«Բալլադ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Բալլադ (խմբագրել)

10:54, 22 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ

Ավելացվել է 8 բայտ , 8 տարի առաջ

չ

clean up, replaced: ը: → ը։, ի: → ի։, մ: → մ։ (2), ն: → ն։ (5), ): → )։ oգտվելով ԱՎԲ

GeneratorBot

Բոտեր

1 105 242

edits

17:18, 1 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ (խմբագրել) A.arpi.a (Քննարկում \| ներդրում) չNo edit summary ← Նախորդ տարբ		10:54, 22 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ (խմբագրել) (հետ շրջել) GeneratorBot (Քննարկում \| ներդրում) չ (clean up, replaced: ը: → ը։, ի: → ի։, մ: → մ։ (2), ն: → ն։ (5), ): → )։ oգտվելով ԱՎԲ) Հաջորդ տարբ →
Բալլադը քնարա-վիպերգական բանաստեղծություն է, որի մեջ ավանդական, պատմական կամ այլ թեմայով ստեղծված [[սյուժե]]ն ծավալվում է հեղինակի հույզերի և խոհերի բացահայտմանը զուգընթաց։ Միջին դարերերում եվրոպական երկրներում ([[Իտալիա]], [[Ֆրանսիա]]) բալլադ կոչվում էին երգի ու պարի ուղեկցությամբ կատարվող քնարական բանաստեղծությունները, որոնք հատուկ տաղաչափական կառուցվածք ~~ունեին:~~ունեին։ Բալլադը մեծամասամբ բաղկացած էր 28 տողից և ուներ կառուցվածքի կայուն ձև (երեք ութտողանի տներ և վորջում մեկ քառյակ, որոնց մեջ գործ են ածվում միևնույն [[հանգ]]երը և կրկնվում է միևնույն եզրափակիչ տողը)։ 18-րդ դարի վերջերից բալլադի թե՛ [[բովանդակություն]]ը, թե՛ [[ձև]]ը զգալի փոփոխության են ենթարկվում։ Ռոմանտի բանաստեղծները բալլադ սկսեցին կոչել որևէ ժողովրդական ավանդության գեղարվեստական մշակումը, որն ուներ անսովոր, հերոսական կամ ֆանտաստիկ թեմա, դեպքերի սեղմ ընթացք և քնարական ուժեղ գունավորում, ոչ մեծ ծավալի սյուժետային գործերը։ Բալլադի հիմքում դրված է որևէ լարված, սուր դրամատիկ, սրընթաց ու արագ զարգացող սյուժե։ Բնորոշ է որոշ տողերի ու տների կրկնությունը, երբեմն մեծ տեղ են գրավում [[երկխոսություն]]ները, որոնց միջոցով էլ հաճախ առաջ է շարժվում գործողությունը։ Դեպքերի նկարագրությունը միշտ ենթարկվում էր հեղինակի քնարական մտահղացմանը, հուզական ուժեղ տպավորության հասնելու ~~նպատակին:~~նպատակին։ Պատմվում են միայն գործողության հիմնական օղակները, առանց կապակցող ~~բացատրությունների:~~բացատրությունների։ Այդ հատկանիշների, որոնք արդեն հատուկ էին [[Ֆրիդրիխ Շիլլեր\|Շիլլերի]], [[Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթե\|Գյոթեի]], [[Վալտեր Սքոթ]]ի բալլադներին, զգալի չափով պահպանվեցին նաև ժանրի պատմության հետագա ~~փուլերում:~~փուլերում։▼ Ռոմանտիկ բանաստեղծների բալլադներում գործողությունը հաճախ իրական աշխարհ ից տեղափոխվում էր երևեկայության ոլորտը, ներկայացվում իբրև խորհրդավոր ուժերի և հրաշապատում երևույթների ~~թատերաբեմ:~~թատերաբեմ։ Հաճախ հանդես էին գալիս ուրվականներ, կենդանացող մեռելներ, ոգիներ, սատանաներ ու կմախքներ, չարագուշակ գերեզման ու խորհրդավոր ~~լուսին:~~լուսին։ Իսկ ռեալիստ բանաստեղծները՝ [[Ալեքսանդր Պուշկին\|Ա. Պուշկինը]], [[Ռոբերտ Բըրնս]]ը, [[Հովհաննես Թումանյան\|Հ. Թումանյանը]], պահպանելով հադերձ սյուժեի ավանդական-լեգենդային հիմքը, շատ պատկերների պայմանական և անսովոր բնույթը, բալլադն օժտեցին կյանքի իրական գծերով, կենդանի խոսակցական լեզվով (օր.