«Արշակավան»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Արշակավան''', պատմական քաղաք [[Մեծ Հայք]]ի [[Այրարատ]] նահանգի [[Կոգովիտ]] գավառում «ի թիկնաց լերինն Մասեաց», հնում գործող Թավրիզ—Դարոյնք — Կարին (Էրզրում), Տրապիզոն քարավանային տարանցիկ ճանապարհի վրա (այժմ Թուրքիայի տարածքում)։ Հիմնադրվել է [[Արշակ Բ]] արքայի կողմից 350-ական թ։ Քաղաքը բնակեցնելու համար Արշակ Բ հրովարտակ արձակեց, որի համաձայն այնտեղ կարող էին ապաստան գտնել տերերից փախած ծառաները, պարտապանները, օրինազանցները և բոլոր նրանք, ովքեր ենթակա են հետապնդման ու հալածանքի։ Քաղաքում բնակվողներին տրվեցին արտոնություններ՝ ինչի հետևանքով այն սկսվեց արագորեն համալրվել բնակչությամբ, հատկապես շրջակա գավառներից։ Ըստ հայ պատմիչ [[Փավստոս Բյուզանդ]]ի չափազանցված տվյալների քաղաքն ունեցել է 20,000 ծուխ<ref name="ReferenceA">Փավստոս Բյուզանդ, Հայոց պատմություն, գիրք Դ, գլուխ ԺԳ</ref>։ Քաղաքում կառուցվում է արքայի ապարանքը, սկսվում է մայր եկեղեցու շինարարությունը։

Թադևոս Հակոբյանի կարծիքով, «նոր մայրաքաղաքի հիմնադրմամբ Հայոց արքան ձգտում էր

դ) շինականներին ու «ծառաներին» տրվող արտոնություններն օգտագործել սուր բնույթ ստացած դասակարգային ներհակություններն առժամանակ մեղմացնելու համար»<ref>[http://armenianhouse.org/hakobyan-t/5-cities.html#7 Թադևոս Հակոբյան, Պատմական Հայաստանի քաղաքները, էջ 69-70]</ref>։

Արշակավանի բնակեցման եղանակը չէր կարող դուր գալ հայ նախարարներին և, հատկապես, նրանց, որոնց տիրություներն անմիջականորեն քաղաքին էին հարում։ Դժգոհ էր Արշակավանի հիմնադրումից և հոգևորականությունը՝ [[Ներսես Ա Մեծ]] կաթողիկոսի գլխավորությամբ, որին հատկապես մտահոգում էին քաղաքում տիրող ազատ բարքերը:բարքերը։

Արշակավանի մասին պատմող հայ պատմիչներ Փավստոս Բյուզանդը և [[Մովսես Խորենացի]]ն իրար հակասող տեղեկություններ են տալիս Արշակավանի կործանման մասին։ Ըստ Բյուզանդի Արշակավանը բնակչությունից դատարկվել է Աստծո կողմից, որպես պատիժ ուղարկված համաճարակի հետևանքով<ref name="ReferenceA"/>։ Պատմահոր վկայությամբ, սակայն, քաղաքը ոչնչացրել են ըմբոստ նախարարների միացյալ ուժերը <ref>«Եւ նախարարացն Հայոց ժողովեալ՝ դիմեցին ի վերայ արքունական ձեռնակերտին Արշակաւանի, և մարին գնա սրով սուսերի յառնէ մինչև ցկին, բայց ի տղայոց ստնդիացած. քանզի դառնացեալք էին իւրաքանչիւր ի վերայ ծառայից իւրեանց և յանցաւորաց», Մովսես Խորենացի, Պատմություն Հայոց, գիրք Գ, գլուխ ԻԷ</ref>:։