«Մարդին»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
վիքիֆիկացում
Տող 1.
{{Բնակավայր
{{unreferenced}}
|հայերեն անվանում =
{{wikify}}
|բնագիր անվանում = Մարդին
|ենթարկում =
|երկիր = Արևմտյան Հայաստան
[[Պատկեր:|պատկեր = Mardin old town.JPG|thumb|250px|Մարդինի բերդը]]
|զինանշան =
|զինանշանի լայնություն =
|զինանշանի նկարագրում =
|դրոշ =
|դրոշի լայնություն =
|դրոշի նկարագրում =
|lat_dir = |lat_deg= |lat_min= |lat_sec=
|lon_dir = |lon_deg= |lon_min= |lon_sec=
|CoordAddon =
|CoordScale =
| երկրի քարտեզի չափ =
| երկրամասի քարտեզի չափ =
| շրջանի քարտեզի չափ =
| երկրամասի տեսակ =
| երկրամաս = Մարդինի գավառ
| երկրամասը աղյուսակում = Մարդինի գավառ
|շրջանի տեսակ =
|շրջան =
|շրջանը աղյուսակում =
|համայնքի տեսակ =
|համայնք =
|համայնքը աղյուսակում =
|երկրի քարտեզ =
|երկրամասի քարտեզ =
|շրջանի քարտեզ =
|ներքին բաժանում =
|ղեկավարի տեսակ =
|ղեկավար =
|հիմնադրման տարին =
|առաջին հիշատակում =
|այլ անվանումներ =
|կարգավիճակ = քաղաք
|տարածք =
|բարձրության տեսակ =
|բնակավայրի կենտրոնի բարձրություն =
|կլիմա =
|պաշտոնական լեզու = Հայերեն
|բնակչություն =
|մարդահամարի թվական =
|խտություն =
|շեղջաքարացում =
|ազգային կազմ = Հայեր (մինչև [[Մեծ եղեռն]]ը)
|կրոնական կազմ =
|էթնոհորոնիմ =
|ժամային գոտի = +3
|DST =
|հեռախոսային կոդ =
|փոստային ինդեքս =
|փոստային ինդեքսներ =
|ավտոմոբիլային կոդ =
|իդենտիֆիկատորի տեսակ =
|թվային իդենտիֆիկատոր =
|կատեգորիան Commons-ում =
|կայք =
|կայքի լեզուն =
|կայքի լեզուն 2 =
|կայքի լեզուն 3 =
|կայքի լեզուն 4 =
|կայքի լեզուն 5 =
|add1n =
|add1 =
|add2n =
|add2 =
|add3n =
|add3 =
}}
 
'''Մարդին''', (Мардин, Mardin), Մարդա, Մարդե, Մարդե բեոդ, Մարդես, Մարդիս, Մարտին, Մերդին, Մերթին, Մերիտ, Մերտ, Մերտին—Քաղաք, բերդաքաղաք Արևմտյան Հայաստանում, Դիարբեքիրի նահանգի Մարդինի գավառում, վերջինիս վարչական կենտրոնը: Վերին (Հայոց) Միջագետքի հին բերդաքաղաքներից էր՝ Եդեսիա և Մծբին քաղաքների միջև, բարձր և ապառաժոտ լեռան զառիվայր լանջին։ Շրջապատված էր հաստ պարիսպներով և աշտարակներով: Հարավից շրջապատված էր լեռնային վեմերով: Տները շինված էին լեռան դարավանդների վրա: Ջուրն աղի էր, խմում էին անձրևաջուր: Օդը առողջարար:
[[Պատկեր:Mardin old town.JPG|thumb|250px|Մարդինի բերդը]]
 
