«Ծաթեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր
'''Ծաթեր''', գյուղ Հայաստանի Հանրապետության [[Լոռու մարզ]]ում։ Գյուղը գտնվում է [[Ալավերդի]] քաղաքից 11 կմ հարավ, [[Դեբեդ]]ի բարձրադիր ձախ ափին, սարալանջի վրա, թաղված մրգատու ծառերի մեջ։ Ունի հիմնական դպրոց, մշակույթի տուն, գրադարան, գյուղի պատմության թանգարան, 2 եկեղեցի։ Զբաղվում են հացահատիկի, կարտոֆիլի մշակությամբ, անասնապահությամբ։ 1930-ական թթ. գյուղացիները հիմնականում զբաղվել են հացահատիկի, ծխախոտի, կարտոֆիլի մշակությամբ։ Ի պատիվ Ծաթերի կոլտնտեսության կառավարությունը հատուկ գնացք է կազմակերպել դեպի Մոսկվա, որը կոչվել է «Ծաթերի դեպի կոմունա»: Իրենց քրտնաջան աշխատանքի համար Լենինի շքանշանով պատգևատրվել են 5 ծաթերեցիներ` Անդրեասյան Բաղարբեկ, Սերյոժա Առաքելյան, Հայկանուշ Գալստյան, Արմենակ Ղալայան, զարղալամ Գրիգորյան։
| կարգավիճակ = Գյուղ
| հայերեն անվանում = Ծաթեր
| բնօրինակ անվանում =
| ենթարկում =
| երկիր = Հայաստան
| պատկեր =
| պատկերի նկարագրում =
| զինանշան =
| զինանշանի լայնություն =
| զինանշանի նկարագրում =
| դրոշ =
| դրոշի լայնություն =
| դրոշի նկարագրում =
|lat_dir = N|lat_deg = 40|lat_min = 57|lat_sec =38
|lon_dir = E|lon_deg = 44|lon_min = 37|lon_sec =46
|CoordAddon =
|CoordScale =
| երկրի քարտեզի չափ = 250
| երկրամասի քարտեզի չափ =
| շրջանի քարտեզի չափ =
| երկրամասի տեսակ = Մարզ
| երկրամաս = Լոռու մարզ
| երկրամասը աղյուսակում =
| շրջանի քարտեզ = Լոռու մարզ
| ներքին բաժանում =
| ղեկավարի պաշտոն = Գյուղապետ
| ղեկավար = Բագրատ Ղալայան
| հիմնադրման թվական =
| տվյալ կարգավիճակում =
| առաջին հիշատակում =
| այլ անվանումներ =
| տարածք =
| բարձրության տեսակ =
| կենտրոնի բարձրություն = 1200
| կլիմա =
| պաշտոնական լեզու = [[Հայերեն]]
| բնակչություն = 432<ref>[http://www.armstat.am/file/article/marzer-iii_25.pdf Լոռու մարզի մարդահաշիվ]</ref>
| մարդահաշվի թվական = 2001
| խտություն =
| ազգային կազմ = [[Հայեր]]
| կրոնական կազմ = [[Հայ Առաքելական եկեղեցի]]
| էթնոհորոնիմ =
| ժամային գոտի = +4
| DST = կա
| հեռախոսային կոդ =
| փոստային ինդեքս =
| Վիքիպահեստում =
| կայք =
| կայքի լեզու =
}}
'''Ծաթեր''', գյուղ Հայաստանի Հանրապետության [[Լոռու մարզ]]ում։ Գյուղը գտնվում է [[Ալավերդի]] քաղաքից 11 կմ հարավ, հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 37 կմ հյուսիս-արևելք, [[Դեբեդ]]ի բարձրադիր ձախ ափին, սարալանջի վրա։
 