՝ [[Ալեքսանդր Պուշկին\|Ա. Պուշկինի]] «Ջրահեղձը»):։▼ ▲18-րդ դարի վերջերից բալլադի թե՛ [[բովանդակություն]]ը, թե՛ [[ձև]]ը զգալի փոփոխության են ենթարկվում։ Ռոմանտի բանաստեղծները բալլադ սկսեցին կոչել որևէ ժողովրդական ավանդության գեղարվեստական մշակումը, որն ուներ անսովոր, հերոսական կամ ֆանտաստիկ թեմա, դեպքերի սեղմ ընթացք և քնարական ուժեղ գունավորում, ոչ մեծ ծավալի սյուժետային գործերը։ Բալլադի հիմքում դրված է որևէ լարված, սուր դրամատիկ, սրընթաց ու արագ զարգացող սյուժե։ Բնորոշ է որոշ տողերի ու տների կրկնությունը, երբեմն մեծ տեղ են գրավում [[երկխոսություն]]ները, որոնց միջոցով էլ հաճախ առաջ է շարժվում գործողությունը։ Դեպքերի նկարագրությունը միշտ ենթարկվում էր հեղինակի քնարական մտահղացմանը, հուզական ուժեղ տպավորության հասնելու նպատակին: Պատմվում են միայն գործողության հիմնական օղակները, առանց կապակցող բացատրությունների: Այդ հատկանիշների, որոնք արդեն հատուկ էին [[Ֆրիդրիխ Շիլլեր\|Շիլլերի]], [[Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթե\|Գյոթեի]], [[Վալտեր Սքոթ]]ի բալլադներին, զգալի չափով պահպանվեցին նաև ժանրի պատմության հետագա փուլերում: ▲Ռոմանտիկ բանաստեղծների բալլադներում գործողությունը հաճախ իրական աշխարհ ից տեղափոխվում էր երևեկայության ոլորտը, ներկայացվում իբրև խորհրդավոր ուժերի և հրաշապատում երևույթների թատերաբեմ: Հաճախ հանդես էին գալիս ուրվականներ, կենդանացող մեռելներ, ոգիներ, սատանաներ ու կմախքներ, չարագուշակ գերեզման ու խորհրդավոր լուսին: Իսկ ռեալիստ բանաստեղծները՝ [[Ալեքսանդր Պուշկին\|Ա. Պուշկինը]], [[Ռոբերտ Բըրնս]]ը, [[Հովհաննես Թումանյան\|Հ. Թումանյանը]], պահպանելով հադերձ սյուժեի ավանդական-լեգենդային հիմքը, շատ պատկերների պայմանական և անսովոր բնույթը, բալլադն օժտեցին կյանքի իրական գծերով, կենդանի խոսակցական լեզվով (օր.՝ [[Ալեքսանդր Պուշկին\|Ա. Պուշկինի]] «Ջրահեղձը»): [[Ժանր]]ի դասական օրինակներ են անգլիական ժողովրդական բալլադները [[Ռուբին Հուդ]]ի մասին, [[Գյոթե]]ի «Անտառի արքան», [[Ալեքսանդր Պուշկին]]ի «Օլեգի երգը», «Ջրահեղձը»: [[Հայ գրականություն\|Հայ գրականության]] մեջ բալլադի լավագույն օրինակներ են [[Հովհաննես Թումանյան\|Հ. Թումանյանի]] «Փարվանան», «Ախթամարը», «Աղավնու վանքը», [[Ավետիք Իսահակյան]]ի «Հավերժական սերը», «Ժողովրդի քնարը», «Ասպետի սերը», [[Հովհաննես Հովհաննիսյան\|Հովհ. Հովհաննիսյանի]] «Արտավազդը» և այլն։ Բալլադի պատմությունը ցույց է տալիս, որ, չնայած բոլոր փոփոխություններին, նրա մեջ պահպանվել են մի քանի կայուն գծեր, որոնց վրա և հենվում է ժանրի ~~միասնությունը:~~միասնությունը։ Դա դեպքերի և դեմքերի քնարական ուժեղ գունավորումն է, լարվածությունն ու դինամիզմը, համեմատաբար ոչ մեծ ծավալը և ~~այլն:~~այլն։ Ամենից կարևորը պետք է համարել բալլադի [[բովանդակություն\|բովանդակության]] անսովոր, հաճախ հերոսական կամ ողբերգական բնույթը, պայմանական, նույնիսկ ֆանտաստիկ պատկերների ~~առատություն:~~առատություն։ [[Բովանդակություն\|Բովանդակության]] այդ կողմերն ընդգծելու համար երբեմն փոխաբերաբար բալլադ են կոչում այլ ժանրի երկեր, ինչպես՝ [[Օսկար Ուայլդ\|Օ. Ուայլդի]] «Ռեդինգի բանտի բալլադը» պոեմը, [[Լիոն Ֆոյխտվանգեր\|Լ. Ֆոյխտվանգերի]] «Իսպանական բալլադ» վեպը, [[Վահան Թոթովենց\|Վ. Թոթովենցի]] «Արաբական քաղաք» պատմվածքը, Գ. Չուխրայի «Բալլադ զինվորի մասին» կինոֆիլմը և այլն<ref>{{cite book\|author=Էդ. Ջրբաշյան, Հ. Մախչանյան\|title=Գրականության տեսություն\|publisher=«ԵՊՀ»\|location=Երևան\|year=1980\|page=էջ 369-370}}</ref>: == Աղբյուրներ ==