«Մարտակերտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: | DST = կա → | DST = oգտվելով ԱՎԲ
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-` +՝)
Տող 71.
}}
 
'''Մարտակերտ''', քաղաք [[ԼՂՀ|Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության]] հյուսիս-արևելյան մասում, [[Մարտակերտի շրջան]]ի վարչական կենտրոնը`կենտրոնը՝ [[Ստեփանակերտ]]ից 75 կմ հյուսիս`հյուսիս՝ [[Թարթառ]] գետի միջին հոսանքի աջ կողմում`կողմում՝ 450 մետր բարձրության վրա։ Մարտակերտ համայնքի կազմում ներառվել են նաև [[Հայկաջուր]], [[Ջրաբերդ (Մարտակերտի շրջան)|Ջրաբերդ]], [[Մարալյան Սարով]], [[Լևոնարխ]] գյուղերը։ Վարչական տարածքը`տարածքը՝ 4600 հեկտար է։ Անվանումը ''Մատուռակերտի'' հնչյունափոխված ձևն է։ Մինչև 1992-ը (բռնագաղթը) Մարտակերտը մեծությամբ ԼՂԻՄ-ի երրորդ քաղաքն էր ([[Ստեփանակերտ]]ից և [[Շուշի]]ից հետո), ուներ շուրջ 13 հազար բնակիչ (2002-ին՝ 4469)։ 1988-ին Մարտակերտն ուներ միջնակարգ (2), գիշերօթիկ (1), երաժշտական յոթնամյա (1) և սպորտային (1) դպրոցներ, մարզահրապարակ, մանկապարտեզ (5), հիվանդանոց, մշակույթի տուն, կինոկետ, կապի բաժանմունք, շինանյութերի կոմբինատ, յուղի-պանրի, խաղողի նախնական վերամշակման գործարաններ և այլն։ Մարտակերտի խաղողագործական տնտեսությունը տարեկան արտադրել է շուրջ 20-25 հազար տոննա խաղող, 1800 տոննա [[կաթ]], 2000 տոննա [[հացահատիկ]] (1987)։
 
2003-ին Մարտակերտում գործել են միջնակարգ (2), սպորտային (1) և երաժշտական (1) դպրոցներ, մշակույթի տուն, գրադարան, հիվանդանոց, «Ալրաղաց» ձեռնարկությունը և այլն։<ref name="ՂԱՊ">Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ.1988-1994, Ե., ՀՀՀ, 2004, էջ 466-467։</ref>
Տող 78.
Շարժման սկզբին Մարտակերտի հիմնարկ-ձեռնարկությունների աշխատողները կազմակերպել են բողոքի ցույցեր, ստորագահավաք և այլն։ Շրջանի տարածքը պաշտպանելու համար ստեղծվել են աշխարհազորայինների շտաբ (ընդհանուր համակարգող՝ Վ. Բեգլարյան, շտաբի պետ՝ Վ. Խոնդկարյան), ինքնապաշտպանական երեք զինված ջոկատներ (հրամանատարներ՝ Ա. Բաղդասարյան, Ա. Նավթալյան, Վ. Մինասյան)։ Մարտակերտում էր նաև շրջանում կազմավորված ինքնապաշտպանական բոլոր ջոկատների մարտական գործողությունները համակարգող շտաբը (համընդհանուր ղեկավար՝ Վ. Գալստյան, շտաբի պետ՝ [[Հայկազ Բաղմանյան]])։ 1988-92-ին Մարտակերտի և Հայաստանի կամավորական ջոկատները, ԼՂՀ ինքնապաշտպանական ուժերը մարտեր են մղել հակառակորդի գերակշիռ ուժերի դեմ։ 1992-ի հուլիսի 4-ին ԽՄՀՄ 4-րդ բանակի աջակցությամբ հակառակորդն սկսել է լայնածավալ մարտական գործողություններ և գրավել Մարտակերտը։ Մարտակերտի, Կենտրոնական, Ասկերանի, Մարտունիի Պաշտպանության շտաբները, 5-րդ կամավորական բրիգադը (հրամանատար՝ [[Մանվել Գրիգորյան]]) և ՀՀ կամավորական ջոկատները 1993-ի հունիսի 12-ին ձեռնարկել են Մարտակերտի և [[Մարտակերտի շրջան|շրջանի]] բնակավայրերի ազատագրման խոշորամասշտաբ ռազմական գործողություն և 1993-ի հունիսի 28-ին ազատագրել են քաղաքը։ ԼՂՀ «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով պարդևատրվել են 5, «Մարտական խաչ» 2–րդ աստիճանի շքանշանով՝ 40 ազատամարտիկ։ Զոհվել է 134 ազատամարտիկ։<ref name="ՂԱՊ" />։
 
== Տես նաև`նաև՝ ==
* [[Մարտակերտի ազատագրման ռազմական գործողություն (1993)]]