չ
clean up, replaced: → (4), է: → է։ (2), ը: → ը։ (5), ի: → ի։, մ: → մ։, վ: → վ։, ր: → ր։ (2), ց: → ց։ (2), ): → )։ oգտվելով ԱՎԲ
Content deleted Content added
չ Bot: Migrating 62 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q79798 (translate me) |
չ clean up, replaced: → (4), է: → է։ (2), ը: → ը։ (5), ի: → ի։, մ: → մ։, վ: → վ։, ր: → ր։ (2), ց: → ց։ (2), ): → )։ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
'''Մեքենական թարգմանություն''', նորագույն տեխնոլոգիաների և համապատասխան ծրագրերի միջոցով որևէ լեզվի տեքստի թարգմանությունն է մեկ այլ
==Մեքենական թարգմանության համակարգը==
Մեքենական թարգմանությունը պետք է տարբերել համակարգչային ավտոմատ բառարանների ծրագրերի օգնությամբ թարգմանչի կատարած
Մեքենական թարգմանության 2 մոտեցումներն են
*1. Ընդհանուր առմամբ վերարտադրել տեքստի բովանդակությունը,
Տող 9 ⟶ 8՝
Առաջինի իրագործումն ավելի հեշտ է, և տեխնիկայի զարգացման ներկա պայմաններում կարելի է ապահովել տարեկան հարյուր հազար էջի թարգմանություն։ Այս միջոցով կարելի է թարգմանել տեխնիկական և գիտական բնույթի տեքստեր, բայց, բնականաբար, դժվար է իրականացնել գեղարվեստական տեքստի թարգմանությունը։
Երկրորդ խնդիրն ավելի դժվար իրագործելի է, և հաճախ պահանջում է մարդու միջամտությունը։
Մեքենական թարգմանության իրականացման համար կազմվում է հատուկ ծրագիր, որն իրականացնում է թարգմանության
Ընդհանուր առմամբ մեքենական թարգմանությունը իրականացվում է 3 փուլով.
*ա.
*բ. փոխակերպում` մուտքային տեքստի լեզվական կառույցների ձևափոխում ելքային լեզվի կառույցների
*գ. համադրություն` ելքային տեքստի
Ամեն դեպքում մարդու միջամտությունը այս գործընթացին անխուսափելի
==Մեքենական թարգմանության պատմությունը==
Մեքենայական թարգմանության ծննդյան թիվը համարում են 1947 թ. մարտը, երբ ծածկագրության մասնագետ Ուորեն Ուիվերը Նորբերտ Վիներին ուղղված իր նամակում առաջին անգամ դրեց մեքենական թարգմանության
Ուորեն Ուիվերը 1949 թ. մի շարք բանավեճերից հետո կազմեց հուշագիր, որտեղ տեսականորեն հիմնավորեց մեքենական թարգմանության համակարգերի ստեղծման հնարավորությունը։ Նրա գաղափարները հիմք դարձան մեքենական թարգմանության այնպիսի մոտեցման համար, որը հիմնված էր այսպես կոչված ՙինտերլինգվա՚ հայեցակարգի վրա, այսինքն՝ տեքստի իմաստի ներկայացումը անկախ լեզվից։
1945 թ. IBM ընկերությունը Ջորջթաունի համալսարանի (ԱՄՆ) հետ համատեղ հաջողությամբ իրականացրեց մեքենական թարգմանության փորձ, որի ժամանակ համակարգը, օգտագործելով 250 բառից բաղկացած բառարան և 6 շարահյուսական կանոն, թարգմանեց 49 նախապես ընտրված նախադասություն։ Այդ փորձերից հետո ակտիվացան մեքենական թարգմանության ուղղությամբ տարվող աշխատանքները։
Նախկին Խորհրդային Միությունում մեքենական թարգմանության դարբնոցն էր ԽՍՀՄ ԳԱ մաթեմատիկայի ինստիտուտը (ներկայումս Ռուսաստանի ԳԱ Մ. Վ. Կելդիշի անվան կիրառական մաթեմատիկայի ինստիտուտը)
