'''Կալվածատիրություն''', զարգացած ֆեոդալիզմի դարաշրջանում (IX—XIII դդ.) ձևավորված խոշոր տնտեսատերերի դաս:դաս։ IX դ. հետո սահմանափակ տարածում է ունեցել Հարավ-Արևմտյան [[Եվրոպա]]յում, ուր խոշոր ֆեոդալներն իրենց տիրույթները վերածելով կալվածքի՝ հողին ամրացրին ենթակա գյուղացիությանը:գյուղացիությանը։ XVI—XVIII դդ. լայնորեն տարածվել է Կենտրոնական և [[Արևելյան Եվրոպա]]յում:յում։ Ռուսաստանում առաջացել է XV դ. վերջից և հարատևել մինչև 1917-ը:ը։ Կալվածատիրությունը սկզբնապես կազմում էր զինվորական ծառայության դիմաց պետությունից կալվածք ստացած ծառայապարտ խավը, որը XVIII դ. ձեռք բերեց կալվածքը ժառանգելու իրավունք:իրավունք։ Լինելով ինքնակալության գլխավոր հենարանը՝ կալվածատիրությունը պահպանվեց նաև ճորտատիրական իրավունքի վերացումից (1861) հետո:հետո։ Որպես դասակարգ վերացվեց [[Հոկտեմբերյան հեղափոխություն|Հոկտեմբերյան]] սոցիալիստական մեծ հեղափոխության հաղթանակից հետո:հետո։ Հայաստանում կալվածատիրությունը սկսում է ձևավորվել IX դ. վերջից:վերջից։ [[Բագրատունիներ]]ի թագավորության շրջանում (885-ից) գյուղական համայնքների հողերի բռնագրավման, գնումների, նվիրատվությունների շնորհիվ Հայաստանում աճում է ֆեոդալական խոշոր հողատիրություն, ձևավորվում ֆեոդալական կալվածքը:կալվածքը։ Հիմնականում գնումների ու նվիրատվությունների ճանապարհով առաջանում է վանական (հոգևոր) կալվածատիրությունը, և Հայաստանի գրեթե բոլոր վանքերը դառնում են կալվածատեր:կալվածատեր։ [[Կիլիկիա]]յի հայկական պետությունում կալվածատիրությունը ձևավորվել է XI դ. վերջից, իսկ [[Զաքարյան Հայաստան]]ում XII—XIII դդ. իշխում էր խոշոր կալվածատիրությունը:կալվածատիրությունը։ [[Զաքարյաններ]]ն իրենց զորապետներին ու ենթակա ֆեոդալներին շնորհում էին գավառներ, հողատիրույթներ, որոնք հետզհետե վերածվում էին կալվածքների, դառնում անձեռնմխելի և անօտարելի սեփականություն:սեփականություն։ Հայկական պետականության անկումից հետո կալվածատերական առանձին բեկորներ պահպանվեցին Հայաստանի որոշ շրջաններում ([[Սյունիք]], [[Գուգարք]], [[Արցախ]], [[Տուրուբերան]], [[Սասուն]], [[Ռշտունիք]]), [[Կիլիկիա]]յում, [[Համշեն]]ում և այլուր:այլուր։ Համեմատաբար բարվոք վիճակում էր վանական կալվածատիրությունը, որը կարողացավ օտար տիրապետության պայմաններում զգալիորեն պահպանել իր կալվածքները:կալվածքները։
