«Նիհիլիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
clean up, փոխարինվեց: : → ։ (17), ` → ՝ (2) oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, փոխարինվեց: → (4) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
'''Նիհիլիզմը''' ({{lang-lat|nihil}} ոչինչ) [[փիլիսոփայություն|փիլիսոփայական]] [[ուսմունք]] է, որը բացառում է [[կյանք]]ի ենթադրելի իմաստի գոյությունը։ Ավելի հաճախ նիհիլիզմը արտահայտվում է էքզիստենցիալ նիհիլիզմով, համաձայն որի կյանքը չունի որևէ օբյեկտիվ նպատակ, իմաստ և արժեքայնություն<ref>[http://www.utm.edu/research/iep/n/nihilism.htm Internet Encyclopaedia of Philosophy]</ref>։ Բարոյական նիհիլիզմը համարում է, որ գոյություն չունի սերնդեսերունդ փոխանցվող [[բարոյականություն]] և ցանկացած ձևավորվող [[բարոյական արժեք]] մտացածին բնույթ է կրում։ Նիհիլիզմը կարող է ընդունել նաև [[իմացաբանություն|իմացաբանական]] ([[էպիստեմոլոգիա]]կան) կամ [[գոյաբանություն|գոյաբանական]] ([[օնտոլոգիա]]կան) ձևեր, պնդելով, որ որոշակի առումով [[իմացություն|իմացության]] գոյությունը հնարավոր չէ կամ որ [[իրականություն]]ը փաստացի գոյություն չունի։
 
Տերմինը հաճախ օգտագործվում է [[անոմիա]]յի հետ հարաբերության մեջ՝ գոյության անիմաստությունը զգալուց առաջացող ընդհանուր հիասթափության վիճակը բացատրելու նպատակով, երբ ինչ-որ մեկը հասկանում է նորմերի, օրենքների և կանոնների անհրաժեշտության ավելորդությունը<ref>Macmillan, 1967, Vol. 5, "Nihilism", 514 ''ff'', p. 515.</ref>։ [[Ֆուտուրիզմ]]ը, [[դեկոնստրուկցիոնիզմ]]ը<ref name=phillips>{{cite journal | last = Phillips | first = Robert | title = Deconstructing the Mass | journal = Latin Mass Magazine | issue = Winter | year = 1999 | url = http://www.latinmassmagazine.com/articles/articles_1999_WI_Phillips.html}}</ref> և այլ շարժումներ տարբեր ժամանակներում և տարբեր կոնտեքստներով բնորոշվել են որպես նիհիլիստիկ։
Նիհիլիզմը օգտագործվել է նաև տարբեր ժամանակաշրջանները բնութագրելու համար, օրինակ՝ [[Ժան Բոդրիլար]]ը և այլոք [[պոստմոդերնիզմ]]ը անվանել են նիհիլիստիկ ժամանակաշրջան<ref> Woodward, Ashley: [http://www.ul.ie/~philos/vol6/nihilism.html Nihilism and the Postmodern in Vattimo's Nietzsche], ISSN 1393-614X ''Minerva - An Internet Journal of Philosophy'', Vol. 6, 2002, fn 1.</ref>։ Որոշ [[քրիստոնեություն|քրիստոնյա]] [[աստվածաբանություն|աստվածաբաններ]] և կրոնական այլ հեղինակություններ պնդում են, որ պոստմոդերնիզմը<ref>For example, {{cite web | publisher = Christian Research Institute | title = The Postmodern Challenge: Facing the Spirit of the Age | first = Jim | last = Leffel | coauthors = Dennis McCallum | quote = …the nihilism and loneliness of postmodern culture... | url = http://www.equip.org/free/DP321.htm}}</ref> և մոդերնիզմի շատ տեսակետներ<ref name=phillips/> բացառում են [[թեիզմ]]ը, որն իրեն հերթին առաջ է բերում նիհիլիզմ։
== Նիհիլիզմի տեսակները ==
Նիհիլիզմը ունի տարբեր իմաստներ և օգտագործվում է տարբեր փիլիսոփայական տեսակետներ բացատրելու նպատակով։ Տարբերում են նիհիլիզմի հետևյալ տեսակները՝
Տող 9.
*''Մերեոլոգիական նիհիլիզմը'' տեսակետ է, որի համաձայն մասերից կազմված օբյեկտները (ինչպես տարածական, այնպես էլ ժամանակի մեջ գոյություն ունեցող [[օբյեկտ]]ները) գոյություն չունեն։
*''Էքզիստենցիալ նիհիլիզմը'' տեսակետ է, որի համաձայն կյանքը չունի որևէ իմաստ և արժեք։ Էքզիստենցիալ նիհիլիզմը պնդում է, որ մարդը կամ նույնիսկ բոլոր մարդիկ միասին [[տիեզերք]]ի համեմատ որևէ նշանակություն չունեն։ Կյանքի անիմաստության գաղափարը շատ հաճախ է հանդիպում էքզիստենցիալիստական դպրոցներում։
*''Բարոյական նիհիլիզմը'' բացառում է բարոյականության գոյությունը, գոյություն չունեն բարոյական և ոչ բարոյական արժեքներ։
*''Քաղաքական նիհիլիզմը'' անհրաժեշտ չի համարում քաղաքական և հասարակական շատ կառույցների գոյությունը, ինչպիսիք են [[կառավարություն]]ը, [[ընտանիք]]ը, [[օրենք]]ը<ref>L. Strauss, “German Nihilism”, ''Interpretation'' 26 (3) (1999): pp. 353-378.</ref>։
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Նիհիլիզմ» էջից