|
'''Կենսաէներգետիկա''', [[Կենսաբանություն|կենսաբանական]] էներգետիկա, ուսումնասիրում է օրգանիզմի կենսագործունեության ընթացքում փոխակերպվող էներգիայի մեխանիզմները:մեխանիզմները։ Կենսաէներգետիկաում կիրառվող մեթոդները ֆիզիկա-քիմիական են, օբյեկտները և խնդիրները՝ կենսաբանական, հետևաբար կենսաէներգետիկան մոլեկուլային կենսաբանության, կենսաֆիզիկայի և կենսաքիմիայի բաղկացուցիչ մասն է կազմում:կազմում։
==Պատմություն==
Կենսաէներգետիկայի սկիգբը դրվեց գերմանացի բժիշկ [[Յուլիուս Մայեր|Յուլիուս Մայերի]] գիտական աշխատանքներով, որը մարդու օրգանիզմում ընթացող էներգետիկ պրոցեսների ուսումնասիրության հիման վրա հայտնաբերեց էներգիայի պահպանման և փոխակերպման օրենքը ([[1841]]):։
Սկզբնական շրջանում կենսաէներգետիկան հետազոտում էր կենդանի օրգանիզմում էներգիայի աղբյուր հանդիսացող պրոցեսները (շնչառություն, խմորում), օրգանիզմի էներգետիկ հաշվեկշիռը, փոփոխությունները տարբեր պայմաններում (հանգիստ, շրջապատի ջերմաստիճան և այլն):։ [[20-րդ դար|20-րդ դարի]] կեսերին կենսաբանական գիտությունների արագ զարգացման շնորհիվ կենսաէներգետիկայում առաջնակարգը դարձավ կենդանի օրգանիզմում էներգիայի փոխակերպման մեխանիզմների ուսումնասիրությունը:ուսումնասիրությունը։ Կենսաէներգետիկաի բնագավառում տարվող աշխատանքները բխում են այն միակ գիտական տեսակետից, ըստ որի կյանքի երևույթների համար լրիվ կիրառելի են քիմիայի և ֆիզիկայի օրենքները:օրենքները։ Սակայն կենսաբանական կառուցվածքների բարդությունը, առանձնահատկությունը և նրանցում ընթացող պրոցեսների իրականացումը պայմանավորում են մի շարք խորը տարբերություններ կենսաէներգետիկաի և անօրգանական աշխարհի էներգիայի միջև:միջև։ Առաջին արմատական տարբերությունն այն է, որ օրգանիզմները բաց համակարգեր են, գործում են միայն միջավայրի հետ նյութերի և էներգիայի մշտական փոխանակության պայմաններում:պայմաններում։ Երկրորդ հիմնական առանձնահատկությունն այն է, որ բջիջներում պրոցեսներն ընթանում են ջերմաստիճանի, ճնշման և ծավալի անկման բացակայության պայմաններում:պայմաններում։
Վերջին տասնամյակում կենսաէներգետիկաի զարգացման հիմնական արդյունքներից է օրգանական աշխարհում՝ միկրոօրգանիզմներից մինչև մարդը,
էներգետիկ պրոցեսների միօրինակության հաստատումը:հաստատումը։ Պարզվել է, որ բուսական և կենդանական աշխարհի համար նույնն են այն նյութերը, որոնց մեջ էներգիան կուտակվում է, և այն պրոցեսները, որոնց միջոցով իրականանում է այդ կուտակումը:կուտակումը։ Օրգանիզմի համար անհրաժեշտ էներգիան մակրոէրգային միացություններում է, որոնց բնորոշ է ֆոսֆատային խմբերի առկայությունը:առկայությունը։ Օրգանիզմում էներգիայի փոխակերպման գործում այդ միացությունների դերը բացահայտել է խորհրդային կենսաքիմիկոս [[Վլադիմիր էնգեչգարդ|Վլադիմիր էնգեչգարդը]]:։ Օրգանական աշխարհի էներգիայի կարևորագույն փոխարկիչը և հաղորդիչը ադենոզինեռֆոսֆորաթթուն է՝ [[ԱԵՖ]]-ը (''տես'' [[Ադենոզին ֆոսֆորաթթուներ]]), որը ճեղքվում է ադենոզինկրկնաֆոսֆորաթթվի (ԱԿՖ) և ադենոզինմիաֆոսֆորաթթվի (ԱՄՖ):։ ԱԵՖ-ի հիդրոլիզն ընթանում է հետևյալ ձևով՝
ԱԵՖ+ H20—>ԱԿՖ+ ֆոսֆատ:ֆոսֆատ։
Երկրի վրա կյանքի համար անհրաժեշտ էներգիայի միակ և հիմնական աղբյուրը արևի էներգիան է, որի մի մասը կլանվում է բույսերի և որոշ բակտերիաների պիգմենտներով և ֆոտոսինթեզի պրոցեսում կուտակվում է ինքնասուն օրգանիզմների կողմից քիմիական էներգիայի ձևով, մի մասն էլ
ԱԵՖ-ի ձևով և այլն:այլն։ Տարասուն օրգանիզմներում ԱԵՖ-ը գոյանում է շնչառության ընթացքում, որոշ քանակությամբ էներգիա է կուտակվում նաև քեմոսինթեզի ժամանակ:ժամանակ։ Կենսաէներգետիկայի պրոբլեմների, մասնավորապես քիմիական էներգիան մեխանիկականի փոխարկելու մեխանիզմների ուսումնասիրությունը պահանջում է այդ պրոցեսների քննարկում ենթամոլեկուլային մակարդակով, որտեղ սկսում են գործել քվանտային ֆիզիկայի և քիմիայի օրենքները:օրենքները։
== Գրականություն ==
| 