«Ժայռապատկեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

 

 

== Հայտնի ժայռապատկերներ ==

*[[Միջին Ասիա]]

Սրանց բնորոշ են այս շրջաններում ապրած կենդանիների (արջ, բիզոն, ռնգեղջյուր, մամոնտ, ձի և այլն), երբեմն մարդկանց պատկերներ, ռազմի, որսի, ձկնորսության, ծիսական և այլ բնույթի դինամիկ տեսարաններ։

 

Նախնադարի ընդգրկուն գաղափարաբանությունն արտահայտելու համար ժամանակի արվեստագետները ընտրել են սխեմատիկ, պայմանական ձևերը, արվեստի ընդհանրացված, վերացարկված, խորհրդապաշտական լեզուն։ Նրանք պետք է խորհրդանիշերի՝ պատկերագրերի և նշանագրերի միջոցով սերունդներին պատմեին իրենց կենսագործունեության բոլոր կողմերի մասին։ էպիկական պատմողականության լավագույն արտահայտչաձևերը կարող էին ոճավորված, աբստրահարված պատկերները լինեն, որոնցում նատուրալիստական ձևերի միտումնավոր խեղմամբ ստեղծվում էին էքսպրեսիվ և դինամիկ կերպարներ։ Ժայռապատկերները միասնական ոճի մեջ պատմում են նախնադարյան բնապաշտբնախույզի դիտարկումների և երևակայության խորհրդավոր աշխարհի մասին։ Գծանկարային ժայռապատկերները նախնադարյան մարդու նկարելու անկարողության արգասիքը չեն, այլ նրա մտածողության առաջընթացի հավաստիքը, քանի որ սեփական աշխարհայացքը նյութականացնելու համար նա ստեղծում է արվեստի նոր լեզուն՝ վերացարկումը, արտահայտելու համար իր զգայական ներաշխարհը և համատիեզերական պատկերացումները ճիշտ այնպիսի արտահայտչաձևով, ինչպիսիք որդեգրվում են միջնադարյան արվեստի, ապա ավանգարդիստական ուղղությունների ձևաստեղծումներում։ Ավանդաբար ժայռապատկերները համարվել են որսի ժամանակ հաջողությունների հասնելու ուղղված ծիսամոգական տեսարաններ՝ ամրագրված քարաբեկորների վրա։ Գիտնականների մի խումբ հակված է համարելու, որ նախնադարյան մտածողությունը բավականին պարզունակ էր նման խորը գաղափարներ արտահայտելու համար, սակայն մարդը երբեք այնքան կապված չի եղել բնությամը և երկնքին, ժամանակին պարբերաչափը ամրագրելու և կյանքը կանոնակարգելու անհրաժեշտությանը, որքան նախնադարյան ժամանակներում։ Հետևաբար, ժայռապատկերների ներշնչման աղբյուրը նախնադարյան ճանաչողության փափագն էր, կուտակված կենսափորձը հավերժացնելու միտումը, բնախույզի պատկերավոր երևակայությունը, իրական դիտումների վրա հիմնված բնապաշտությունը, նաև ծիսական հմայությունը, համաձայն որի, բնության բարեհաճությանն արժանանալու համար հարկավոր էր գերբնական ուժերի միջոցով ազդել նրա վրա։ Երբ խոսք է գնում, որ Ուղտասարի պատկերներում հաշվվում են մի քանի հազար կերպարներ, ապա առաջին հայացքից թվում է, թե դա պարզապես մտածածին խաբկանք է։ Մարդիկ գծանկարներում տեսնում են այն, ինչ ցանկանում են տեսնել։ Սակայն պատկերամոտիիվների հիմնական դասակարգմամբ հասկանում ենք, որ գործ ունենք ամենևին էլ ոչ պատահական համընկնումների ու պատկերագրական մոտիվների հետ։