չ
clean up, replaced: → (2) oգտվելով ԱՎԲ
չ (clean up, replaced: → (33) oգտվելով ԱՎԲ) |
չ (clean up, replaced: → (2) oգտվելով ԱՎԲ) |
||
|
==Նախապատմություն==
[[1945]] թվականին [[ԽՍՀՄ]] զինված ուժերի կողմից ավելի մանրամասն մշակվեց [[Բեռլին]]ի վրա հարձակման առաջին փուլը, որը նախատեսում էր [[Վարշավա]]-Բեռլինյան ուղղությամբ հարվածը հասցնել հունվարին։ Արդյունքում [[Վիսլա]]-[[Օդրա|Օդերյան]] գործողության զորքերը Բելոռուսական I (հրամանատար՝ [[Գեորգի Ժուկով]]) և Ուկրաինական I (հրամանատար՝ Կոնև) ռազմաճակատներից ազատագրեցին [[Լեհաստան]]ի մեծ մասը և դուրս եկան Օդեր՝ գրավելով մի շարք հենակետեր արևմտյան ուղղությամբ։ Վարելով առաջին խոշոր գործողությունը խորհրդային սահմաններից դուրս՝ պարտիզանների գործողությունները դժվարացան։ Այժմ խորհրդային զորքերի թիկունքից
[[1945]] թվականի բոլոր գործողություններից ամենաերկարը դարձավ Արևելա-պրուսական գործողությունը ([[հունվարի 13]]-[[ապրիլի 25]])։ Գերմանիան մեծ նշանակություն էր տալիս Արևելյան [[Պրուսիա]]յին և նրա կողմից գրավված [[Լեհաստան]]ին։ Այստեղ հարյուրամյակի ընթացքում նախապատրաստվում էր հենակետ [[Ռուսաստան]]ի վրա հարձակելու համար։ Ամբողջ պատերազմը գերմանական հրամանատարությունը տանում էր արևելապրուսական՝ բազմաբևեռ պաշտպանական ռազմահենակետի վրա հիմնվելով։ Ամրապնդելով շրջանները մեծ թվով երկարատև կրակակետերով և պաշտպանական բնույթի զենքերով ՝ պաշտպանվելով արևմուտքից հակատանկային արգելափակոցներով՝ գտնում էին, որ հարմարեցված է մեծաթիվ խուտորային պաշտպանությանը և պաշտպանված է քարե պատնեշով։ Թշնամու պաշտպանական գիծը ճեղքելը տեղի էր ունենում արագ, որը բացատրվում էր առաջին հերթին նրանով, որ III Բելոռուսական ( հրամանատար Չեռնյախովսկի) և II Բելոռուսական (հրամանատար Ռոկոսովսկի) բանակաների հարձակումը թշնամու համար անսպասելի չէր և սպասելով հարձակման՝ ամրապնդեցին իրենց փոքր ամրությունները, մեծացրեցին զորքերի մարտունակությունը, կատարեցին մի շարք այլ գործողություններ՝ հարձակմանը դիմակայելու համար։ Եվ չնայած այդ ամենի անզիջում մարտերի ընթացքում խորհրդային զորքերը տիրացան Արևելյան Պրուսիային՝ ոչնչացնելով թշնամու պաշտպանական խմբավորումները։ Արդյունքում Գերմանիայի նավատորմը զրկվեց կարևորագույն ռազմա-ծովային կետերից, որը միանգամից վատացնում էր Կուռլանդիայի զորամիավորումների վիճակը։ [[Փետրվարի 18]]-ին ծանր վերքից մահացավ Չեռնյախովսկին, ով համարվում էր Հայրենական պատերազմի երիտասարդ և շնորհալի հրամանատարներից մեկը։ Այս գործողությունների ընթացքում մարդկայն կորուստները Խորհրդային զորքերի կազմեցին 585 000 մարդ, որից 126 000 մարդ անհետ կորավ։
==Քաղաքականություն==
Քանի որ մարտերը մոտենում էին ավարտին, ուժեղացան քաղաքական ինտրիգաները։ [[1945]] թվականի գարնանը [[Ուինսթոն Չերչիլ]]ը ձեռնարկում է փորձեր դրդել արևմտյան
Խորհրդային հրամանատարությունը, իհարկե, չէր բացառում, որ գերմանացիները կբացեն դաշնակիցների առաջ Բեռլինի դարպասները, որպիսի դրանք առաջինը մտնեն [[Բեռլին]]։ Էյզենհաուերը գտնում էր, որ խորհրդային ուժերը կարող է շրջափակեն Գերմանիայի մայրաքաղաքը ավելի շուտ, քան կհասնեն անգլո-ամերիկյան ուժերը։ Զինվորական խորհրդատուների հաշվարկով Բեռլինի գրավման ժամանակ արևմտյան դաշնակիցները կկորցնեն մինչև 100000 մարդ, որը բնականաբար ձեռք չէր տալիս Էյզենհաուերին։ Այդ պատճառով նա մերժեց Չերչիլի առաջարկը և մարտի 28-ին տեղեկացրեց այդ մասին Ստալինին, ով տեղյակ էր այդ անհամաձայնություններից։ [[Ստալին]]ը որսաց պահը և համաձայնեց Էյզենհաուերի հետ պատասխանելով, որ « Բեռլինը ծախսել է իր նախկին ստրատեգիական նշանակությունը: Այդ պատճառով խորհրդային բարձրագույն հրամանատարությունը մտադիր է առանձնացնել իր երկրորդական ուժերը Բեռլինի վրա հարձակվելու համար»։
| |||