|
[[image:Deuterium-tritium fusion.svg|thumb|Դեյտերիում - տրիտիում ռեակցիայի սխեմա]]
[[image:Animated D-T fusion.gif|thumb|Դեյտերիում - տրիտիում ռեակցիայի անիմացված պատկեր]]
'''Ջերմամիջուկային ռեակցիա''' (հոմանիշ` սինթեզի միջուկային ռեակցիա), [[միջուկային ռեակցիա]]յի տեսակ, որի ընթացքում թեթև [[ատոմային միջուկ]]ները միանում են վերածվելով ավելի ծանր միջուկների:միջուկների։
== Անվանման ծագումը ==
== Կուլոնյան արգելք ==
Ատոմային միջուկները ունեն դրական [[էլեկտրական լիցք]]: Մեծ հեռավորության վրա նրանց լիցքերը կարող են էկրանացված լինեն էլէկտրոններով:էլէկտրոններով։ Սակայն, որպեսզի տեղի ունենա միջուկների միաձուլում նրանք պետք է մոտենան այնպիսի հեռավորության վրա, որի դեպքում սկսում է գործել [[ուժեղ փոխազդեցությունը]]: Այդ հեռավորությունը համեմատելի է միջուկների չափերի հետ և շատ անգամ փոքր է [[ատոմ]]ի չափերից:չափերից։ Այդպիսի հեռավորությունների վրա ատոմների էլեկտրոնային պատյանները (նույնիսկ եթե նրանք պահպանվեին) արդեն չեն կարողանում էկրանել միջուկների լիցքերը, և այդ պատճառով նրանց վրա ազդում է ուժեղագույն էլեկտրոստատիկ վանողության ուժ:ուժ։ Այդ վանողության ուժը, ըստ [[Կուլոնի օրենք]]ի, հակադարձ համեմատական է միջուկների միջև հոռավորության քառակուսուն:քառակուսուն։ Միջուկների չափերին մոտ հեռավորությունների վրա ուժեղ փոխազդեցության մեծությունը, որը ձգտում է նրանց միաձուլել, սկսում է արագ աճել և դառնում է ավելի մեծ քան կուլոնյան վանողականության մեծությունը:մեծությունը։
Այսպիսով, որպեսզի միջուկները մտնեն ռեակցիայի մեջ նրանք պետք է հաղթահարեն [[պոտենցիալ արգելք]]ը. Օրինակ, [[դեյտերիում]]-[[տրիտիում]] ռեակցիայի համար այդ արգելքի մեծությունը կազմում է մոտ 0,1 [[Էլեկտրոնվոլտ|ՄէՎ]]: Համեմատության համար, ջրածնի իոնիզացիայի էներգիան կազմում է — 13 էՎ:էվ։ Այդ պատճառով նյութը, որը մասնակցում է ջերմամիջուկային ռեակցիային իրենից ներկայացնում է գործնականորեն ամբբողջությամբ իոնիզացված [[պլազմա]]:
Եթե փոխանցենք 0,1 ՄէՎ-ն ջերմաստիճանի, ապա կստացվի մոտ 10<sup>9</sup> [[կելվին|Կ]]: Սակայն կան երկու էֆեկտ, որոնք իջեցնում են ջերմամիջուկային ռեակցիայի ջերմաստիճանը:ջերմաստիճանը։ Առաջինը, ջերմաստիճանը բնութագրում է միայն միջին կինետիկ էներգիան, կան մասնիկներ ինչպես ավելի փոքր էներգիայով, այնպես էլ մեծ էներգիայով:էներգիայով։ Իրականում ջերմամիջուկային ռեակցիայում մասնակցում են ոչ շատ քանակով միջուկներ, որոնք ունեն միջինից ավելի բարձր էներգիա (այսպես կոչված «[[Մակսվելյան բաշխում|Մակսվելյան բաշխման]] պոչը»):։ Եվ երկրորդը, [[Քվանտային ֆիզիկա|քվանտային]] էֆեկտների շնորհիվ, պարտադիր չէ, որ միջուկները ունենան կուլոնյան արգելքը գերազանցող էներգիա:էներգիա։ Եթե նրանց էներգիան մի փոքր ավելի փոքր է արգելքից նրանք մեծ հավանականությամբ կարող են [[Թունելային էֆեկտ|թափանցել]] նրա միջով:միջով։ Այս թափանցման փաստն էլ օգտագործվում է միջուկային սինթեզի ռեակցիաների [[մյուոնային կատալիզ]]ի մեջ:մեջ։
{|
|-
== Կիրառումը ==
Միջուկային սինթեզի ռեակցիաների օգտագործումը, որպես գործնականորեն անսպառ էներգիայի աղբյուր, կապված է առաջին հերթին կառավարվող ջերմամիջուկային ռեակցիայի տեխնոլոգիայի նախագծման հետ:հետ։ Այս պահին գիտական և տեխնոլոգիական հնարավորությունները չեն թույլ տալիս օգտագործել կառավարվող ջերմամիջուկային ռեակցիան արտադրական ծավալներով:ծավալներով։
Դրա հետ մեկտեղ, չկառավարվող ջերմամիջուկային ռեակցիան իր տեղն է գտել ռազմական գործում:գործում։ Առաջին ջերմամիջուկային պայթուցիկ սարքը փորձարկվել է 1952 թվականի նոյեմբերին ԱՄՆ-ում, իսկ արդեն 1953 թվականի օգոստոսին Սովետական Միությունում փորձարկվեց այսպիսի սարք ավիացիոն ռումբի տեսքով:տեսքով։ Ջերմամիջուկային պայթուցիկ սարքի հզորությունը (ատոմայինի համեմատ) սահմանափակված է միայն իր ստեղծման համար օգտագործված նյութի քանակով, ինչը թույլ է տալիս ստեղծել գործնականորեն ցանկացած հզորության պայթուցիկ սարքեր:սարքեր։
[[Կատեգորիա:Ջերմամիջուկային ռեակցիաներ| ]]
| 