«Համերգային ֆլեյտա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ clean up, replaced: → (2), է: → է։ (5), բ: → բ։ (3), դ: → դ։, ը: → ը։ (8), ի: → ի։, լ: → լ։, կ: → կ։, ղ: → ղ։, մ: → մ։ (8), ն: → ն։ (12), շ: → շ։, oգտվելով [[Վիքիպեդիա:Ավտո...
Տող 1.
{{անաղբյուր}}
[[պատկերՊատկեր:Flute.jpg|thumb|right|380px|Համերգային ֆլեյտա]]
 
'''Համերգային ֆլեյտա''' ({{lang-en|Western concert flute}}, {{lang-fr|Flûte traversière}}, {{lang-de|Querflöte}}), փողային [[երաժշտական գործիք]], որը պատկանում է փայտյա փողայինների [[ֆլեյտա]]ների ընտանիքին:ընտանիքին։ Ֆլեյտան երկար, բարակ խողովակ ունեցող գործիք է, որից երաժիշտը կարողանում է ձայներ արտադրել շնչի վիբրացիայի շնորհիվ:շնորհիվ։ Ի տարբերություն այլ փողայինների, ֆլեյտան ունի ոչ թե լեզվակ, այլ փոքրիկ բերանիկ:բերանիկ։ Ժամանակակից ֆլեյտաները հիմնականում պատրաստվում են մետաղից՝ [[նիկել]], [[ոսկի]], [[արծաթ]], [[պլատին]]: Լինում են նաև ապակյա կամ փայտյա ֆլեյտաներ:ֆլեյտաներ։
Ֆլեյտահարը նվագելու ժամանակ գործիքը պահում է աջ կողմում ՝ հորիզոնական ուղղությամբ:ուղղությամբ։
 
== Ընդհանուր նկարագիր ==
 
[[պատկերՊատկեր:Range flute.png|thumb|right|180px|Համերգային ֆլեյտայի դիապազոնը]]
[[պատկերՊատկեր:Embouchure flute.jpg|thumb|right|200px|Համերգային ֆլեյտայի բերանիկը]]
 
Համերգային ֆլեյտայի խողովակը կազմված է երեք հիմնական մասից՝ երկու վերջնամասերը և կենտրոնական խողովակը:խողովակը։
Ֆլեյտայի խողովակի ծայրամասում ամրացված է փոքրիկ բերանիկը որի շնորհիվ էլ ֆլեյտահարը օդ է փչում ֆլեյտայի մեջ:մեջ։
Ֆլեյտայի վրա կան բազմաթիվ անցքեր որոնց վրա էլ ամրացված են մետաղյա կլորավուն փականներ:փականներ։ Փականները սեղմելիս մյուս անցկերը կամ բացվում են կամ փակվում:փակվում։ Գոյություն ունեն նաև ռեգիստրը կամ օկտավան փոխող փականներ:փականներ։
Ֆլեյտան փոխադրող գործիք չէ:չէ։ Նրա համար գրված երաժշտության նոտաները լսվում են այնպես ինչպես որ կան: կան։
 
== Հնչողությունը ==
 
Ֆլեյտան ունի շատ հստակ պարզ և ցայտուն հնչողություն և այդ իսկ պատճառով նվագախմբում նրանք միշտ կատարում են սոլո պարտիաներ:պարտիաներ։ Այլ դեպքերում նրանք կրկնապատկում են այլ գործիքների պարտիաները դրանք ավելի ցայտուն դարձնելու նպատակով:նպատակով։
 
== Օգտագործումը ==
 
Ֆլեյտան աշխարհի ամենահին գործիքներից մեկն է և այն միշտ ունեցել է լայն օգտագործում:օգտագործում։ Դասական երաժշտության մեջ այն միշտ գրավել է կարևոր տեղ:տեղ։ Նրա օգտագործումը դասական երաժշտության ձևավորման մեջ կարելի է նշմարել դեռ 11-րդ դարից: դարից։
 
