«Կրիաներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 21.
'''Կրիաներ''' ([[լատիներեն]]` Testudines) [[սողուններ]]ի դասին պատկանող զրահավոր ցամաքային և ջրային կենդանիներ են։ Տարածված են համարյա ամբողջ [[երկրագունդ]]ով մեկ։ Հայտնի է, որ կրիաները գոյություն են ունեցել 220 միլիոն տարի առաջ<ref name="Li-etal">{{Harvnb|Li|Wu|Rieppel|Wang|2008}}</ref> եւ հանդիսանում է սողունների դասի ամենահին խումբը, ավելի հին, քան [[մողեսներ]]րի, [[օձ]]երի կամ [[կոկորդիլոս]]ների խմբերը։<br />
Կրիաները սերում են ցամաքային հնագույն, անհետացած սողունների մի ճյուղից` [[կատիլոզավր]]երից։ Դարավոր զարգացման ընթացքում նրանցիից շատերն աստիճանաբար հարմարվել են անուշահամ ջրերում ու ծովերում ապրելու պայմաններին։<br />
Ներկայումս հայտնի է կրիաների 210 տեսակ, որոնցից երեքը` միջերկրածովյան, կասպիական և ճահճային կրիաները` հանդիպում են [[Հայաստան]]ի տարածքում:
== Տեսքը և կազմվածքը ==
[[Պատկեր:London Zoo 00996.jpg|thumb|left|260px|Յուղաբլիթանման կրիան [[Լոնդոն]]ի կենդանաբանական այգում:]]<br />
Տող 40 ⟶ 41՝
Բոլոր տեսակի, անգամ ջրում ապրող կրիաները ձվադրում են ցամաքում։ Դնում են 1-ից 400 ձու։ Էգերը ձվերը թաղում են ավազի կամ հողի մեջ և իրենց սերնդի համար այլևս չեն մտահոգվում։ Ձվից դուրս եկած փոքրիկ կրիաներն սկսում են անմիջապես ինքնուրույն կյանք վարել։ Սկզբնական շրջանում սրանք արագ են աճում, հետագայում աճը դանդաղում է։ Հետաքրքիրն այն է, որ կրիաներն աճում են ողջ կյանքի ընթացքում։ Կրիաներն ապրում են շատ երկար, սակայն միշտ չէ, որ այդպես է։<br />
[[Պատկեր:SmithTestudoSkeletonTagged.PNG|thumb|right|360px|Կրիայի կմախքը` 1 — գանգը; 2 — վզի ողներ; 3 — թիակներ; 4 — ուսոսկր; 5 — արմունկոսկր; 6 — բազկոսկր; 7 — մեծ մատ; 8 — միջնամատ; 9 — ճկույթ; 10 — մարմնի ողներ, 11 — պլաստրոն; 12 — կոնք; 13 — պոչի ողներ; 14 — փոքր ազդրոսկր; 15 — մեծ ազդոսկր]]
|