'''Մարդին''', (Мардин, Mardin), Մարդա, Մարդե, Մարդե բեոդ, Մարդես, Մարդիս, Մարտին, Մերդին, Մերթին, Մերիտ, Մերտ, Մերտին—Քաղաք, բերդաքաղաք Արևմտյան Հայաստանում, Դիարբեքիրի նահանգի Մարդինի գավառում, վերջինիս վարչական կենտրոնը: Վերին (Հայոց) Միջագետքի հին բերդաքաղաքներից էր՝ Եդեսիա և Մծբին քաղաքների միջև, բարձր և ապառաժոտ լեռան զառիվայր լանջին : Շրջապատված էր հաստ պարիսպներով և աշտարակներով: Հարավից շրջապատված էր լեռնային վեմերով: Տները շինված էին լեռան դարավանդների վրա: Ջուրն աղի էր, խմում էին անձրևաջուր: Օդը առողջարար: Օսմանյան տիրապետության շրջանում կոչվել է նաև Մերդին: 19-րդ դդառի սկզբներին ուներ 1000 տուն, դարի վերջին` մոտ 20000 բնակիչ, որից 7230 հայեր, 1914 թ՝ 25000 բնակիչ, որից 1500 հայեր, մնացածը՝ թուրքեր, ասորիներ, քրդեր, արաբներ և այլքայլոք: Հայերն զբաղվում էին արհեստներով (հատկապես պղնձագործությամբ) և առևտրով: Քաղաքի շրջակայքում մշակում էին բամբակ, իսկ քաղաքում սրանից պատրաստում էին բեհեզ և այլ գործվածքներ: Ուներ երկու եկեղեցի, մզկիթներ, դպրոց: Հայկական եկեղեցին եպիսկոպոսանիստ էր: Այստեղ կային հրապարակներ, բաղնիքներ, իջևանատներ, ջրհորներ: Հնում ավելի բազմամարդ և շենք էր: Հիշատակված է հայ միջնադարյան աղբյուրներում: Պահպանվել են մի շարք հնություններ, որոնց թվում Մարդինի անառիկ բերդր` իր աշտարակ դիտարանով, որր գտնվում էր լեռան վրա և ուներ քաղաքին կապող արհեստական սանդղավոր ճանապարհ: Վերևում՝ բերդի ներսում, կային ցանքատարածություն և աղբյուր: Բերդապահների թիվը 19-րդ դ սկըզբին հասնում Էր 500-ի: Քաղաքից դուրս կար մենաստան: Քյաթիբ Չելեբին այստեղ, լեռան վրա «ապակու հանքեր» է տեղադրում: 1915 թ Մարդինից տարագրվել է 4663 հայ, իսկ քաղաքի մոտ գտնվող Ռաս էլ Այն (Րասուլ Այն) փոքրիկ բնակավայրում թուրքերը դաժանորեն կոտորել են 90000 հայերի:
 
Ուներ երկու եկեղեցի, մզկիթներ, դպրոց: Հայկական եկեղեցին եպիսկոպոսանիստ էր: Այստեղ կային հրապարակներ, բաղնիքներ, իջևանատներ, ջրհորներ: Հնում ավելի բազմամարդ և շքեղ էր: Հիշատակված է հայ միջնադարյան աղբյուրներում: Պահպանվել են մի շարք հնություններ, որոնց թվում Մարդինի անառիկ բերդր` իր աշտարակ դիտարանով, որր գտնվում էր լեռան վրա և ուներ քաղաքին կապող արհեստական սանդղավոր ճանապարհ: Վերևում՝ բերդի ներսում, կային ցանքատարածություն և աղբյուր: Բերդապահների թիվը 19-րդ դարի սկըզբին հասնում Էր 500-ի: Քաղաքից դուրս կար մենաստան:
Մարդինի գավառ, Мардини гавар, Mardini gavar, Մամպուտ, Մարդին, Մարտին, Մարտինի գավառ., Մերդին, Մերտին-Գավառ (սանջակ) Արևմտյան Հայաստանում, Դիարբեքիրի նահանգում, նրա հարավային կողմում: Մարդինի տարածքը հնում մտնում էր Վերին (Հայոց) Միջագետքի մեջ: Նրա հս սահմաններն անցնում էին Մասիուս կամ Մարդինի լեռների հյուսիսային փեշերով, իսկ հարավում փռված էր անապատային դաշտավայր: Կենտրոնն Էր համանուն քաղաքը: Օսմանյան տիրապետության շրջանից կոչվել է նաև Մերդին : 19–րդ դ վերջին գավառի կազմի մեջ էին մտնում 6 գվռկ՝ Մարդին, Մծբին (Նիսիբին), Ջեղիրե, Միդիադ, Ավնիե, Մարզին, և 18 գ-ախումբ, 1890 թ ուներ 28606 հայ բնակիչ: 1915 թ բռնագաղթից հետո գավառի հայ բնակչությունը մասամբ տեղահան եղավ ու կոտորվեց, մնացածները արաբախոս դարձան:
 
Քյաթիբ Չելեբին լեռան վրա «ապակու հանքեր» էր տեղադրել: 1915 թ․ Մարդինից տարագրվել է 4663 հայ, իսկ քաղաքի մոտ գտնվող Ռաս էլ Այն (Րասուլ Այն) փոքրիկ բնակավայրում թուրքերը դաժանորեն կոտորել են 90000 հայերի:
 
== Աղբյուրներ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մարդին» էջից