններ» ամսագիր, մարտ/ապրիլ, 2007թ {{ref-en}}</ref> Եթե օգտագործենք ավելի մեղմ չափանիշ՝ ընդհանրապես հազար զոհ, ապա 1945-2007 թվականներին տեղի են ունեցել ավելի քան 90 քաղաքացիական պատերազմներ, որոնցից 20-ը 2007թ.-ի դրությամբ դեռ շարունակվում էին: <ref name=fearon/>
Ժնևյան [[համաժողով]]ները չեն ներառում «քաղաքացիական պատերազմ» տերմինի սահմանումը, սակայն ներառում են չափանիշներ, որոնց համար հակամարտությունը կարող է ընդունվել որպես «ոչ միջազգային բնույթի զինված ընդհարում», որը ներառում է նաև քաղաքացիական պատերազմներ:
Գոյություն ունի 4 չափանիշ․ <ref>Final Record of the [[Женевские конвенции о защите жертв войны (1949)|Diplomatic Conference of Geneva of 1949]], (Volume II-B, p. 121)</ref><ref>See also the [[Международный комитет Красного Креста|International Committee of the Red Cross]] [http://www.icrc.org/ihl.nsf/COM/375-590006?OpenDocument commentary] on Third 1949 Geneva Convention, Article III, Section «A. Cases of armed conflict» for the ICRC’s reading of the definition and a listing of proposed alternate wording</ref>
* Ապստամբ կողմերը պետք է տիրեն ազգային տարածքների մի մասին:
* Ապստամբ քաղաքացիական իշխանությունները պետք է փաստացի իշխանություն ունենան բնակչության վրա երկրի որոշակի հատվածում:
* Ապստամբները պետք է ստանան որոշակի ճանաչում՝ որպես պատերազմող կողմ:
* Կառավարությունը «պարտավոր է որոշակի պարբերական ռազմական քայլեր ձեռնարկել ապստամբների դեմ»:
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
| |||