«Մակրոէկոնոմիկա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Մակրոէկոնոմիկան''' (հին հունարեն {{lang-grc|μακρός}} - ''մեծ, երկար'', {{lang-grc2|οἶκος}} - ''տուն'', և {{lang-grc2|νόμος}} - օրենք) [[գիտություն]] է, որն ուսումնասիրում է տնտեսության գործունեությունը ամբողջությամբ, շուկայի և տնտեսագետ գործակալների աշխատանքը, տնտեսական երևույթների ամբողջությունը։ Առաջին անգամ այս տերմինը 1934 թ-ի [[օգոստոսի 14]] – ին [[Ֆրիշ Ռագնար]]ի կողմից։ Ժամանակակից մակրոէկոնոմիկայի տեսության հիմնադիրը համարվում է [[Ջոն Քեյնս]]ը, այն բանից հետո երբ [[1936թ]]-ին նա հրատարակեց իր «Զբաղվածության, տոկոսի և փողի ընդհանուր տեսություն» գիրքը ({{lang-en|The General Theory of Employment, Interest, and Money}}).

XV դարում առաջացավ [[մերկանտելիզմ]]ը` առաջին տնտեսագիտական ( տնտեսական) դպրոցը, որի զարգացման վրա մեծ ազդեցություն է ունեցել [[Անտուան դե Մոնկրետիեն]]ը, [[Ուիլյամ Ստաֆֆորդ]]ը, [[Թոմաս Ման]]ը, [[Ժան Բատիստ Կոլբեր]]ը:Քննարկվում էին այնպիսի խնդիրներ, ինչպիսիք էին ֆինանսական ապահովվածության ավելացումը`տնտեսության մեջ կառավարության միջամտմամբ, առևտրային հաշվեկշռի պահպանումը (ի հաշիվ տվյալ երկրումարտադրված ապրանքների արտահանման չափերի ավելացման և սահմանափակ ներմուծման ). մերկանտելիստները մեծ ուշադրություն էին դարձնում դրամական շրջանառության ոլորտի վրա:

XVIII դարի կեսերին ձևավորվում է ֆիզիոկրատների դպրոցը ([[Ֆրանսուա Կենե]] , [[Անն Ռոբեր]], [[Ժակ Տյուրգո]], [[Վիկտոր Միրաբո]] և [[Պիեր Պոլ Մերսե Լա Րիվեր]]) Զարգացնելով իրենց գաղափարնները, հիմքում ֆիզիոկրատները հիմնվում էին գյուղատնտեսության դերի կարևորության վրա: Այսպես ամենահին և ճանաչված տնտեսագիտական մոդելը` Կենեի աղյուսակը բացատրում էր «մաքուր արտադրանքի» շրջանառությունը միայն գյուղատնտեսության զարգացման տեսակետից, ամբողջ հասարակությունը բաժանելով արտադրողական, «անպտուղ» դասակարգի և սեփականատերերի։

[[Պատկեր:Lange-MigrantMother02.jpg|thumb|150px| …[[Մեծ Ճգնաժամ]]ը խալխլեց հավատը դասական,«ավտոմատացված» տնտեսության նկատմամբ]]

«Ավտոմատացված տնտեսության» կողմնակիցներ համարվում են 'դասական' և 'նեոդասական' մակրոտնտեսագիտության գաղափարի կողմնակիցները։ Այս դպրոցը հիմնադրվել է դեռևս XVIII դարում։ XVIII դարի վերջում սկսվում է դասական տնտեսագիտության տեսության զարգացման երկրորդ փուլը։ Այդ ժամանակահատվածը նշանավորված է [[Ադամ Սմիթ]]ի և նրա «անտեսանելի ձեռքի սկզբունքի» զգալի ազդեցությամբ։ Առաջանում են տեսակետներ տնտեսության մշտական կայունության մասին, առաջանւմ է տեսություն« «[[laissez-faire]]», որը պնդում էր. բոլոր շուկաներում գոյություն ունի բացարձակ մրցակցություն, բոլոր գները մշտապես փոփոխվում են կախված առաջարկի և պահանջարկի վիճակից և շուկան կարող է ինքնուրույն գալ հավասարակշռության։ XIX դարում ի հայտ են գալիս այնպիսի տնտեսագետներ ինչպիսիք են` [[Դավիթ Ռիկարդո]]ն և [[Թոմաս Մալթուս]]ը։ Հենց այս ժամանակաշրջանում ձևավորվեց ենթադրություն այն մասին, որ մակրոտնտեսության մեջ չի կարող լինել ամբողջական առաջարկի և պահանջարկի անհավասարակշռություն, որովհետև վերջինս «ինքն է ձևավորում ամբողջական պահանջարկ»։

