«Հյուդասպի ճակատամարտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, replaced: |thumb → |մինի (2), |left → |ձախից (2) oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 20.
'''Հյուդասպի ճակատամարտը''' տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 326 թ. հունիսին, [[Փենջաբ]]ում, Հյուդասպ գետի (այժմ՝ Ջելամ, [[Ինդոս]] գետի հինգ վտակներից մեկի) ափին։ Այն դասվում է որպես [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Ալեքսանդր Մակեդոնացու]] տարած չորրորդ հաղթանակը նրա [[Ասիական արշավ]]ի ընթացքում։
 
Ալեքսանդրի հակառակորդն էր տեղական Պաուրավների թագավորության թագավոր [[ռաջա]] Պորոսը։[[Պորոս]]ը։ Լինելով արի ու եռանդուն տիրակալ, Պորոսը հանդգնեց անձամբ դուրս գալ պարտություն չիմացող Ալեքսանդրի դեմ։ Հյուդասպի լայնությունը մուսոնային վարարումների ժամանակ հասնում էր հազար քայլի և նրա անցումը բարդ ռազմա-տեխնիկակն խնդիր էր հանդիսանում։էր։ Հյուդասպի գետանցումը կազմակերպելու նպատակով այնտեղ ցամաքով տեղափոխվեց [[Ինդոս]] գետի վրա տեղակայված մակեդոնական նավատորմը։ Մարտի նախապատրաստման շրջանում բազմաթիվ մակեդոնացի զինվորներ զոհվեցին անսովոր կլիմայի հետևանքով։
 
Ճակատամարտը երկու փուլով ընթացավ։ Նախ, ծանր հետևակազորը Ալեքսանդրի զորավար [[Քրաթեր]]ի ղեկավարությամբ
 
[[Պատկեր:Battle hydaspes crossing.gif|ձախից|մինի|300px]]
[[Պատկեր:Alexander and Porus draw.jpg|ձախից|մինի|300px]]
Ճակատամարտը երկու փուլով ընթացավ։ Նախ, ծանր հետևակազորը Ալեքսանդրի զորավար [[Քրաթեր]]ի ղեկավարությամբ կեղծ ցուցադրեց գետանցման պատրաստություններ ու դրանով շեղեց մյուս ափին ճամբարված հնդիկ զորքի ուշադրությունը։ Իսկ այդ ժամանակ, 26 կիլոմետր հոսանքն ի վեր, Ալեքսանդրը իր հիմնական ուժերով պատրաստում է իսկական գրոհը: Գիշերը, ուժգին ամպրոպի ու տեղատարափի պայմաններում մակեդոնական զորքին հաջողվեց բեռնավորվել նավերի ու լաստերի վրա ու գետով վար իջնել դեպի Պորոսի ճամբարը: Առավոտյան ձեռնարկած գրոհը դարձավ կատարյալ անակնկալ հնդիկների համար: Ռաջա Պորոսը անձամբ էր գլխավորում իր զորքը, որի կազմում ընդկրկված էին ռազմակառքեր ու հատուկ վարժեցրած փղեր: Պորոսի ճակատային գծում կանգնած էին փղերին, իսկ աջ ու ձախ թևերում՝ հեծելազորը: Ալեքսանդրը, խուսափելով փղերի հետ անմիջական առճակատումից, որոշեց գրոհը սկսել ձախ թևի հեծելազորի ուժերով: Նա պատրաստվում էր գցել փղերի դեմ իր ծանրազեն հետևակը միայն այն պահին, երբ կռվի դաշտում քաոս կառաջանար: Ալեքսանդրի մտահղացումը հաջողությամբ պսակվեց, բայց ծանր կորուստների գնով: Հնդիկ զինվորները ցուցադրեցին զարմանալի տոկունություն. նրանց հեծելազորը հակահարվածի դիմեց, փղերը գրոհեցին մակեդոնացիների վրա: Կրիտիկական վիճակը հանգույցալուծեցին մակեդոնացիների մարտական արվեստն և արագ վերադասավորումները: Նրանց նետաձիգները հեռվից վիրավորում էին կենդանիներին, և մոլեգնած աժդահաները մխրճում էին հնդիկ զինվորներին, իսկ մակեդոնական փաղանգը ավարտում էր գործը: Այդ պահին օգնության հասած Քրաթերի զորքը ապահովեց կատարյալ հաղթանակը:
կեղծ ցուցադրեց գետանցման պատրաստություններ ու դրանով շեղեց մյուս ափին ճամբարված հնդիկ զորքի ուշադրությունը։ Իսկ այդ ժամանակ, 26 կիլոմետր հոսանքն ի վեր, Ալեքսանդրի հիմնական ուժերը կատարեցին աննախադեպ գիշերային արշավ. ուժգին ամպրոպի ու տեղատարափի պայմաններում նրանք բեռնավորվեցին նավերի ու լապտերի վրա, կատարեցին գետանցումն և վաղ առավոտյանը անսպասելի գրոհեցին [[Պորոս]]ի ճամբարին։
 
