«Օպտիկա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
հետ է շրջվում երկու տարբերակ
clean up, replaced: : → ։ (51) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:Light dispersion of a mercury-vapor lamp with a flint glass prism IPNr°0125.jpg|thumb|200px|Լույսի բաժանումը պրիզմայի միջով]]
'''Օպտիկա''', [[ֆիզիկա]]յի բաժին է, որն ուսումնասիում է [[լույս]]ի բնույթը, առաքման և կլանման օրենքները, տարածումը տարբեր միջավայրերում, ինչպես նաև նյութի հետ լույսի փոխազդեցության ժամանակ առաջացող երևույթները:երևույթները։
 
Օպտիկական երևույթները մարդկությանը հետաքրքրել են շատ վաղուց, սակայն օպտիկայի տեսության սկիզբը պետք թ համարել [[17-րդ դար]]ը:ը։ Օպտիկայի զարգացումը պատմականորեն կարելի է բաժանել հետևյալ փուլերի՝ Նյուտոնի, Հյուգենսի ժամանակներից մինչև [[19-րդ դար]]ի սկիզբը՝ ալիքային և մասնիկային պատկերացումների վրա հիմնված, միմյանց բացառող տեսությունների բուռն պայքարի դարաշրջանը, որն ավարտվեց ալիքային տեսության հաղթանակով:հաղթանակով։ Երկրորդ փուլը Ֆրենելի, Յունգի ժամանակներից մինչև լուսային մասնիկների՝ քվանտների գաղափարի հաստատման և նրանց տեսության զարգացման դարաշրջանն է, իսկ երրորդը արդի փուլն է, որը կապված է հատկապես օպտիկական քվանտային գեներատորների հայտնագործման հետ:հետ։
 
Սկզբնական շրջանում օպտիկան սահմանափակվում էր էլէկտրամագնիսական ալիքների սպեկտորի տեսանելի մասով:մասով։ Ժամանակակից օպտիկան ուսումնասիում է էլեկտրամագնիսական ալիքների սպեկտորի ինչպես տեսանելի, այնպես էլ նրան հարող ուլտրամանուշակագույն և ինֆրակարմիր տիրույթները:տիրույթները։ Օպտիկական երևույթների մի մեծ խումբ կարելի է քննարկել առանց լույսի ալիքային բնույթը հաշվի առնելու, ընդունելով, որ լուսային էներգիան փոխանցվում է ճառագայթի երկայնքով:երկայնքով։ Այս պատկերացումը և լույսի անդրադարձման ու բեկման օրենքները միասին կազմում են երկրաչափական օպտիկայի հիմքը:հիմքը։
 
Օպտիկայի կարևորագույն բաժիններից է սպեկտրոսկոպիան, որն զբաղվում է ինչպես ատոմների և մոլեկուլների կլանման ու ճառագայթման, այպես էլ կոմբինացիոն ցրման սպեկտրների ուսումնասիրությամբ:ուսումնասիրությամբ։
Օպտիկական չափումները, ուսումնասիրման մեթոդները և գործիքները լայն կիրառություն ունեն կյանքի ամենատարբեր ոլորտներում, թե գիտական և թե գործնական խնդիրների լուծման համար:համար։ Լույսի արագության որոշման փորձերը վակուումում և տարբեր միջավայրերում էական նշանակություն են ունեցել հարաբերականության հատուկ տեսոջթյան զարգացման համար:համար։
 
== Օպտիկայի հիմնական օրենքները ==
Օպտիկայի զարգացման հենց սկզբնական շրջանում փորձով հաստատված են եղել օպտիկական երևույթների հետևյալ չորս հիմնական օրենքները`
# Լույսի ուղղագիծ տարածման օրենքը:օրենքը։
# Լուսային փնջերի անկախության օրենքը:օրենքը։
# Հայելային մակերևույթից լույսի անդրադարձման օրենքը:օրենքը։
# Երկու թափանցիկ միջավայրերի սահմանում լույսի բեկման օրենքը:օրենքը։
 
