«Պարզ թիվ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
Տող 1.
[[Մաթեմատիկա]]յում '''պարզ թվերը''' [[բնական թիվ|բնական թվեր]] են, որոնք ունեն միայն երկու [[բաժանարար]], այսինքն բաժանվում են միայն մեկի և իրենց վրա: <br />
 
Պարզ թվերի բազմությունը նշանակում են <math>\mathbb{P}</math>` [[անգլերեն]] Prime number արտահայտության սկզբնատառով`<br />
::::<math>\mathbb{P}</math> <big>= {2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53,..}</big><ref>Գ.Ա.Ղարագեբակյան,Թվերի տեսության դասընթաց,Էդիթ պրինտ հրատարակչություն, Երեւան 2008</ref>
 
Մնացած բնական թվերը բացի մեկից անվանում են '''բաղադրյալ թվեր''': Այսպիսով՝ բոլոր բնական թվերի բազմությունը (բացի 1-ից) բաժանվում է երկու մասի` պարզ և բաղադրյալ թվեր: <br />
 
Պարզ թվերն անվերջ շատ են: Վերջինիս ճշմարտացիության առաջին ապացույցին հանդիպում ենք [[Էվկլիդես]]ի մոտ: Նրա ապացույցը կարճ կարելի է ձևակերպել այսպես`<br />
 
::: ''՛՛Պատկերացնենք, որ պարզ թվերի քանակությունը վերջավոր է: Բոլոր պարզ թվերը բազմապատկենք իրարով ու ստացվածին գումարենք մեկ: Ստացված թիվը չի բաժանվում մեր ունեցած և ոչ մի պարզ թվի վրա, որովհետև բաժանումից ստացված մնացորդը միշտ մեկ է լինում: Ստացվում է, որ այդ թիվը պետք է բաժանվի մի պարզ թվի վրա, որը մենք չենք ընդգրկել մեր պարզ թվերի բազմության մեջ: Ստացանք հակասություն:''<br />
 
Պարզ թվերն անվերջ շատ են: Վերջինիս ճշմարտացիության առաջին ապացույցին հանդիպում ենք [[Էվկլիդես]]ի մոտ: Նրա ապացույցը կարճ կարելի է ձևակերպել այսպես`<br />
::: ''՛՛Պատկերացնենք, որ պարզ թվերի քանակությունը վերջավոր է: Բոլոր պարզ թվերը բազմապատկենք իրարով ու ստացվածին գումարենք մեկ: Ստացված թիվը չի բաժանվում մեր ունեցած և ոչ մի պարզ թվի վրա, որովհետև բաժանումից ստացված մնացորդը միշտ մեկ է լինում: Ստացվում է, որ այդ թիվը պետք է բաժանվի մի պարզ թվի վրա, որը մենք չենք ընդգրկել մեր պարզ թվերի բազմության մեջ: Ստացանք հակասություն:''<br />
== Էրատոսթենեսի մաղը ==
Պարզ թվերը բնական թվերից զատելու հնագույն եղանակն առաջարկել է հույն մաթեմատիկոս [[Էրատոսթենես Կիրենացի|Էրատոսթենես]]ը (մ.թ.ա. 264-192թթ.): Սկզբունքը հետեւյալն է` բնական թվերի շարքում հերթականորեն ջնջվում են այն թվերը, որոնք բաժանվում են իրենց նախորդներից գոնե մեկի վրա: <br />
 
Առաջին` 2 թիվը պարզ է, երկրորդը` 3-ը նույնպես, քանի որ չի բաժանվում 2-ի, 4-ը բաղադրյալ է, քանի որ բաժանվում է մինչ այդ գտնված 2 եւ 3 թվերից մեկի (2-ի) վրա, ուրեմն` 4-ը ջնջում ենք, 5-ը պարզ է, քանի որ չի բաժանվում մինչ այդ գտնված պարզ թվերից ոչ մեկի վրա եւ այդպես շարունակ:<ref>Գ.Ա.Ղարագեբակյան,Թվերի տեսության դասընթաց,Էդիթ պրինտ հրատարակչություն, Երեւան 2008</ref><br />
 
:::::: <big>'''2'''</big>, <big>'''3'''</big>, 4, <big>'''5'''</big>, 6, <big>'''7'''</big>, 8, 9, 10, <big>'''11'''</big>, 12, <big>'''13'''</big>, 14, 15, 16, <big>'''17'''</big>, 18, <big>'''19'''</big>, 20, 21, 22, <big>'''23'''</big>, 24, 25, 26, 27, 28, <big>'''29'''</big>, 30, <big>'''31'''</big> ...
 
{{անավարտ}}
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
<!--[[Կատեգորիա:Պարզ թվեր]]-->
{{Link GA|es}}
 
[[Կատեգորիա:ՄաթեմատիկաՊարզ թվեր| ]]
{{Link GA|es}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Պարզ_թիվ» էջից