«Տրոյա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, replaced: ը: → ը։ (2), մ: → մ։, ն: → ն։, տ: → տ։, ց: → ց։, ք: → ք։ oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, replaced: → (10) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:Ruiny Troi RB.jpg|thumb|Ավերակներ [[Հիսարլիկ]]ում՝ Տրոյայի ենթադրական գտնվելու վայրը]]
{{Համաշխարհային ժառանգություն|849}}
'''Տրոյա''' ([[հունարեն]]՝ Τροία, Τροίη или ''Wilios'', [[խեթերեն]]՝ ''Wilusa'' (<sup>URU</sup>''Wi-lu-ša'' <!--{{unicode|&#x12337;&#x12xxx;&#x121fd;&#x122ad;}}-->); [[թուրքերեն]]՝ Truva), կամ այլ ձև '''Իլիոն''' ([[հունարեն]]՝ Ἴλιον, [[խեթերեն]]՝''Wilusa''), '''Դարդանիա''' և '''Սկամանդր''', հնագույն քաղաք Փոքր Ասիայի հյուսիս-արևմուտում, [[Էգեյան ծով]]ի ափին, [[Դարդանելի նեղուց]]ի մուտքի մոտ։ Եղել է Տրովադայի քաղաքական խոշոր կենտրոնը մ.թ.ա. 3-2 հազարամյակներում։ Մոտ մ.թ.ա. 1200 թ. Տրոյան պաշարել և գրավել են հույները։ Այդ իրադարձությունը նկարագրվել է [[Հոմերոս]]ի «[[Իլիական]]» և «[[Ոդիսական]]» պոեմներում։
 
[[Տրոյական պատերազմ]]ի մասին հին հունական էպոսից հայտնի Տորյան հայտնաբերվել է [[1865]]-ին [[Հենրիխ Շլիման]]ի կողմից նախաձեռնած Հիսարլըկ բլրի հնագիտական պեղումների հետևանքով։ Հենրիխ Շլիմանը շարունակել է Տրոյայի պեղումները նաև 1870-1880-ական թթ.: Հետագայում պեղումներ են կատարել գերմանացի հնագետ Վ. Դյորպֆելդը (1893-94) և ամերիկացի հնագետ Կ. Բլեգենը (1932-1938)։ Նրանք բացել են վաղ, միջին, ուշ բրոնզի և երկաթի դարերի հնագիտական շերտեր։ Մ.թ.ա. 3000-2500-ին Տրոյան եղել է հաստ պարիսպներով (մինչև 3 մ) բերդ։ Բնակիչներն զբաղվել են հողագործությամբ և անասնապահությամբ, ձուլել պղինձ։ [[Տրոյայի մեծ հրդեհ|Հրդեհից]] (մ.թ.ա. մոտ 2200) հետո կառուցել են նոր, աշտարակներով ամրացված, մինչև 4 մ հաստությամբ պարիսպներ։ Մ.թ.ա. մոտ 2500-2200-ին եղել է արքայանիստ կենտրոն, որի պալատը գտնվել է միջնաբերդում։ Ստորին լանջերին եղել են ավագանու տները։ Տրոյայի հարստության մասին վկայում են բազմաթիվ գանձերը (հատկապես այսպես կոչված «[[Պրիամոսի գանձը]]՝ ոսկե, արծաթե և պղնձե առարկաներով, բրոնզե ու քարե զենքերով)։ Մ.թ.ա. մոտ 2200-ին [[Տրոյայի մեծ հրդեհ|Տրոյան հրդեհվել է]]։
 
Մինչև հաջորդ ավերվելը (մ.թ.ա. մոտ 1800) Տրոյայում շարունակ զարգացել են մշակութային տեղական ավանդույթները։ Միջին բրոնզի դարաշրջանում (մ.թ.ա. մոտ 1800—1300) Տրոյայում տարածվել են շինարարական նոր մեթոդներ և խեցեղեն, քաղաքը շրջափակվել է հղկված քարե պարիսպներով և աշտարակներով ` հմտորեն պաշտպանված 5 դարպասներով։ Մ.թ.ա. մոտ 1260-ին Տրոյան հրկիզվել և կործանվել է Տրոյական պատերազմի հետևանքով։
 
[[Աքայացիներ]]ի հեռանալուց հետո վերածնված քաղաքը պահպանել է մշակութային հին ավանդույթները, սակայն դարձել է նվազ նշանակության ունեցող կենտրոն։ Մ.թ.ա. 1190-ին վերաբնակիչների նոր խամբը թալկանյան թերակղզաց բերել է բրոնզե զենքերի նոր ձևեր և ծեփածո ամանեղեն։ Մ.թ.ա. 1100-ին ավերվել է նոր ռազմական հարձակումից։ Միայն մ.թ.ա. մոտ 700-ին հույները Տրոյայի տեղում հիմնել են նոր Իլիոն անունով քաղաք։
 
[[Կատեգորիա:Տրոյա]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Տրոյա» էջից