== Առաջացումը ==
 
Առաջին անգամ համերգային ֆլեյտային նմանվող գործիքի հանդիպել են [[Չինաստան]]ում մոտ [[11-րդ դար]]ում: Այնուհետև կարելի է այսպիսի գործիքի նկարագրության հանդիպել նաև եվրոպական երկրներում:երկրներում։ Գոյություն ուներ «գերմանական ֆլեյտա» անունով գործիք:գործիք։ Իհարկե, սկզբանական շրջանում օգտագործված համերգային ֆլեյտաները իրենց տեսքով և նվագելու ձևով փոքր-ինչ տարբերվում էին ժամանակակից ֆլեյտաներից: ֆլեյտաներից։
 
=== Միջնադար (1000-1400 թվականներ)===
 
Միջնադարում՝ 11-13-րդ դարերում ֆլեյտան [[Ասիա]]յից ժամանեց [[Եվրոպա]]: Սկզբնական շրջանում նրան այդքան էլ կարևորություն չէր տրվում և այն հիմնականում օգտագործվում էր [[վիոլա]] գործիքի նվագակցությամբ:նվագակցությամբ։ Այս դարերում Եվրոպայում ավելի շատ տարածված էր բլոկֆլեյտան՝ և՛ թագավորական պալատներում և՛ ընդհանրապես:ընդհանրապես։
Առաջին անգամ պաշտոնապես համերգային ֆլեյտայի անունը նշմարվել է 1285 թվականին միջնադարյան երաժիշտ Ադենե լը Ռուայի կողմից:կողմից։ Նա թվում է այս ֆլեյտան իր նվագած գործիքների շարքում: շարքում։
 
=== Վերածնունդ (1400-1600)===
 
1400-ական թվականներին ֆլեյտան լայն տարածում է գտնում զինվորական նվագախմբերի շնորհիվ:շնորհիվ։ Առաջինը շվեյցարական բանակն է այս գործիքը ընդգրկում զինվորական նվագախմբի կազմ, այնուհետև այն նաև տարածում է գտնում այլ երկրներում՝ [[Ֆրանսիա]],[[Անգլիա]],[[Գերմանիա]]:
16-րդ դարում համերգային ֆլեյտան ընդգրկվում է նաև թատերական պիեսների նվագախմբերի կազմում կատարելով հիմնականում սոլո պարտիաներ: պարտիաներ։
 
=== Բարոկո ժամանակաշրջան (1600-1760) ===
 
[[պատկերՊատկեր:Traverso 003.jpg|right|280px|thumb|Բարոկո ժամանակաշրջանի համերգային ֆլեյտա]]
 
16-րդ և 17-րդ դարերում գոյություն ունեին տարբեր չափսերի և տարբեր կառուցվածքներ ունեցող ֆլեյտաներ: ֆլեյտաներ։ Բարոկո համերգային ֆլեյտաները փայտից էին և ունեին շատ ավելի նուրբ և քնքուշ հնչուղություն:հնչուղություն։ Հիմնականում այս ֆլեյտաները կազմված էին մեկ մասից և մետաղային ոչ մի մաս չունեին:չունեին։ Բայց հենց այս ժամանակաշրջնում է, որ համերգային ֆլեյտան փոխվում է:է։ Մեկի փոխարեն արդեն կային մի քանի (3-4) իրար կցվող մասեր:մասեր։ Առաջացավ բերանիկը, որի շնորհիվ նվագը ավելի հեշտացավ:հեշտացավ։ Համերգային ֆլեյտա պատրաստողները սկսեցին այս գործիքին տալ ավելի վառ և ցայտուն հնչողություն:հնչողություն։ Գործիքը ստացավ իտալերեն traverso անվանումը:անվանումը։
Այս ժամանակահատվածի կոմպոզիտորները՝ [[Յոհան Սեբաստիան Բախ]], [[Գեորգ Տելեման]], [[Գեորգ Ֆրիդրիխ Հենդել]], [[Անտոնիո Վիվալդի]]և այլոք, սկսեցին մեծ կարևորություն տալ այս գործիքին, գրելով ինչպես նվագախմբային, այնպես նաև բազմաթիվ սոլո ստեղծագործություններ և կոնցերտներ համերգային ֆլեյտայի համար:համար։
1707 թվականին ֆրանսիացի [[Ժաք Մարտին Հոթեթեր]]ը, ով առաջինը եղավ որ կտրեց ֆլեյտան երեք մասի, գրում է համերգային ֆլեյտայի մասին մի գիրք՝ "Համերգային ֆլեյտայի տեխնիկան" :
 
