«Չեչեններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎Գրականություն: clean up, replaced: — → - (4) oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, replaced: → (172), → (83) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Էթնիկ խումբ
|անվանում = Չեչեններ
|քանակություն = 1,45 մլն
|պատկեր = [[Պատկեր:Chechen Delegates 1923.jpg|290px]]
|երկրամաս1 = {{դրոշավորում|Չեչնիա}}
|հղում1 = <ref name="census"/>
|քանակ1 = 1,300,000
|երկրամաս2 = {{դրոշավորում|Ռուսաստան}}
|քանակ2 = 50,000 (առանց Չեչնիայի և Հյուսիսային Կովկասի)
|հղում2 = <ref name="census"/>
|երկրամաս3 = {{դրոշավորում|Դաղստան}}
|քանակ3 = 115,000
|հղում3 = <ref name="census"/>
|երկրամաս4 = {{դրոշավորում|Ինգուշեթիա}}
|քանակ4 = 90,000
|հղում4 = <ref name="census">Russian Census of 2002</ref>
|երկրամաս5 = {{դրոշավորում|Կաբարդինա-Բալկարիա}}
|քանակ5 = 4,000
|հղում5 = <ref name="census"/>
|երկրամաս6 = {{դրոշավորում|Հյուսիսային Օսիա}}
|քանակ6 = 3,000
|հղում6 = <ref name="census"/>
|երկրամաս7 = {{դրոշավորում|Կարաչայ-Չերքեզիա}}
|քանակ7 = 2,000
|հղում7 = <ref name="census"/>
|երկրամաս8 = {{դրոշավորում|Ադիգեա}}
|քանակ8 = 1,000
|հղում8 = <ref name="census"/>
|երկրամաս9 ={{դրոշավորում|Ստավրոպոլի երկրամաս}}
|քանակ9 = 15,000
|հղում9 = <ref name="census"/>
|երկրամաս10 = {{դրոշավորում|Կրասնոդարի երկրամաս}}
|քանակ10 =1,000
|հղում10 = <ref name="census"/>
|երկրամաս11 = {{դրոշավորում|Եվրոպա}}
|քանակ11 = 100,000
|հղում11 = <ref name="host">[http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/12785/chechens_in_the_middle_east.html Chechens in the Middle East: Between Original and Host Cultures], Event Report, Caspian Studies Program</ref>
|երկրամաս12 = {{դրոշավորում|Ղազախստան}}
|քանակ12 = 35,000
|հղում12 = <ref name="census"/>
|երկրամաս13 = {{դրոշավորում|Թուրքիա}}
|քանակ13 = 25,000
|հղում13 = <ref name="census"/>
|երկրամաս14 = {{դրոշավորում|Հորդանան}}
|քանակ14 = 10,000
|հղում14 = <ref name="census"/>
|երկրամաս15 = {{դրոշավորում|Ադրբեջան}}
|քանակ15 = 5,000
|հղում15 = <ref name="host"/>
|երկրամաս16 = {{դրոշավորում|Եգիպտոս}}
|քանակ16 = 5,000
|հղում16 = <ref name="host"/>
|երկրամաս17 = {{դրոշավորում|Սիրիա}}
|քանակ17 = 4,000
|հղում17 = <ref name="host"/>
|երկրամաս18 = {{դրոշավորում|Վրաստան}}
|քանակ18 = 10,000 (ներառնելով [[Քիստեր]]ին)
|հղում18 = <ref name="host"/>
|երկրամաս19 = {{դրոշավորում|Իրաք}}
|քանակ19 = 2,500
|հղում19 = <ref>[http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/12785/chechens_in_the_middle_east.html Chechens in the Middle East]</ref>
|երկրամաս20 = {{դրոշավորում|ԱՄՆ}}
|քանակ20 = 500
|հղում20 =
|երկրամաս21 = {{դրոշավորում|Կանադա}}
|քանակ21 = 100
|հղում21 =
|լեզու = [[չեչեներեն]]
|հավատք = [[սուննի իսլամ]]
}}
'''Չեչենները''' (ինքնանվանում՝ ''Նոխչիյ, Նախչու, Նախչիյ'') [[Վայնախներ|վայնախյան]] ազգ է [[Հյուսիսային Կովկաս]]ում, [[Չեչնիա|Չեչնիայի Հանրապետության]] հիմնական բնակչությունը։ Ընդհանուր քանակը ամբողջ աշխարհում 1.500.000 մարդ է։ Մարդաբանակ առումով եվրոպական ռասայի կովկասյան տեսակին են պատկանում։
Տող 75.
Ներկայում չեչենների մեծամասնությունը ապրում է [[Ռուսաստան|Ռուսաստանի Դաշնության]] տարածքում, հիմնականում [[Չեչնիա|Չեչնիայի Հանրապետությունում]]: Չեչենների պատմության մեջ եղել է մի քանի բնակեցում։
 
[[1865]] թվականի [[Կովկասյան պատերազմ]]ից հետո մոտավորապես 5000 չեչենական ընտանիքներ տեղափոխվեցին Օսմանյան կայրության տարածք և այդ շարժումը սկսեցին կոչել [[մուհաջիրություն]]<ref>[http://history.vuzlib.net/book_d049_page_7.html Главный итог кавказской войны] {{ref-ru}}</ref>: Այսօր այդ մուհաջիրների ժառանգներն էլ կազմում են Թուրքիայի, Սիրիայի և Հորդանանի չեչենական սփյուռքի հիմնական մասը։<ref>[http://www.chechnya.cjes.ru/journal/?j_id=11&c_id=279 Мухаджирство или переселение вайнахов на Ближний Восток] {{ref-ru}}</ref>
 
[[1944]] թվականի փետրվարին ավելի քանի կես միլլիոն չեչեններ տեղահանվել են իրենց մշտական ապրելավայրերից և բնակեցվել [[Միջին Ասիա]]յում: [[1957]] թվականի հունվարի 9-ին չեչեններին թույլատրվել է վերադառնալ իրենց կովկասյան ապրելավայրերը, սակայն ազգի որոշ մասը մնացել է [[Ղազախստան]]ում և [[Ղրղզստան]]ում:
Տող 86.
 
== Գրականություն ==
* [http://ec-dejavu.ru/c-2/Chechen.html Л. Ильясов. Чеченский тейп] // Чеченская республика и чеченцы: История и современность: Матер. Всерос. науч. конф.  - [[Մոսկվա]], 19 - 20 апреля 2005. М.: Наука, 2006, с. 176 - 185
* ''В. А. Кузнецов''. «Введение в кавказоведение»  - [[Վլադիկովկաս]], 2004
 
== Ծանոթագրություններ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Չեչեններ» էջից