|
== Ինչով է տարբերվում այս պետությունը ==
Այս պետությունը առանձնանում է իր չափերով։ Շատ փոքր լինելով`լինելով՝ այն դեպի իրեն է ձգում բազմաթիվ տուրիստների։ Փոքր լինելու պատճառով է նաև, որ այն շատ հեշտ անկախացավ Ավստրիայից։ Այս պետությունը բանակ չունի, իսկ ոստիկանության համակարգում աշխատում է ընդամենը 120 մարդ։ Տաջիկստանի հետ մեկտեղ այն հանդիսանում է ողջ աշխարհում այն երկու պետություններից մեկը, որ դեպի ծով հասնում է անցնելով 2 պետության տարածք։
== Պետական կառուցվածքը ==
Լիխտենշտայնը սահմանադրական միապետություն է։ Պետության ղեկավարը իշխան Հանս-Ադամ II-րդն է, ով գահին է նստել 1989 թվականի նոյեմբերի 13-ին, սակայն փաստացի սկսել է կառավարել 1984 թվականից։ Իշխանն իրականացնում է պետության կառավարումը`կառավարումը՝ նրան է պատկանում պետական 3 մարմիններից մեկի`մեկի՝ գործադիրի կառավարումը, հետևում է օրենսդիր մարմնի`մարմնի՝ լանդտագի աշխատանքին։ Նա իրավունք ունի վետո դնել լանդտագի կողմից ընդունված ցանկացած օրենքի վրա, ցրել այն և կառավարությունն ամբողջությամբ, միանձնյա ընդունել առավել կարևոր օրենքները, նշանակել դատական կազմին։ Այս ամենից բացի`բացի՝ նա համաներում շնորհելու իրավունք ունի։ Ներկա դրությամբ Լիխտենշտայնի իշխանն ունի Եվրոպայում ամենից առավել լայն իրավասությունները։
=== Օրենսդիր մարմնի կառուցվածքը ===
Օրենսդիր մարմինը լանդտագն է, որը բաղկացած է 25 պատգամավորից`պատգամավորից՝ ընտրված գաղտնի համամասնական ընտրակարգով և 4 տարի ժամկետով։ Պատգամավորներից 15-ը Օբերլանդից են, 10-ը`ը՝ Ունտերլանդից։ Լանդտագի համաձայնությամբ իշխանը նշանակում է կառավարություն`կառավարություն՝ բաղկացած իրենից և 4 օգնականներից։ Կառավարության ներկայացուցիչներից 3-ը պետք է լինեն լանդտագի մեծամասնություն կազմող կուսակցությունից, իսկ 1-ը`ը՝ փոքրամասնականից։
==== Քաղաքական կառուցվածքը ====
Հասարակական և քաղաքական կյանքը երկրում հաստատված է սահմանադրությամբ։ Քաղաքական կուսակցությունները և նրանց միջև ակտիվ փոխհարաբերությունները հանդիսանում են օրենսդիր մարմնի միջուկը։ Երկրում գործում են 4 կուսակցություններ`կուսակցություններ՝ Պրոգրեսիվ Քաղաքացիական Կուսակցություն (աջակողմյան), Հայրենական Միություն (ժողլիբերալ), Ազատ Ցուցակ (էկոլոգիական), Քրիստոնյա-սոցիալական Կուսակցություն(ձախ ժողովրդավարական)։
=== Դատական մարմնի կառուցվածքը ===
Դատական մարմինը Պետական դատարանն է, որն ընդգրկում է մի քանի աստիճաններ`աստիճաններ՝ Բարձրագույն դատարան, բարձր աստիճանի դատարաններ, ադմինիստրատիվ իրավասության դատարաններ և առաջին ատյանի դատարաններ։
===Պետական խորհրդանիշները ===
==== Դրոշը ====
{{main|Լիխտենշտեյնի դրոշ}}
Սկզբնապես դրոշը բաղկացած էր դեղին և կարմիր 2 հորիզոնական և հավասար գույներից, որը իշխանների տոհմական զինանշանն էր։ 19-րդ դարավերջին դրոշի այդ ձևը սկսեց հիշեցնել պալատական տան ծառաներին ու դրա պատճառով 1921 թվականի նոյեմբերի 5-ին այն ձևափոխվեց կապտա-կարմիրի։ 1930-ականների սկզբից առաջացավ մի նոր խնդիր`խնդիր՝ այն միջպետական համաժողովների ընթացքում կարելի էր շփոթել Բահրեյնի այն ժամանակվա դրոշի հետ։ 1937 թվականին կապույտ մասի վրա ձախից ավելացվեց ոսկեգույն իշխանական թագի պատկեր, որի դիզայնը փոխվեց 2 անգամ`անգամ՝ 1957 և 1982 թվականներին։ </br> Դրոշի գույները ունեն հետևյալ նշանակությունը. կապույտ- երկնքի գույն, կարմիր- մայրամուտի արևի և բուխարիներում բոցկլտացող ածուխների գույնը, ոսկեգույն- իշխանական ընտանիքի և երկրի միջև կապվածությունը։