Պորոսի բոլոր զորավարները, երկու որդիներն ու թոռը զոհվեցին, իսկ ինքը գերևարվեց, վիրավորված, մակեդոնացիներին գերի ընկավ: վիճակում։ Պորոսի արնական տեսքն ևու զորավարի կեցվածքը տպավորեցրին Ալեքսանդրին։Ալեքսանդրին: Երբ նա հարցրեց Պորոսին, թե ինչպես կցանկանար, որ իրեն հետ վարվեին, վերջինս պատասխանեց. «Արքային վայել ձևով»: Ալեքսանդրը ցուցադրեց իր կանխամտածված գթառատությունը. նա ոչ միայն չպատժեց Պորոսին, այլ վերադարձրեց նրա կալվածքներն ու դրանով հուսալի հակակշիռ ստեղծեծ մյուս զավթված հնդկական թագավորությանը, [[Տաքսիլ]]ին։ին: Հյուդասպ գետի հաղթանակով ավարտվեց Փենջաբի ենթարկումը։ենթարկումը:
 
 
 
 
Ռաջա Պորոսը անձամբ էր գլխավորում իր զորքը, որի կազմում ընդկրկված էին ռազմակառքեր ու հատուկ վարժեցրած փղեր։ Մարտի ընթացքում հնդիկ զինվորները ցուցադրեցին բարձր մարտական հատկանիշներ` նրանց հեծելազորը հակահարվածի դիմեց, փղերը գրոհեցին մակեդոնացիների վրա։ Կրիտիկական վիճակը հանգույցալուծեց մակեդոնացիների փառապանծ մարտունակությունը. հնդիկ հեծելազորը հետ մղվեց, հենց փղերի ոտքերի տակ։ Նետաձիգները հեռվից վիրավորում էին կենդանիներին, և մոլեգնած աժդահաները մխրճում էին իրենց զինվորներին։ Վրա հասած Քրաթերի զորքը ապահովեց կատարյալ հաղթանակը։
 
Պորոսի բոլոր զորավարները, երկու որդիներն ու թոռը զոհվեցին, իսկ ինքը գերևարվեց վիրավորված վիճակում։ Պորոսի արնական տեսքն և զորավարի կեցվածքը տպավորեցրին Ալեքսանդրին։ Երբ նա հարցրեց Պորոսին, թե ինչպես կցանկանար, որ իրեն հետ վարվեին, վերջինս պատասխանեց. «Արքային վայել ձևով»: Ալեքսանդրը ցուցադրեց իր կանխամտածված գթառատությունը. նա ոչ միայն չպատժեց Պորոսին, այլ վերադարձրեց նրա կալվածքներն ու դրանով հուսալի հակակշիռ ստեղծեծ մյուս զավթված հնդկական թագավորությանը, [[Տաքսիլ]]ին։ Հյուդասպ գետի հաղթանակով ավարտվեց Փենջաբի ենթարկումը։
 
==Գրականության ցանկ==