«Խաչասերում»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Խաչասերում''', հիբրիդացում, ժառանգականորեն տարասեռ երկու ծնողական ձևերի սեռական [[բջիջ]]ների բնական կամ արհեստական միավորում:միավորում։ Բնական կամ ինքնաբեր խաչասերումը կատարվում է բնության մեջ` առանց մարդու միջամտության:միջամտության։ [[Արհեստական խաչասերում]]ը լայնորեն կիրառվում է [[բույսերի և կենդանի]]ների սելեկցիայում՝ հիբրիդներն խառնացեղեր ստանալու համար: Խաչասերման ժամանակ [[զիգոտ]]ում վերականգնվում է քրոմոսոմների դիպլոիդ քանակությունը՝ զույգ հոմոլոգ քրոմոսոմները:քրոմոսոմները։ Հիբրիդային կամ խառնացեղային առաջին սերունդն արտաքինից լրիվ համասեռ է, իսկ գենետիկորեն՝ բարդ [[հետերոզիգոտ]]:։ Երկրորդ և հաջորդ սերունդներում դիտվում է օրինաչափ ճեղքում, որն ուղեկցվում է ձևակազմման պրոցեսով:պրոցեսով։ Ծագում են [[գեն]]երի նոր զուգակցություններ, որոնք տալիս են նոր հատկություններ և հատկանիշներ, երևան են գալիս նաև հեռավոր նախնիների հատկանիշներ (ատավիզմ):։

Հիբրիդային և խառնացեղային սերնդին բնորոշ է հեաերոզիսի երևույթը, որն ի հայտ է գալիս առաջին սերնդում և մարում է հաջորդ սերունդներում:սերունդներում։ Խաչասերման ժամանակ ձևառաջացման բնույթի վրա ազդում է ժառանգականության բջջապլազմային գործոնը, որը հատուկ է ձվաբջջին:ձվաբջջին։ Ուստի և կարևոր է, թե ելակետային ցեղերից որն է վերցված որպես մայր և որը՝ հայր: Այս առումով կատարում են փոխադարձ կամ ռեցիպրոկ խաչասերումներ, անհատի գենոտիպային կառուցվածքը պարզելու համար` վերլուծողական խաչասերում, իսկ հիբրիդում ծնողներից որևէ մեկի հատկանիշները ուժեղացնելու նպատակով՝ հետադարձ խաչասերում (բեկրոս):։

Բույսերի սելեկցիայում խաչասերումը իրականացնում են նույն տեսակի տարբեր սորտերի (միջսորտային կամ միջտեսակային խաչասերում), ինչպես նաև տարբեր տեսակների ու ցեղերի միջև (հեռավոր խաչասերում):։ Միջտեսակային խաչասերման հաջողությունը մեծապես կախված է ծնողական ձևերի ճիշտ ընտրությունից:ընտրությունից։ Ծնողական ձևերը ընտրում են ըստ էկոլոգա-աշխարհագրական սկզբունքի, բերքի կառուցվածքի տարրերի, վեգետացիայի շրջանի տևողության, սնկային հիվանդությունների նկատմամբ կայունության և այլն:այլն։ Գործնական սելեկցիայում կիրառվում են հասարակ և բարդ խաչասերումներ: Հասարակ կամ զույգ խաչասերում կատարվում է երկու ծնողական ձևերի միջև՝ մեկ անգամ:անգամ։ Բարդ խաչասերման ժամանակ հաջորդաբար մասնակցում են երկուսից տվելի ծնողական ձևեր (աստիճանական խաչասերում) կամ հիբրիդային սերունդը դարձյալ խաչասերում են ծնողներից որևէ մեկի հետ (հետադարձ խաչասերում):։ Աստիճանական խաչասերման դեպքում հիբրիդային սերնդում նույն սորտերի լավագույն հատկությունները միավորելու համար միջսորտային հիբրիդը խաչասերում են ուրիշ սորտի հետ, իսկ նոր հիբրիդը՝ երրորդի հետ և այլն:այլն։ Աստիճանական խաչասերման մեթոդը լայնորեն կիրառվում է բույսերի սելեկցիայում և ցորենի սելեկցիայի հիմնական մեթոդն է բոլոր երկրներում:երկրներում։ Եգիպտացորենի սելեկցիայում հասարակ և կրկնակի հիբրիդների ստեղծման ժամանակ կիրառվում է ինքնափոշոտվող գծերի խաչասերում՝ միջգծային խաչասերում:խաչասերում։

Կենդանիների գյուղատնտեսությունում կենդանիների բուծման մեթոդ է, երբ սերունդ ստանալու համար զուգավորում են տարբեր ցեղերի կենդանիների:կենդանիների։ Խաչասերումից ստացված սերունդը կոչվում է խառնացեղ, ի տարբերություն հիբրիդի, որն ստացվում է հիբրիդացման ժամանակ (միջտեսակային, միջցեղային և ավելի հեռավոր խաչասերումներ):։ Խխաչասերման, ինչպես նաև հիբրիդացման դեպքում նկատվում է հետերոզիսի էֆեկտ, որը դրսևորվում է (համեմատած ծնողական ձևերի հետ) մարմնակազմվածքի ամրության, պտղաբերության, մթերատվության և խառնացեղերի այլ հատկանիշների բարձրացմամբ:բարձրացմամբ։ Խաչասերումը լայնորեն կիրառվում է ցեղերի մթերատվության որակը կատարելագործելու, նոր ցեղեր ստանաւու և արդատրական հոտերի ապրանքային մթերատվությունը բարձրացնելու համար: Անասնաբուծության մեջ մասնագիտացված ինբրիդինգային կենդանիների գծերի խաչասերում անվանում են նաև հիբրիդացում:հիբրիդացում։ Գործնականում հայտնի են միջանկյալ, վերարտադրական, կլանողական, արդյունաբերական խաչասերման տեսակները:տեսակները։ Խաչասերման հաջող կիրառման հիմնական պայմաններն են՝ ելակետային ցեղերի կենսաբանական ու տոհմային առանձնահատկությունների (ինչպես նաև թերությունների) հաշվառում, ծնողական զույգերի ճիշտ ընտրություն, լիարժեք կերակրում և խառնացեղերի լավ խնամք:խնամք։