=== Դասական դարաշրջան (1760-1820) ===
 
18-րդ դարի վերջում համերգային ֆլեյտաները օգտագործվում էին հիմնականում նվագախմբերում:նվագախմբերում։ Չնայած նրան որ արդեն կային բազմաթիվ կոմպոզիտորներ որոնք այս գործիքի համար գրել էին մեծ թվով ստեղծագործություններ համերգային ֆլեյտան դեռ չէր ստացել իրեն արժանի կարևորությունը: կարևորությունը։
 
18-րդ դարի վերջում համերգային ֆլեյտաները օգտագործվում էին հիմնականում նվագախմբերում: Չնայած նրան որ արդեն կային բազմաթիվ կոմպոզիտորներ որոնք այս գործիքի համար գրել էին մեծ թվով ստեղծագործություններ համերգային ֆլեյտան դեռ չէր ստացել իրեն արժանի կարևորությունը:
 
 
=== Ռոմանտիկ դարաշրջան (1820-1900) ===
[[պատկերՊատկեր:Flute player.jpg|thumb|right|240px|Ֆլեյտահարուհի]]
 
Համերգային ֆլեյտան իր կարևորության գագաթնակետին հասավ 19-րդ դարի առաջին կեսին՝ ռոմանտիկ երաժշտության ժամանակաշրջանում:ժամանակաշրջանում։ Ի հայտ եկան բազմաթիվ ֆլեյտահարներ որոնք սկսեցին հանդս գալ որպես սոլո երաժիշտներ:երաժիշտներ։ Առաջին վիրտուոզ ֆլեյտահարներից է [[Ֆրիդրիխ Դյուլոն]]ը: Ֆլեյտայի արագ զարգացմանը և ֆլեյտահարների թվի կտրուկ աճմանը շատ նպաստեց բոեմյան ֆլեյտայի տեխնիկայի ստեղծումը:ստեղծումը։
Այս ժամանակաշրջանում համերգային ֆլեյտան հիմնականում հայտնի էր Եվրոպայում:Եվրոպայում։
Ֆլեյտան իր հնչողությամբ գրավել է բազմաթիվ կոմպոզիտորների որոնք արդեն 19-րդ դարի վերջում այս գործքին նվիրում էին սոլո ստեղծավորգություններ՝ առանց որևէ նվագակցությամբ:նվագակցությամբ։ Այս կոմպոզիտորներից մեկը ֆրանսիացի [[Կլոդ Դեբյուսի]]ն է:է։ Դեբյուսին գրել է նաև սոնատ ֆլեյտայի, [[ալտ]]ի և [[տավիղ]]ի համար: համար։
 
=== Քսաներորդ դար ===
[[պատկերՊատկեր:Western concert flute.jpg|thumb|1911 թվականի համերգային ֆլեյտայի ընդհանուր տեսքը]]
Քսաներորդ դարում ֆլեյտահարները շարունակում էին իրենց ակտիվ գործունեությունը և ժամանակակից տեխնոլոգիաների շնորհիվ արդեն կարողանում էին տարբեր ձայնագրություններ կատարել:կատարել։
 
