«Իսոսի ճակատամարտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ clean up, replaced: |thumb → |մինի, |left → |ձախից oգտվելով ԱՎԲ |
ուղղագրական |
||
Տող 17.
|Կորուստներ2 = անհայտ
|}}
'''Իսոսի ճակատամարտը''' տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 333 թ. նոյեմբերին, [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Ալեքսանդր Մակեդոնացու]] ու [[Դարեհ III|Դարեհ III Աքեմենյան]]ի զորքերի միջև, [[Միջերկրական ծով]]ի հյուսիս-արևելյան անկյունում գտնվող [[Իսոս]] ծոցի ափին, (այժմ՝ [[Թուրքիա]]յի [[Իսկանդերուն]] քաղաքի մոտակայքում)։ Այն ճանաչված է որպես [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Ալեքսանդր Մակեդոնացու]] Արևելյան
[[Գրանիկոսի ճակատամարտ|Գրանիկոս]] գետի ճակատամարտից հետո Ալեքսանդրը, պաշարելով [[
Իսոսի դաշտվայրը խցկված է Միջերկրական ծովի ու լեռների միջև և ամենալայն մասում կազմում է ընդամենը 2.5 կիլոմետր։ Այդպիսի տեղանքը առավել նպաստ էր
Ալեքսանդրի զորքը Իսոսին մոտեցավ երկարատև արագընթաց երթից և անպատրաստ էր մարտական գործողությունների անհապաղ մեկնարկմանը։ Ալեքսանդրը տրամադրեց նրան հանգստանալու հնարավորություն, այնուհետև առաջնոդեց դեպի կռվի վայրը։ Մոտենալով թշնամուն, նա իր նժույգի վրա սլացավ շարքերի երկարությամբ, քաջալերելով ու մարտի տենչ հաղորդելով իր զինվորներին։
Պինարուս գետաբերանի հարթ տեղանքն ու ջրի ծանծաղությունը հատկապես հարմար էին հեծելազորի գործողությունների համար։ Դարեհը տեղադրեց իր զորքի հիմնական բռունցքը` ձիավորներին, դաշտավայրի հենց այդ մասում։ Նա մտադրված էր հուժկու թևային գրոհ
Դարեհը, իր շքախմբով շրջապատված, անշարժ կանգնած էր ռազմակառքի մեջ իր բանակի կենտորնում։ Նրա շուրջը մոգերը աղոթում ու կրակապաշտական ծեսեր էին կատարում։ Զորքի հետևի մասում տեղավորվել էր արքայի հսկայական
Ալեքսանդրի համար հաղթանակի գրավականներն էին մարտի անվրեպ ղեկավարումը, ինքնատիպ մարտավարությունը, զինվորների բարձր մարտական ոգին ու վարժվածությունը։ Ալեքսանդրի մտադրությունը հետևյալն էր՝ մինչդեռ Պարմենիոնի թևը կզսպեր պարսիկ հեծելազորի ճնշումը, կազմակերպել հիմնական գրոհը աջ թևում,
Ալեքսանդրը փայլուն կերպով իրականացրեց իր մտահղացումը։ Հեթայրները աջ կողմից շրջանցեցին թշնամուն ու մխրճվեցին նրա հետևակազորի մեջ։ Այնուհետև Ալեքսանդրը
[[Պատկեր:Battle issus decisive.gif|ձախից|մինի|350px]]
Սկսվեց կատաղի մարտ երկու կողմերի ընտրանի զորքերի միջև։ Շուտով պարզվեց, որ Ալեքսանդրի գրոհայինները չափից ավել էին խորացել թշնամու շարքերը, ինչի հետևանքով մակեդոնացիների գիծը ճեղքվեց և բացակի մեջ ներխուժեցին փորձառու հույն վարձկանները։ Մակեդոնացիները, կորցնելով բազմաթիվ սպաներ, քայլ առ քայլ զիջում էին իրենց դիրքերը պարսիկների հուժկու հարվածների տակ։ Սակայն, Ալեքսանդրը իր առջևում տեսնում էր միայն մեկ թիրախ՝ անձամբ Դարեհին։ Անտեսելով Պարմենիոնի թևի ծայրաստիճան ծանր վիճակը, չնկատելով ազդրի վնասվածքը, նա իր գվարդիականների հետ սրընթաց սլանում էր Դարեհի ռազմակառքի ուղղությամբ։ Պարսիկ թիկնապահները զանգվածներով զոհվում էին իրենց արքային պաշտպանելիս։ Կատվածահար եղած Դարեհը, դիտելով իր շուրջը տեղի ունեցող սպանդանոցը, իջավ իր ռազմակառքից, քայլափոխ անցավ դիակների կույտերերի վրայով, վեր ցատկեց իր նժույգի վրա, ու, մինչ ճակատամարտի ավարտը, փախուստի դիմեց։ Նրա հետևից վազեց իր զորքը, ցնծված միահամուռ աղաղակով «արքան փախչում է»։ Մնացած պարսիկ զինվորները, լսելով այդ ճիչն ու տեսնելով, որ իրենց զորքը նահանջում է, իսկ նրա հետևից գլորվում է մակեդոնացիների ալիքը, շրջեցին իրենց նժույգները։ Գազազած մակեդոնացիք հետապնդում էին, և պարսիկները, մխրճելով իրենց իսկ հետևակին, խուճապահար նահանջեցին։ Բոլորի առջևում արշավակի սլանում էր Դարեհը, որին կրնկակոխ հետապնդում էր Ալեքսանդրը։
Սակայն, վրա հասած
Պատմիչները նշում են պարսկական բանակի ահռելի կորուստների մասին։
|