|
== Նկարագիր ==
ԱյնԽավարածրի պատճառով,հարթության որնկատմամբ [[Լուսին|Լուսնի]] ուղեծիրըուղեծրի [[ուղեծրի թեքում|թեքվածթեքվածության]] է խավարածրի հարթության նկատմամբ և [[Երկիր|Երկրի]] պտույտի պատճառով, Երկիր-Լուսին համակարգի [[բարիկենտրոն]]ի շուրջ [[Երկիր|Երկրի]] պտույտի, ինչպես նաև մոլորակների նկատմամբ Երկրի ուղեծրի [[պերտուրբացիա]]ների պատճառով այլ մոլորակների հանդեպ, ''իրական Արեգակը''<ref>Այսինքն, Արեգակնային սկավառակի կենտրոնի ճշգրիտ կոորդինատները ժամանակի իրական պահին: [[Աստղագիտություն|Աստղագիտության]] և [[աստղագուշակություն|աստղագուշակության]] մեջ ''«իրական»'' եզրույթը [[աստղագիտական մարմին|երկնային մարմինների]] և նրանց ուղեծրերի կետերի նկատմամբ ենթադրում է հակադարձ հասկացություն ''«միջին»'' եզրույթին, ցույց տալով ճշգրիտ տեղաբաշխումը: «Միջին» այստեղ նշանակում է «միջինացված», հաշվարկները դյուրին դարձնելու համար:</ref> ոչ միշտ է ճշգրտորեն գտնվում ճշգրիտ խավարածրի հարթության վրա, այլ կարող է նրանից շեղվելշեղված լինել մի քանի անկյանվայրկյան վարկյանով,անկյունով: Կարելի է ասել, որ խավարածրի հարթությունով է անցնում ''«միջին Արեգակի»'' ճանապարհը։
Խավարածրի հարթությունը թեքված է [[երկնայինԵրկնային հասարակած]]ի հարթության նկատմամբ խավարածրի հարթությունը թեքված է մի անկյունով, որը հավասար է՝ <br />
ε = 23°26′21,448″ - 46,815″ t - 0,0059″ t² + 0,00181″ t³; <br />
որտեղ՝ t -ն [[հուլյան օրացույց|հուլյանհուլիոսյան]] հարյուրամյակների քանակն է, 2000 թվականից սկսած։
Այս բանաձևը ճշգրիտ է մոտակա հարյուրամյակների համար։ Ավելի մեծ ժամանակի հատվածների համար հասարակածի նկատմամբ խավարածրի թեքումըհարթության հասարակածի հանդեպթեքվածությունը տատանվում է միջին արժեքի համեմատ, մոտավորապես 40 000 տարի պարբերությամբ։ Բացի այդ, խավարածրի թեքումը հասարակածի հանդեպայն ենթակա է կարճաժամկետ տատանումների 18,6 տարի պարբերությամբ և 18,42″ ամպլիտուդայով, ինչպես նաև ավելի փոքր տատանումների (տես. [[Նուտացիա]])։
Ի տարբերություն հեռավոր [[աստղ]]երի և [[քվազար]]ների նկատմամբ իր հարթության թեքությունը համեմատաբար ավելի արագ փոփոխող երկնային հասարակածի, խավարածրի հարթությունն ավելի կայուն է։
«Խավարածիր» անվանումը կապված է հնուց հայտնի այն փաստի հետ, որ արևային և լուսնային [[խավարում]]ները տեղի են ունենում միայն այն ժամանակ, երբ Լուսինը գտնվում է իր ուղեծրի խավարածրի հարթության հետ հատման կետերի մոտակայքում։ ԱյսԵրկնոլորտի կետերըվրայի երկնոլորտիայս վրակետերին կոչվումասում են [[Լուսնի հանգույց]]ներ,: նրանցՆրանց պտույտի պարբերությունը խավարածրի վրայով հավասար է մոտավորապես 18 տարվանտարվա, և կոչվում է [[սարոս]], կամ Դրակոնիկ պարբերություն։ <br />
Խավարածիրը անցնում է [[Կենդանակերպ]]ի [[համաստեղություն]]ներով:
Խավարածրի հարթությունը ծառայում է որպես հիմնական հարթություն [[խավարածրային կոորդինատային համակարգ]]ում:
|
