«Ժայռապատկեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[File:Petrogliph-Ughtasar-Armenia2.jpg|thumb|200px|right|Ժայռապատկերներ, Ուղտասար, Հայաստան]] Հայաստանում կան աշխարհագրական 5 տարածքներ, որոնցից են՝ [[Արագած]], [[Գեղամա լեռներ]], [[Սյունիք]]՝ [[Ուղտասար]]ի լանջերը։ Ընդհանուր թվով 20000 ժայռապատկեր, որից ավելի քան 6000 գտնվում է Սյունաց Ուղտասարում:Ուղտասարում։ Ժայռապատկերները թվագրվում են մ.թ.ա. 7000- ամյակով և ավելի հին ժամանակներով:ժամանակներով։ Մինչ օրս առեղծվածային է այն հանգամանքը, որ երբ նոր ժամանակներում փորձ է արվում նմանակել ժայռապատկերների գծանկարները, ապա կրկնօրինակվող քարերը բորբոսնում են, ի տարբերության մ.թ.ա. 7000- ամյակի վաղեմություն ունեցող ժայռաքարերի:ժայռաքարերի։ Սյունաց գետնատարած ժայռապատկերները դրոշված են մուգ, արևահար մակերես ունեցող անդեզիտեբազալտե լավային մակերեսներին:մակերեսներին։ Փորագրման տեխնիկական սկզբունքները հազարավոր տարիներ ի վեր անփոփող են մնացել:մնացել։ Սև և սրճագույն ժայռերի վրա ու քարերի վրա բնիկ ցեղերի թողած առատ ու բազմազան պատկերներով աշխատանքային, ծիսական, որսի տեսարաններով, երկնային ուժերի վերաբերյալ պատկերացումների կոմպոզիցիաներով հարուստ ժայռապատկերները արտահայտում են համապատասխան դարաշրջանի մարդու նյութական և հոգևոր կյանքը։ Դրանք հարուստ նյութ են տալիս [[Հայկական լեռնաշխարհ]]ի բնակիչների կենցաղը, պաշտամունքը, սովորություններն ու արվեստը ուսումնասիրելու համար և կարևոր նշանակություն ունեն որպես պատմական սկզբնաղբյուրներ։<ref>Ս. Սարդարյան, Նախնադարյան հասարակությունը Հայաստանում, Երևան, 1967</ref>

Նախնադարի ընդգրկուն գաղափարաբանությունն արտահայտելու համար ժամանակի արվեստագետները ընտրել են սխեմատիկ, պայմանական ձևերը, արվեստի ընդհանրացված, վերացարկված, խորհրդապաշտական լեզուն:լեզուն։ Նրանք պետք է խորհրդանիշերի՝ պատկերագրերի և նշանագրերի միջոցով սերունդներին պատմեին իրենց կենսագործունեության բոլոր կողմերի մասին:մասին։ էպիկական պատմողականության լավագույն արտահայտչաձևերը կարող էին ոճավորված, աբստրահարված պատկերները լինեն, որոնցում նատուրալիստական ձևերի միտումնավոր խեղմամբ ստեղծվում էին էքսպրեսիվ և դինամիկ կերպարներ:կերպարներ։ Ժայռապատկերները միասնական ոճի մեջ պատմում են նախնադարյան բնապաշտբնախույզի դիտարկումների և երևակայության խորհրդավոր աշխարհի մասին:մասին։ Գծանկարային ժայռապատկերները նախնադարյան մարդու նկարելու անկարողության արգասիքը չեն, այլ նրա մտածողության առաջընթացի հավաստիքը, քանի որ սեփական աշխարհայացքը նյութականացնելու համար նա ստեղծում է արվեստի նոր լեզուն՝ վերացարկումը, արտահայտելու համար իր զգայական ներաշխարհը և համատիեզերական պատկերացումները ճիշտ այնպիսի արտահայտչաձևով, ինչպիսիք որդեգրվում են միջնադարյան արվեստի, ապա ավանգարդիստական ուղղությունների ձևաստեղծումներում:ձևաստեղծումներում։ Ավանդաբար ժայռապատկերները համարվել են որսի ժամանակ հաջողությունների հասնելու ուղղված ծիսամոգական տեսարաններ՝ ամրագրված քարաբեկորների վրա:վրա։ Գիտնականների մի խումբ հակված է համարելու, որ նախնադարյան մտածողությունը բավականին պարզունակ էր նման խորը գաղափարներ արտահայտելու համար, սակայն մարդը երբեք այնքան կապված չի եղել բնությամը և երկնքին, ժամանակին պարբերաչափը ամրագրելու և կյանքը կանոնակարգելու անհրաժեշտությանը, որքան նախնադարյան ժամանակներում:ժամանակներում։ Հետևաբար, ժայռապատկերների ներշնչման աղբյուրը նախնադարյան ճանաչողության փափագն էր, կուտակված կենսափորձը հավերժացնելու միտումը, բնախույզի պատկերավոր երևակայությունը, իրական դիտումների վրա հիմնված բնապաշտությունը, նաև ծիսական հմայությունը, համաձայն որի, բնության բարեհաճությանն արժանանալու համար հարկավոր էր գերբնական ուժերի միջոցով ազդել նրա վրա:վրա։ Երբ խոսք է գնում, որ Ուղտասարի պատկերներում հաշվվում են մի քանի հազար կերպարներ, ապա առաջին հայացքից թվում է, թե դա պարզապես մտածածին խաբկանք է:է։ Մարդիկ գծանկարներում տեսնում են այն, ինչ ցանկանում են տեսնել:տեսնել։ Սակայն պատկերամոտիիվների հիմնական դասակարգմամբ հասկանում ենք, որ գործ ունենք ամենևին էլ ոչ պատահական համընկնումների ու պատկերագրական մոտիվների հետ:հետ։