'''Ծաթեր''',Ունի գյուղհիմնական Հայաստանիդպրոց, Հանրապետությանմշակույթի [[Լոռուտուն, մարզ]]ում։ Գյուղը գտնվում է [[Ալավերդի]] քաղաքից 11 կմ հարավգրադարան, [[Դեբեդ]]իգյուղի բարձրադիրպատմության ձախ ափինթանգարան, սարալանջի2 վրաեկեղեցի, թաղվածմակերեսը` մրգատու ծառերի մեջ։ Ունի հիմնական դպրոց686հա, մշակույթիորից տուն,բանկ. գրադարան37հա, գյուղիգյուղատնտ. պատմության474 թանգարան,հա: 2Բնակչությունն եկեղեցի։զբաղվում Զբաղվում ենէ հացահատիկի, կարտոֆիլի մշակությամբ, անասնապահությամբ։ 1930-ական թթ. գյուղացիները հիմնականում զբաղվել են հացահատիկի, ծխախոտի, կարտոֆիլի մշակությամբ։ Ի պատիվ Ծաթերի կոլտնտեսության կառավարությունը հատուկ գնացք է կազմակերպել դեպի Մոսկվա, որը կոչվել է «Ծաթերի դեպի կոմունա»: Իրենց քրտնաջան աշխատանքի համար Լենինի շքանշանով պատգևատրվելպարգևատրվել են 5 ծաթերեցիներ` Անդրեասյան Բաղարբեկ, Սերյոժա Առաքելյան, Հայկանուշ Գալստյան, Արմենակ Ղալայան, զարղալամԶարղալամ Գրիգորյան։
 
== Բնակչություն ==
Ծաթերի ազգաբնակչության փոփոխությունը<ref name=hay_gyux>{{cite web|url=http://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf |title=Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 98 |date= |accessdate=2013 Նոյեմբերի 10}}</ref>.
{| class="wikitable"
! Տարի
| [[1831]]
| [[1897]]
| [[1926]]
| [[1939]]
| [[1959]]
| [[1970]]
| [[1979]]
| [[2001]]
| [[2004]]
|-
! Բնակիչ
| 90
| 254
| 444
| 624
| 560
| 557
| 475
| 489
| 432
|-
|}
 
== Ընդհանուր տվյալներ ==
* Բնակչությունը` 430
* Մակերեսը` 686հա, որից բանկ. 37հա, գյուղատնտ. 474հա
== Պատմամշակութային հուշարձաններ ==
Գյուղի տարածքում կա երկու եկեղեցի։ 12-13դդ.''' «Սուրբ Աստվածածին'''» (նաև սրբսբ. Նշան) ուղղանկյուն հատակագծով, կիսաշրջան խորանով, թաղակապ երկթեք ծածկով փոքր կառույց է` հյուսիսից բացվող մուտքով։ Գտնվում է գյուղի հարավային եզրին։ Հյուսիսային կողմում զանգակատունն է, որը խորհրդային իշխանության տարիներին օգտագործվել է որպես տրանսֆորմատորային կայան։ Բազմաթիվ խաչքարեր ագուցված են եկեղեցու և զանգակատան պատերին։ Եկեղեցու բլրալանջին միջնադարյան գերեզմանոցն է։<br />
<br />
11-12դդ12-րդ դդ. '''«Ճգնավորի վանքը»''' գտնվում է գյուղից 0.75կմ75 կմ հյուսիս, ձորալանջի ուղղաձիգ քարափի տակ։ Ձորեզրից մոտեցումը նեղ արահետով է։ Ուղղանկյուն հատակագծով, կիսաշրջանաձև խորանով թաղակածածկ ոչ մեծ սրահ է։ Մուտքը արևմուտքից է, լուսավորվում է արևելքից, արևմուտքից պատերի մեկական նեղ պատուհաններից։ Կառուցված է անմշակ քարերով։ Պատերին ագուցված են խաչքարեր, մուտքի բարավորի քարը հարդարված է խաչաքանդակներով։
 