Այս օրենքների հետագա ուսումնասիրությունը ցույց տվեց, նախ, որ դրանք շատ ավելի խոր բնույթ ունեն, քան կարող է թվալ առաջին հայացքից, և, երկրորդ, որ այդ օրենքների կիրառությունը սահմանափակ է, և որ դրանք միայն մոտավոր օրենքներ են:են։ Հիմնական օպտիկական օրենքների կիրառելիության պայմանների և սահմանների սահմանումը նշանակում էր կարևոր առաջադիմություն լույսի բնույթի ուսումնասիրության մեջ:մեջ։
Այդ օրենքների էությունը հանգում է հետևյալին:հետևյալին։
 
==== Լույսի ուղղագիծ տարածման օրենքը ====
Համասեռ միջավայրում լույսը տարածվում է ուղիղ գծերով:գծերով։
Այս օրենքը հանդիպում է [[Էվկլիդես]]ին վերագրվող մի երկում (300 տարի մեր թվարկությունից առաջ) և, հավանական է, որ այն հայտնի էր և կիրառվում էր շատ ավելի առաջ:առաջ։
Այս օրենքի փորձնական ապացույց են կարող ծառայել կետային աղբյուրներով ստացվող կտրուկ ստվերների կամ փոքր անցքերի միջոցով ստացվող պատկերների դիտումները:դիտումները։ Մարմնի ուրվագծի և նրա ստվերի հարաբերությունը, երբ մարմինը լուսավորվում է լույսի կետային աղբյուրով (այսինքն` այնպիսի աղբյուրով, որի չափերը շատ փոքր են նրա մինչև առարկան ունեցած հեռավորության համեմատությամբ) համապատասխանում է ուղիղ գծերով կատարվող երկրաչափական պրոյեկտմանը :։
 
Լույսի ուղղագիծ տարածման օրենքը կարելի է համարել փորձով հաստատուն սահմանված:սահմանված։ Նա ունի շատ խոր իմաստ, որովհետև, ըստ երևույթին, ուղիղ գծի հասկացությունը ծագել է օպտիկական դիտումներից:դիտումներից։ Ուղիղ գծի երկրաչափական հասկացությունը որպես ամենակարճ հեռավորությունը երկու կետերի միջև, հասկացություն է այն գծի մասին, որով լույսը տարածվում է համասեռ միջավայրում:միջավայրում։ Սրանից է առաջացել անհիշելի ժամանակներից օգտագործվող լեկալի կամ շինվածքի ուղղագիծ լինելու ստուգումը տեսողության ճառագայթի միջոցով:միջոցով։
Նկարագրված երևույթի ավելի մանրազնին ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ ուղղագիծ տարածվելու օրենքը իր ուժը կորցնում է, երբ գործ ունենք շատ փոքր անցքերի հետ: հետ։
 
==== Լուսային փնջերի անկախության օրենքը ====
Լուսային հոսքը կարելի է բաժանել առանձին լուսային փնջերի, անջատելով դրնաք իրարից, օրինակ, դիաֆրագմայի միջոցով:միջոցով։ Այդ առանձնացված լուսային փնջերի գործողություններն անկախ են, այսինքն առանձին փնջով կատարված էֆեկտը կախում չունի նրանից` ազդում են արդյոք միաժամանակ մյուս փնջերը, թե ոչ:ոչ։ Այսպես, օրինակ, եթե լուսանկարչական ապարատի օբյեկտիվի մեջ մի լայնատարած լանդշաֆտից ճառագայթներ են ընկնում, ապա փակելով լուսային փնջերի մի մասի մուտքը մենք չենք փոխի մյուս փնջերով տրված պատկերը:պատկերը։
 
==== Լույսի անդրադարձման օրենքը ====
Ընկնող ճառագայթը, անդրադարձնող մակերևույթի նորմալը և անդրադարձած ճառագայթը մի հարթությունում են գտնվում ընդ որում ճառագայթենրով և նորմալով կազմված անկյունները իրար հավասար են` i անկման անկյունը հավասար է r անդրադարձման անկյանը:անկյանը։
Այս օրենքը նույնպես հիշատակվում է Էվկլիդեսի «Օպտիկա»-ում:ում։ Այս օրենքի սահմանումը կապված է ողորկ մետաղական մակերևույթների (հայելիների) օգտագործման հետ, որը հայտնի էր հնագույն ժամանակներում:ժամանակներում։
 