 
== Բոեմյան ֆլեյտա ==
 
19-րդ դարի սկզբին ֆլեյտան ենթարկվում է մի քանի կարևոր փոփոխությունների:փոփոխությունների։ Այն սկսում է պատրաստվել մետաղից և 1830-ական թվականների գործածության մեջ է մտնում նվագի նոր տեխնիկա՝ բոեմյան տեխնիկան:տեխնիկան։ Այս նվագի նոր ձևը առաջարկել է գերմանացի վիրտուզ ֆլեյտահար Թեոբալդ Բոեմը:Բոեմը։ Նծագը հին նվագից շատ է տարբերվում և շատ ավելի բարդ:բարդ։ Բոլոր նվագախմբերի ֆլեյտահարները ընդունեցին այս ձևը: ձևը։ Փոխվում է նաև ֆլեյտայի չափսը:չափսը։ Նոր ֆլեյտաները ավելի մեծ և ծանր էին:էին։ Այս ամենով հանդերձ նոր համերգային ֆլեյտաների հնչողությունը ավելի բարձր և սուր էր և դրա պատճառով շատ ֆլեյտահարներ իրենց հավանությունը չտվեցին այս նոր սիստեմին:սիստեմին։ Սիստեմը ամբողջովին գործածության մեջ մտավ բավականին ուշ:ուշ։
Պրոֆեսինալ երաժշտության բնագավառում ֆլեյտայի հեշտ սիստեմը վերացավ 19-րդ դարի վերջերին:վերջերին։ Այն դեռ շարունակում էր գոյություն ունենալ սիրողական նվագախմբերում մինչև 1930-ական թվականները:թվականները։ Այսօր հին սիստեմի ֆլեյտաները օգտագործվում են միայն ժողովրդական երաժշտություններում՝ [[Իռլանդիա]], [[Կուբա]]:
 
 
== Օգտագործումը նվագախմբում ==
 
Նվագախմբում պարտադիր օգտագործում է երկու ֆլեյտա:ֆլեյտա։ Տարբեր ստեղծագործություններում կարող են հանդիպել նաև պիկոլո ֆլեյտան կամ ալտֆլեյտան:ալտֆլեյտան։ Այս երկու գործիքների ավելացման դեպքում ֆելյտահարը կարող է լինել երկու ֆլեյտաներ նվագողներից որևէ մեկը, որը նվագում է նաև [[պիկոլո]]ֆլեյտա կամ [[ալտֆլեյտա]]: Բայց լինում են նաև դեպքեր երբ կոմպոզիտորը պահանջում է որպեսզի երկու ֆլեյտաների հետ մեկտեղ նվագի նաև պիկոլոն (շատ հազվադեպ ալտֆլեյտան):։ Այս դեպքում երկու ֆլեյտահաերներին ավելանում է ևս մեկ ֆլեյտահար, որը և կկատարի պիկոլոյի պարտիան:պարտիան։
Նվագախմբում համերգային ֆլեյտայի պարտիան շատ կարևոր է և հիմնականում սոլո է:է։ Իսկ մնացած դեպքերում այն կրկնապատկում է [[ջութակ]]ներին կամ այլ փողայինների, այն ավելի հնչեղ դարձնելու նպատակով:նպատակով։
 
 
== Այլ տարատեսակներ ==
[[պատկերՊատկեր:Double-contrabass-flute.jpg|thumb|250px|right|Կոնտրաբաս ֆլեյտա]]
 
Համերգային ֆլեյտան ֆլեյտաների ընտանիքի ամենաշատ օգտագործվող գործիքն է:է։ Այս նույն ընտանիքի մյուս գործիքներն են՝
* [[Պիկոլո]]
* [[Ալտֆլեյտա]]
Տող 85 ⟶ 80՝
* [[Կոնտրաբաս ֆլեյտա]]
* [[Կրկնակի կոնտրաբաս ֆլեյտա]]
* [[Հիպերբաս ֆլեյտա ]]
 
Դասական երաժշտության մեջ այս տարատեսակներից ամենաշատը օգտագործվում են պիկոլոն և ալտֆլեյտան: ալտֆլեյտան։
 
== Ֆլեյտան ջազում ==
 
Սկզբնական շրջանում համերգային ֆլեյտան քիչ էր օգտագործվում ջազում, բայց բոեմյան ֆլեյտայի ստեղծումից հետո նրա օգտագործումը մեծացավ:մեծացավ։
Այն հիմնականում օգտագորվում է սաքսոֆոնի հետ:հետ։ Երբեմն այն հանդիպում է փոքր ջազ նվագախմբերում:նվագախմբերում։
 
{{ՎՊԵ|Western concert flutes}}
 
[[Կատեգորիա:Փայտյա փողային գործիքներ]]
[[Կատեգորիա:Ֆլեյտաներ]]