«Ուիլյամ Հերշել»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 26.
}}
 
'''Ուիլիամ Հերշել''' ('''Ֆրիդրիխ Վիլհելմ Հերշել''') ({{lang-en|William Herschel}}, {{lang-de|Friedrich Wilhelm Herschel}}; 15 նոյեմբերի [[1738]], [[Հաննովեր]]  - 25 օգոստոսի [[1822]], Սլաու ([[Լոնդոն]]ինի մոտ)  - նշանավոր), գերմանական ծագմամբծագումով անգլիականնշանավոր անգլիացի աստղագետ։ Հայտնի է որպես [[Ուրան (մոլորակ)|Ուրան]] մոլորակի և նրա երկու արբանյակների՝ [[Տիտանիա (արբանյակ)|Տիտանիայի]] և [[Օբերոն (արբանյակ)|Օբերոնի]] հայտնաբերող։ Նա նույնպեսՆաեւ հայտնաբերել է [[Սատուրն (մոլորակ)|Սատուրն]] մոլորակի երկու արբանյակներարբանյակ և [[ինֆրակարմիր ճառագայթում]]ը։ Ավելի քիչ են հայտնի նրա քսանչորս սիմֆոնիաները։
 
== Կենսագրություն ==
 
== Կենսագրությունը ==
Ծնվել է [[Գերմանիա|գերմանական]] [[Հաննովեր]] քաղաքում` քրիստոնեություն ընդունած աղքատ հրեա երաժշտի ընտանիքում: Եղել է նրա տասը երեխաներից մեկը:<br />
Տասնյոթ տարեկանում զինվորական նվագախմբի կազմում գործուղվել է Անգլիա: 1757 թվականից սկսել է զբաղվել երաժշտությամբ, իսկ հետո սկսել է հրապուրվել [[մաթեմատիկա]]յով եւ [[աստղագիտություն|աստղագիտությամբ]]: 1773թ. առաջին անգամ սկսել է իր ձեռքով պատրաստել հեռադիտակի հայելիներ եւ օպտիկական սարքեր: Անգլիայի թագավոր Գեորգ 3-րդը նրան տրամադրում է առանձին աստղադիտարան կառուցելու միջոցներ: 1789թ. Հերշելը որոշ տեխնիկական կատարելագործումների եւ հայելիների տրամագիծը մինչեւ 126 սմ մեծացնելու միջոցով կարողացավ պատրաստել իր ժամանակի ամենամեծ հեռադիտակը: Դրա միջոցով կարողացավ ուսումնասիրել [[միգամածություն]]ներն ու [[գիսավոր]]ները, ինչպես նաեւ` [[Ծիր Կաթին|Ծիր Կաթնի]] կառուցվածքը, եզրակացնելով, որ այն ունի սկավառակի ձեւ, իսկ [[Արեգակնային համակարգ]]ը գտնվում է նրա կազմում: Այդ բոլոր աշխատանքների ժամանակ Ուիլիամի օգնականն էր նրա քույր Կարոլինա Հերշելը:<br />
Հարկ է նշել նաեւ, որ նա անում էր նաեւ տարօրինակ գիտական հետեւություններ, օրինակ` համարում էր, որ բոլոր [[մոլորակ]]ները բնակեցված են, որ [[Արեգակ]]ի եռացող մթնոլորտի տակ գտնվում է ամպերի խիտ շերտ, իսկ ավելի ներքեւում` պինդ մակերեւույթ:<br />
* Ուիլիամ Հերշելի պատվին իրենց անուններն են ստացել [[Լուսին|Լուսնի]], [[Մարս]]ի եւ [[Սատուրն]]ի արբանյակ [[Միմաս (արբանյակ)|Միմասի]] վրա գտնվող [[խառնարան]]ներ:
== Հայտնագործությունները ==
* [[Ուրան (մոլորակ)|Ուրան]] [[մոլորակ]]ը -` հայտնաբերել է 1781 թվակյանի մարտի 13-ին։ Հերշելը նվիրել էՀերշելն այս հայտնագործությունը նվիրել է [[Գեորգ III, անգլիական թագավոր|անգլիական թագավոր Գեորգ III-ին]] և անվանելհայտնաբերված է հայտնաբերվածմոլորակի մոլորակըանունը նրա պատվին -դրել է «Գեորգի աստղ»` (''Georgium Sidus'', անվանումըորը, սակայն, այդպես էլ չօգտագործվեց)։չօգտագործվեց։
* [[Սատուրն (մոլորակ)|Սատուրն]] մոլորակի [[արբանյակ]]ներ [[Միմաս (արբանյակ)|ՄիմասըՄիմաս]] և [[Էնցելադ (արբանյակ)|Էնցելադ]] [[արբանյակ]]ները (1789)։
* [[Ուրան (մոլորակ)|Ուրան]] մոլորակի [[արբանյակ]]ներ [[Տիտանիա (արբանյակ)|Տիտանիան]] և [[Օբերոն (արբանյակ)|Օբերոնը]]։
* Ներմուծել է «[[աստերոիդ]]» տերմինը (օգտագործելով այն օգտագործելով հայտնաբերված արբանյակների բնութագրման համար, քանի որ Հերշելի տրամադրության տակ եղած աստղադիտակներով դիտարկումների ժամանակ մեծ մոլորակները երևում էին որպես դիսկեր, իսկ նրանց արբանյակները՝ կետեր, ինչպես և աստղերը)։
* [[Արեգակնային համակարգ]]ի շարժումը դեպի [[Հերկուլեսի (համաստեղություն)|Հերկուլեսի համաստեղություն]].
* [[Ինֆրակարմիր ճառագայթում]]ը -` իրականացվել է մի գեղեցիկ փորձի միջոցով՝ տրոհելով արևի լույսը պրիզմայով, տրոհելով: Հերշելը տեղադրեց ջերմաչափը անմիջապես սպեկտրի տեսանելի կարմիր գծի կողքին և ցույց տվեց, որ ջերմաստիճանը բարձրանում է, և հետևաբար, ջերմաչափի վրա ազդում է լուսային ճառագայթում, որը տեսանելի չէ մարդու աչքին։
 
== Տես նաև ==