[[Պատկեր:Ben Bernanke official portrait.jpg|thumb|150px|left|[[Բեն Բերնանկե]] Քեյնսական դպրոցի գլխավոր ներկայացուցիչներից մեկը ]]

[[Պատկեր:GregoryMankiw.jpg|thumb|right|300px |[[Գրիգորի Մենկյու]] Քեյնսական դպրոցի գլխավոր ներկայացուցիչներից մեկը ]]

* ''Հոսքեր' - փոփոխականներ, որոնք ուսումնասիրվում են որոշակի ժամանակահատվածում (օրինակ մեկ տարում) ։ Հոսքերին կարելի է վերագրել այնպիսի ցուցանիշներ, ինչպիսիք են ներդրումները , պետական բյուջեի վիճակը (ավելցուկ և պակասուրդ) ներկրում և արտահանում, ՀՆԱ ։

* ''Պահուստներ'' - ցուցանիշներ, որոնք ցույց են տալիս քանակը տվյալ ժամանակում ։ Պահուստներ կարելի է համարել հարստությունը, պետական պարտքը, գործազուրկների քանակը։

* ''Տնային տնտեսություններ'' - հանդիսանում են տնտեսական ռեսուրսների սեփականատերերը / արտադրական գործոններ/, ապրանքների և ծառայությունների հիմնական սպառողները։ Կազմակերպությունների կողմից օգտագործվող աշխատուժի դիմաց որպես եկամուտ ստանում են աշխատավարձը` տնային տնտեսությունների կողմից արտադրված հիմնական ռեսուրսը ։ Վճարում են հարկեր պետությանը և նրանից էլ ստանում են անհրաժեշտ տրանսվերտներ, այնպիսիք, ինչպիսիք են թոշակը, անաշխատունակության նպաստը, ուսանողների թոշակը և այլն։ .

* ''Կազմակերպությունների'' - ապրանքների և ծառայությունների հիմնական արտադրողների գլխավոր նպատակն է , առավելագույնի հասցնել սեփական շահույթը։ Հանդիսանում են արժեթղթերի շուկայի հիմնական պարտատերերը։ Կազմակերպությունները ապրանքների և ծառայությունների ներդրումից ստանում են շահույթ։ Կազմակերպությունների հիմնական ծախսերն են համարվում` հարկերը, ներդրումային ծախսերը և ռեսուրսների օգտագործման համար վճարները տնային տնտեսություններին։

* ''Պետություն'' - հասարակական բարիքների հիմնական արտադրողը, հիմնական նպատակն է ազգային եկամուտի վերաբաշխում, այլ գործակալների և շուկանների տնտեսական ակտիվության կարգավորում։ Ստանում են հարկեր` նրա հիմնական եկամուտի աղբյուրը, վճարում է տնային տնտեսություններին տրանսֆերտներ և կազմակերպություններին հատկացնում է սուբսիդիաներ, եթե անհրաժեշտ է կատարում է գնումներ ապրանքների շուկայում։ Պետությունը անընդհատ շփման մեջ է գտնվում ֆինանսական շուկայի հետ։

* ''Օտարերկրյա հատված'' - միջազգային առևտուր, կապիտալի և արժեթղթերի շրջանառություն։