1955 թ. Ա. Ա. Լյապունովի նախաձեռնությամբ տարվեցին աշխատանքներ անգլերենից և ֆրանսերենից ռուսերեն թարգմանության ուղղությամբ և առաջին ծրագրերը իրականացվեցին ՙՍտրելա՚ հաշվողական մեքենայի օգնությամբ։ 50-ական թվականների սկզբին արդեն ԱՄՆ-ում և Եվրոպայում մի շարք հետազոտական խմբեր աշխատում էին մեքենական թարգմանության բնագավառում։ Մեքենական թարգմանության աշխատանքները հովանավորվում էին ռազմական կազմակերպությունների կողմից` ԱՄՆ-ում ռուսերեն-անգլերեն, ԽՍՀՄ-ում` անգլերեն-ռուսերեն թարգմանությունների ուղղությամբ։ Այդ հետազոտությունների մեջ ներդրվել էին զգալի միջոցներ, սակայն արդյունքները շատ շուտ հիասթափեցրին։ Այդ տարիներին թարգմանության ցածր որակի պատճառներից էին սարքավորումների հնարավորությունների, հիշողության, արագագործության և ծրագրային միջոցների սահմանափակությունները։ Մյուս պատճառը՝ լեզվաբանական խնդիրների լուծման համար տեսական հիմունքների բացակայությունն էր, որի արդյունքում մեքենական թարգմանության առաջին համակարգերը թարգմանում էին տեքստերը բառ առ բառ, առանց որևէ շարահյուսական, առավել ևս՝ իմաստային ամբողջության։
Տող 32 ⟶ 31՝
Նոր մշակումների թվին Է պատկանում TM (translation memory) տեխնոլոգիան, որն աշխատում է տվյալների կուտակման սկզբունքով, թարգմանության ընթացքում պահպանվում է ելակետային հատվածը և նրա թարգմանությունը, որի արդյունքում ստեղծվում է լեզվաբանական տվյալների շտեմարան։ Այնուհետև թարգմանիչը որոշում է ընդունում խմբագրել, մերժել կամ ընդունել թարգմանությունը, որի արդյունքը պահպանվում է համակարգի կողմից։ Ներկայումս TRADՕՏ համակարգը հանդիսանում է TM տեխնոլոգիայի հիման վրա մեքենական թարգմանության հայտնի առևտրային ծրագրերի մշակողը։
90-ականները աչքի են ընկնում անհատական օգտագործման համակարգիչների և ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների բուռն զարգացմամբ, Internet ցանցի լայն օգտագործմամբ։ Այս ամենը հնարավոր դարձրեց մեքենական թարգմանության հետագա զարգացումը։ Ներկայումս մի քանի տասնյակ ընկերություններ ստեղծում են մեքենական թարգմանության առևտրային համակարգեր, որոնց թվում են՝ SYSTRAN, IBM, L&N, PROMT-
70-ականներից սկսած Եվրոխորհուրդը իր գործունեության մեջ օգտագործում Է մեքենական թարգմանության SYSTRAN համակարգը, որը SYSTRAN Software Inc. ընկերության արտադրանքն Է։ Սա զգալիորեն բարելավվել Է, անհամեմատ աճել են արագագործությունը, բառարանների ծավալը, և ավելացել Է թարգմանվող լեզուների քանակը։ Այս համակարգի իրական ուժն Է արագ կատարել փաստաթղթի առաջին նախնական թարգմանությունը, որը հետագայում կարող Է խմբագրվել մասնագետ թարգմանչի կողմի։ Սա նախատեսված Է Եվրոխորհրդի օրենսդրական և վարչական փաստաթղթերը թարգմանելու համար։ 90-ականներին, երբ Եվրոխորհրդի ներքին Էլեկտրոնային փոստի համակարգը դարձավ ավելի հզոր, համակարգի հեղինակությունը սկսեց զգալիորեն աճել։ Մասնագետները գնահատում են Էլեկտրոնային փոստի պատվիրատուի մեկ հարցման թարգմանության արագությունը մոտավորապես 10 րոպե։ Համակարգը շարունակում է զարգանալ և ներառել Եվրոխորհրդին անդամակցող երկրների նոր լեզուներ՝ լեհերեն, չեխերեն և այլն։
|