«Օորտի ամպ»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Արեգակ]]ից մինչև Օորտի ամպը ընկած ենթադրյալ հեռավորությունը կազմում է 50.000 մինչև 100.000 [[աստղագիտական միավոր|ա.&nbsp;մ.]]<ref name="Morbidelli2006">

{{cite web

| date = 02.03.2008

}}

</ref>&nbsp;— մոտ մեկ [[լուսային տարի]]. Դա կազմում է մինչև [[Կենտավրոսի Պրոքսիմա]] (Արեգակին ամենամոտ աստղը) ընկած հեռավորության մոտ քառորդ մասը։ [[Կոյպերի գոտի]]ն և [[ցրված սկավառակ]]ը, երկու այլ հայտնի [[տրանսնեպտունային մարմիններ]]ի տարածքները, հազարավոր անգամներ փոքր են Օորտի ամպից։ Օորտի ամպի արտաքին սահմանը հանդիսանում է Արեգակնային համակարգի ձգողության ուժի սահմանը<ref name="NASA_SSE_oort">

{{cite web

}}

</ref> — [[Հիլլի գունդ]]ը, որը հաշվարկվել է մոտ 2,0 [[լուսային տարի]] Արեգակնային համակարգի համար։

Չնայած այն բանին, որ Օորտի ամպի հավաստի դիտարկումենրի մասին չկան տեղեկություններ, աստղագետները գտնում են, որ այն հանդիսանում է Արեգակնային համակարգ ներխուժող բոլոր երկարաժամկետ գիսաստղերի և Հալլեյան տիպի գիսաստղերի, ինչպես նաև [[կենտավրոսներ]]ից և շատ [[Յուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտեր]]ի ընտանիքի գիսաստղների աղբյուր<ref name="emel2007">

{{cite web

}} [[DOI]]:[http://dx.doi.org/10.1111/j.1365-2966.2007.12269.x 10.1111/j.1365-2966.2007.12269.x]{{ref-en}}

</ref>։ Օորտի ամպի արտաքին սահմանը ընդամենը համարվում է Արեգակնային համակարգի մոտավոր սահման, և այսպիսով, այն հեշտությամբ կարող է ընկնել ինչպես մոտ գտնվող աստղերի ձգողության ազդեցության տակ, այնպես էլ [[Ծիր Կաթին|Գալակտիկա]]յի ազդեցության տակ։ Այդ ուժերը երբեմն ստիպում են գիսաստղներին ուղղվել Արեգակնային համակարգի կենտրոնական մաս<ref name="Morbidelli2006" />։ Ելնելով նրանց ուղեծրերից, կարճաժամկետ գիսաստղերը կարող առաջանալ նաև [[ցրված սկավառակ]]ում, իսկ նրանցից որոշներն էլ Օորտի ամպում<ref name="Morbidelli2006" /><ref name="emel2007" />։ Չնայած այն հանգամանքին, որ [[Կոյպերի գոտի]]ն և ավելի հեռու ընկած ցրված սկավառակը բազմաթիվ անգամ դիտվել և չափվել են, Օորտի ամպի մարմիններ, այս պահին կարող են ենթադրաբար համարվել միայն չորս մարմիններ՝ [[(90377) Սեդնա|Սեդնան]], [[(148209) 2000 CR105|(148209) 2000 CR₁₀₅]], [[(2006) SQ372|(2006) SQ₃₇₂]] և [[(2008) KV42|(2008) KV₄₂]]<ref name="morbidelli04">

{{cite web

| url = http://adsabs.harvard.edu/abs/2004AJ....128.2564M

}} [[DOI]]:[http://dx.doi.org/10.1086/424617 10.1086/424617]{{ref-en}}

</ref><ref name="herzberg2008">

{{cite web

}}{{ref-en}}

</ref>.

Առաջին անգամ այսպիսի ամպի գոյության մասին գաղափարը առաջ է քաշվել էստոնացի աստղագետ [[Էռնստ Էպիկ]]ի կողմից 1932 թվականին<ref>

{{cite journal

}}

</ref>: Անկախ սրանից 1950-ականներին, այսպիսի գաղափար է առաջ քաշվել նիդերլանդացի աստղաֆիզիկոս [[Յան Օորտ]]ի կողմից, որպես հետևյալ պարադոքսի լուծում<ref name="Oort">

{{cite journal

}}{{ref-en}}

</ref>` Արեգակնային համակարգի պատմության մեջ գիսաստղերի ուղեծրերը հաստատուն չեն, նրանց շարժման վերլուծությունը հուշում է, որ նրանք վերջին հաշվով պետք է կամ բախվեն Արեգակի հետ, կամ մոլորակներից մեկի, կամ պետք է դուրս մղվեն Արեգակնային համակարգից մոլորակների հետ փոխազդման պատճառով: Բացի այդ, քանի որ նրանք կազմված են ցնդող նյութերից, այս նյութերը անընդհատ ցնդում են գիսաստղի ամեն մոտեցման ժամանակ Արեգակին, կամ նրանց վրա գոյանում է պաշտպանիչ շերտ: Այսպիսով, Օորտի կարծիքով, գիսաստղերը, հավանաբար չեն առաջացել իրենց ասյօրյա ուղեծրերի վրա, և հավանաբար անց են կացրել իրենց գոյության հիմնական մասը արտաքին ամպում<ref name="Oort"/><ref name="dave">

{{cite journal

}} {{ref-en}}

</ref><ref name="book">

{{cite book

}}

</ref>:

[[Կատեգորիա:Արեգակնային համակարգ]]

[[Կատեգորիա:Տրանսնեպտունային մարմիններ]]

{{Link FA|en}}

{{Link FA|es}}