* ''Սպառողական ծախսեր (նշ. С ) '' - ապրանքների և ծառայությունների դիմաց տնային տնտեսությունների ծախսերը

* ''տնային տնտեսությունների խնայողություններ(նշ. S) '' - եկամտի մի մասը, որը տնային տնտեսությունները պահում են բանկերում նպատակ ունենալով ստանալ լրացուցիչ եկամուտ`դեպոզիտներից

* ''Ներդրումներ(նշ. I) '' - կազմակերպությունները ապրանքների արտադրության ընդլայնման նպատակով կուտակում են կապիտալ և, հետևաբար, առավելագույն շահույթի ստացում են հետապնդում։

* ''Ապրանքների և ծառայությունների պետական գնումներ (նշ. G) '' - պետական ներդրումները ևպետական ծառայողների աշխատավարձը և այլն ։

* ''Զուտ հարկեր (նշ. T) '' - հարկերի և տրանսվերտների տարբերությունը։ Պետական գնումների և զուտ հարկերի հարաբերակցությունը ցույց է տալիս պետական բյուդջեի վիճակը. Եթե պետական գնումները գերազանցում են զուտ հարկերին, ապա երկրում պետական բյուջեի (դիֆիցիտը ) պակասուրդ է, համապատասխանաբար, բյուջեի ավելցուկ նշանակում է, որ զուտ հարկերը գերազանցում են պետական գնումների չափը։

* ''Զուտ արտահանում նշ. ( Xn или NX) '' - արտահանման և ներկրման տարբերությունը ։ Ներկրման և արտահանման հարաբերակցությունը ցույց է տալիս առևտրային հաշվեկշռի վիճակը։ Եթե արտահանումը գերազանցում է ներմուծմանը, ապա երկրում առևտրային հաշվեկշռի ավելցուկ է, եթե ներմուծումը գերազանցում է արտահանմանը, ապա, համապատասխանաբար, երկրի առևտրական հաշվեկշռում` պակասուրդ։

* ''Ամբողջական եկամուտ(նշ. Y) '' -

Ամբողջական եկամտի ֆունկցիան որոշում է ամբողջական պահանջարկի կորը (eng. Aggregate Demand - - ''AD'')։ Ամբողջական պահանջարկի և ամբողջական առաջարկի հատման կետը (''AS'') (կարճաժամկետ և երկարաժամկետ հատվածներում) ցույց է տալիս տնտեսության հավասարակշռությունը. հավասարակշված գնի մակարդակի և ամբողջական թողարկման արժեքը։

Մակրոտնտեսության մեջ ''ապրանքների, եկամուտների և ծախսերի շրջապտույտը'' ձևավորում են հիմնական ցուցանիշների ամբողջությունը։ Շրջանառության մոդելի հիմքն է հանդիսանում այսպես կոչված ''[[ազգային հաշիվների համակարգ]]ը'' (կրճատ ''ԱՀՀ''), որը մշակվել է 1920- ական թթ. վերջում ամերիկացի գիտնական [[Սայմոն Կուզնեցի]] կողմից։ ԱՀՀ – ի հիմնական ցուցանիշներն են հանդիսանում` համախառն ներքին արդյունքը (ՀՆԱ), համախառն ազգային արդյունք (ՀԱԱ), զուտ ներքին արդյունքը (ԶՆԱ), զուտ ազգային արդյունք (ԶԱԱ), ազգային, մասնավոր և տնօրինվող եկամուտները։ ԱՀՀ – ի առավել հայտնի ցուցանիշներից են հանդիսանում ՀՆԱ – ն և ՀԱԱ–ն։

* ''ՀՆԱ'' - մեկ տարվա ընթացքում տվյալ երկրի տարածքում արտադրված բոլոր վերջնական ապրանքների և ծառայությունների ամբողջական շուկայական արժեքը։

* ''ՀԱԱ'' - անկախ արտադրման տեղից դիտարկվեղ երկրի քաղաքացիների կողմից արտադրված բոլոր վերջնական ապրանքների և ծառայությունների ամբողջական շուկայական արժեքը։