12-13դդ13-րդ դդ. ''խաչքարը'' գտնվում է գյուղի եզրից մոտ 0.4կմ հարավ-արևելք` ձոր իջնող արահետի մոտ։ Պահպանվել է միայն ստորին հատվածը` տեղադրված ժառաքարի վրա։<br />
<br />
12-13դդ13-րդ դդ. ''խաչքարը'' գտնվում է գյուղից մոտ 0.7կմ7 կմ հյուսիս դաշտի մեջ` Այգեհատ տանող ճանապարհի աջ կողմում` ճանապարհից մոտ 18մ18 մ հեռավորությամբ։ Կանգնեցված է խորանարդաձև պատվանդանին։ Հորինվածքը կիսագլանիկներով մշակված եզրագոտու մեջ կենաց ծառի փարթամ ճյուղերից սկիզբ առնող խաչաքանդակ է` ներփակված ձևավոր շրջանակով։ Վերին անկյուններում մեկական գնդեր են։ Մակերեսի ստորին մասը մրոտված է և պատված հալված մոմի մնացորդներով։
 
10-13դդ13-րդ դդ. ''գերեզմանոցը'' գտնվում է գյուղից մոտ 1.0կմ0 կմ հյուսիս, ձորեզրի հարթության վրա, «Ճգնավորի վանք» տանող ճանապարհի մոտ։ Առկա են հողի մեջ կիսաթաղված անմշակ գերեզմանաքարեր, խաչքարերի մոտ մեկ տասնյակ պատվանդաններ։ Պահպանվել են երկու կանգուն խաչքար և խաչքարի համար նախատեսված, կանգնեցված մեկ սալաքար` առանց մակերեսի հարդարման։
 
12-13դդ13-րդ դդ. ''գերեզմանոցը'' գտնվում է գյուղից մոտ 1.0կմ հյուսիս, Այգեհատ տանող դաշտային ճանապարհից աջ։ Գերեզմանաքարերը հավաքվել են մի թմբի վրա, որտեղ իրենց նախնական տեղում, պատվանդանի վրա պահպանվել է երկու խաչքար և մի մեծ պատվանդան։
 
Ք.ա. 3-1հազ-1 հազ. միջնադարի ''քարայր-կացարանների համալիրը'' գտնվում է գյուղից 0.9կմ9 կմ հյուսիս, Դեբեդ գետի ձորալանջի ուղղաձիգ կտրված ժայռազանգվածում։ Բաղկացած է տարբեր չափերի անկանոն հատակագծերով, հարթ հատակներով, մրոտված առաստաղներով քարայրներից։ Ձորալանջին Ք.ա. 3-1հազ1 հազ մշակութային մնացորդների առկայությունը ենթադրել է տալիս, որ քարայրները օգտագործվել են այդ նույն ժամանակաշրջանում։ Դրանք անկասկած, որպես կացարան և թաքստոց ծառայել են նաև միջնադարում։ Որոշ քարայրների բացվածքներ հետագայում փոքրացվել են քարի շարվածքով։
 
=== Հուշարձան ===
1972թ1972 թ. կանգնեցվել է հուշարձան` երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածների հիշատակին։ Այն գտնվում է գյուղ մտնող ճանապարհի ձախ կողմում, դպրոցի և մշակույթի
տան շենքերի միջև ընկած տարածքում։ Եռաստիճան հարթակին տեղադրված բարձր պատվանդանի վրա զինվորի բազալտաշերտ արձանն է։ Պատվանդանի կողմերին փորագրված են զոհվածների անունները։<br />
:1946թ1946 թ. երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին նվիրված հուշաղբյուրը գտնվում է գյուղի կենտրոնում: Այն ճարտարապետական մանրամասներով լրացված երկթեք ավարտով ուղղանկյուն ծավալ է` կից ցայտաղբյուրներով:
 
== Տես նաև ==
* [[Լոռու մարզ]]
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանցանկ}}
 
{{Լոռու մարզ}}
 
[[Կատեգորիա:Լոռու մարզի գյուղեր]]
[[Կատեգորիա:Լոռու մարզի բնակավայրեր]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ծաթեր» էջից