==== Զինանշանը ====
Լիխտենշտայնի պետական զինանշանը իրենից ներկայացնում է մի վահան, որի վրա պատկերված են պետության հետ կապված բոլոր իշխանական տոհմերի զինանշանները։ Եթե հերթականությամբ իրար միացնենք իշխանի տոհմի, Սիլեզիայի, Քվենրինգ տոհմի, Տրոպաու և Յանգենդորֆ դքսությունների, Րիտբերգ կոմսության զինանշանները`զինանշանները՝ ապա կստանանք Լիխտենշտայնի զինանշանը։
==== Օրհներգը ====
== Աշխարհագրական տվյալները ==
=== Կլիման և ֆիզիկա-աշխարհագրական տվյալները ===
Աշխարհագրական լայնությունը`լայնությունը՝ 47 աստիճան և 10 րոպե (հյուսիսային), աշխառհագրական երկայնությունը`երկայնությունը՝ 9 աստիճան և 32 րոպե(արևելյան)։ Փոքր-ինչ եռանկյան նմանվող այս պետության տարածքը գտնվում է Վերին-հռենոսյան հարթավայրի և Ալպյան լեռների վրա։ Ամբողջ արևմտյան սահմանով անցնում է հռենոս գետը։ Շվեցարիայի և Լիխտենշտայնի սահմանի վրա գտնվող Գրաուշպից (2599 մ) լեռը համարվում է Լիխտենշտայնի ամենաբարձր կետը։ Երկրի ձգվածությունը հյուսիսից հարավ կազմում է 24 կմ։ Տարածքի մակերեսը 160 քառ. կմ է, իսկ սահմանի երկարությունը`երկարությունը՝ 77.9 կմ։ Մեղմ ալպյան կլիմա ունեցող երկրում տեղումների քանակը տատանվում է 700-ից 1200 մմ սահմաններում։ Հիմնականում եղևնով, կաղնենով և հաճարենով ծածկված անտառները կազմում են երկրի տարածքի ավելի քան երրորդ մասը (35 տոկոսը)։ Թեև մշակվող հողերը կազմում են 24 տոկոս, այնուամենայնիվ հացահատիկի մշտական մշակման հողատարածքներ չկան։
=== Բնակչությունը ===
2011 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ բնակչությունը կազմում է 36 476 մարդ։ Տարեկան կտրվածքով ծնելիությունը կազմում է 0.975%, մահացությունը`մահացությունը՝ 0.739%, որից մանուկ հասակում մահացությունը`մահացությունը՝ 0.426, ներգաղթը`ներգաղթը՝ 0.466%։ Փաստորեն բնակչության տարեկան աճը կազմում է 0.7%, իսկ բնական աճը`աճը՝ 0.236%։ Տղամարդկանց միջին տարիք է համարվում 76.6-ը, իսկ կանանց մոտ`մոտ՝ 83.5-ը։ Լիխտենշտայնի էթնոսին անվանում են ալեմաններ, որոնք կազմում են բնակչության 65.6։ կան նաև իտալացիներ, շվեցարացիներ և ավստրիացիներ։ Պաշտոնական լեզուն գերմաներենն է, բայց հիմնականում օգտագործում են նրա ալեմանյան բարբառը։ Ամենախոշոր քաղաքը Շանն է (5765 մարդ), այնուհետև մայրաքաղաք Վադուցը (5088 մարդ)։
=== Վարչատարածքային բաժանումը ===
Պետությունը բաժանված է 2 հատվածի։ Օբերլանդը (վերին Լիխտենշտայն) կազմված է 6 շրջաններից։ Դրանք են`Վադուցեն՝Վադուց, Բալցերս, Պլանկեն, Տրիզեն, Տրիզենբերգ, Շան։ Իսկ ՈՒնտերլանդը (ներքին Լիխտենշտայն) կազմված է 5 շրջանից։ Դրանք են`են՝ Գամպրին, Մաուրեն, Ռուգելլ, Շելենբերգ, Էշեն։ Չնայած պետության փոքր չափերին`չափերին՝ մի քանի շրջաններ ունեն անկլավներ և էսկլավներ։ Էսկլավներ ունեն Բալցերսը(2 հատ), Էշենը(2 հատ),Գամպրինը(1 հատ), Պլանկենը (3 հատ), Շանը (4 հատ), Տրիզենբերգը (1 հատ), Վադուցը (5 հատ)։ Անկլավներ ունեն Շանը (2 հատ) և Պլանկենը (1 հատ)։
== Տուրիզմը ==
| 