==== Լույսի բեկման օրենքը ====
Ընկնող ճառագայթը և բեկված ճառագայթը բաժանման սահմանի նորմալի հետ գտնվում են միևնույն հարթության վրա:վրա։ Անկման i անկյունը և բեկման r անկյունը կապված են, առնչությամբ, որտեղ n-ը անկյունների մեծություններից անկախ մի հաստատուն է:է։ n մեծությունը` բեկման ցուցիչը, որոշվում է այն երկու միջավայրերի հատկություններով, որոնց բաժանման սահմանով անցնում է լույսը և կախում ունի նաև ճառագայթը գույնից:գույնից։
Լույսի բեկման երևույթը հայտնի էր դեռևս Արիստոտելին ([[մ.թ.ա. 350]]):։ Օրենքի քանակապես հաստատման փորձը պատկանում է հռչակավոր աստղաբաշխ Պտղոմեոսին ([[մ.թ.ա. 120]]), որը ձեռնարկել էր անկման և բեկման անկյունների չափելը:չափելը։ Նրա բերած չափումների տվյալները շատ ճշգրիտ են:են։ Պտղոմեոսը հաշվի էր առնում երկրի մթնոլորտում տեղի ունեցող բեկման ազդեցությունը լուսատուների տեսանելի դիրքի վրա (մթնոլորտային ռեֆրակցիա), և նույնիսկ կազմել էր ռեֆրակցիայի աղյուսակները:աղյուսակները։
 
Սակայն Պտղոմեոսի չափումները վերաբերում էին համեմատաբար փոքր անկյուններին:անկյուններին։ Այդ պատճառով Պտղոմեոսը հանգեց այն սխալ եզրակացության, որ բեկման անկյունը համեմատական է անկման անկյանը:անկյանը։ Շատ ավելի ուշ (մոտ 1000 թ.) արաբական լուսագետ Ալհազենը (Ալհայթամ) հայտնաբերեց, որ անկման և բեկման անկյունների հարաբերությունը հաստատուն չի մնում, սակայն նա օրենքի ճիշտ արտահայտությունը տալ չկարողացավ:չկարողացավ։ Բեկման օրենքի ճիշտ ձևակերպումը պատկանում է Սնելիին (1591-1626 թթ.), որը իր չհրապարակված գրքում ցույց տվեց, որ անկման և բեկման անկյունների կոսեկանսնների հարաբերություն մնում է հաստատուն, և Դեկարտին, որը իր «Դիօպտիկայում» ([[1637]]) տվեց բեկման օրենքի ժամանակակից ձևակերպումը:ձևակերպումը։ Իր օրենքը [[Դեկարտ]]ը սահմանեց մոտ [[1630]] թվականին:թվականին։ Հայտնի էր նրան,արդյոք, Սնելիի հետազոտությունները` պարզ չէ:չէ։
 
Անդրադարձման և բեկման օրենքները նույնպես ճիշտ են որոշ պայմաններ պահպանելու դեպքում միայն:միայն։ Այն դեպքում, երբ անդրադարձնող հայելու կամ երկու միջավայրերը իրարից բաժանող մակերևույթի չափերը փոքր են, զգալի շեղումներ են դիտվում նշված օրենքներից:օրենքներից։
 
Սակայն մի լայնատարած բնագավառի երևույթների համար, որոնք դիտվում են սովորական օպտիկական գործիքներում, բոլոր թվարկված իրենքները պահպանվում են բավականաչափ խիստ ձևով:ձևով։ Ուստի օպտիկայի գործնականում չափազանց կարևոր բաժնում` օպտիկական գործիքների մասին ուսմունքում, այդ օրենքները կարող են համարվել լրիվ կիրառելի:կիրառելի։ Լույսի մասին ուսմունքի ամբողջ առաջին էտապը կայացել էր այս օրենքների հաստատմանը վերաբերող հետազոտությունների և օրենքների կիրառությունների մեջ, այսինքն` դնում էր երկրաչափական կամ ճառագայթային օպտիկայի հիմքը:հիմքը։
 
{{ՎՊԵ|Optics}}
 
[[Կատեգորիա:Օպտիկա| ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Օպտիկա» էջից