Վիքիպեդիա

«Լևոն Բ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Bot: Migrating 13 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q541848 (translate me)
No edit summary
Տող 33.
| ազգություն = [[Հայեր|Հայ]]
| կրոն = [[Հայ Առաքելական Եկեղեցի]]
| ստորագրություն = [[FileՊատկեր:Signature of Leo I of Armenia (De Morgan, History of the Armenian People).jpg|125px|Լևոն Բ թագավորի ստորագրությունը]]
}}
 
'''Լևոն Բ''' ([[1150]] թ. – 1219թ. [[մայիսի 2]], [[1219]] թ.), Հայոց[[հայ]]ոց թագավոր 1198–ի[[1198]]–ի [[հունվարի 6]]-ից։ [[Ռուբինյաններ]]ի ազգայատոհմից։արքայատոհմից։ Հաջորդել է եղբորը՝ [[Ռուբեն Գ]]–ին։ Լևոնը եղել է երկրի կարևոր բերդ` Կապանի տերը, աջակցել եղբորը՝ պետության պաշտպանության ու կառավարման գործերում։ Ռուբեն Գ–ի գերությունից հետո երկրի իշխանությունը կենտրոնացրել է իր ձեռքում։ Լևոնի և Հեթումյան իշխան Բակուրանի ջանքերով [[Անտիոք]]ից գերեդարձած [[Ռուբեն Գ]] իշխանությունը կամովին հանձնել է Լևոնին, քաշվել է Արքակաղնի վանք, ուր վախճանվել է նույն տարում։
 
== Կենսագրություն ==
1187–ի մայիսին Ռավին դաշտում Լևոնը ջախջախեց Կիլիկիա ներխուժած Իկոնիայի թուրքմեն հրոսակներին, որոնց գլխավորում էր Ռոստոմ անունով էմիրը, ազատագրեց հայաբնակ մի քանի շրջաններ։ 1187–ին Լևոնը հաղթեց և կախման մեջ դրեց Կիլիկիա ներխուժած՝ Հալեպի և Դամասկոսի սուլթանին։ Կիլիկիային սկսել էր սպառնալ նաև Եգիպտոսի Այյուբյան սուլթան Սալահ ադ–Դինը, որի դեպի Արևմուտք առաջխաղացումը կանխվեց 1189–ի Խաչակրաց երրորդ արշավանքով։ Խաչակիչները 1190–ին ճամբարեցին [[Կիլիկիա]]յի Սելևկիա քաղաքում։ Լևոնի պատվիրակները, Ներսես Լաբրոնացու գլխավորությամբ, խաչակիրներին խոստացան տրամադրել ձիեր և ռազմապաշար, իսկ Հենրիկոս VI խոստացավ Լևոնին ճանաչել Հայոց թագավոր։ [[Եգիպտոս]]ի սուլթանության դեմ խաչակրաց արշավանքի անհաջողությունից հետո Լևոնը, պատրաստվելով դիմագրավել Սալահ ադ–Դինին, 1193–ին նրա դաշնակից Անտիոքի դքսությունից գրավեց Պաղրաս և Դարպսակ բերդերը։ Կիլիկիայում և մերձակա երկրներում սփռված ասորի հավատակիցներին Հայոց կողմը ներգրավելու համար Լևոնը Թեոդորոս Բարվեհեբոն ասորուն 1192–ին հատուկ հրովատակով Հռոմկլայում հռչակեց Ասորվոց կաթողիկոս՝ ի հակաթոռություն Անտիոքում նստող Միխայիլ կաթողիկոսի։ 1193–ին Սալահ ադ–Դինը, Անտիոքի դուքս Բոհեմունդ III Կակազի սադրանքով խոշոր բանակով շարժվեց Կիլիկիա, բայց սահմանամերձ Սև գետի մոտակայքում մարտի 4–ին հանկարծամահ եղավ, և խափանվեց նրա առաջխաղացումը։ Լևոնին ցանկանում էր խարդախությամբ ձերբակալել Անտիոքի դուքսը։ Դքսի նկրտումների մասին Լևոնն իմացավ հենց դքսի կնոջից, որն ըստ Միքայել Շաթիրյանի եղել է Լևոն Բ-ի սիրուհին, ու կանխեց Բոհեմունդին: Լևոնը 1194–ին նրան հրավիրեց Կաստոն ամրոցը, ձերբակալեց և տարավ [[Սիս]]։ Դուքսը Լևոնի հետ հաշտություն ստորագրեց, ճանաչեց նրա ավագությունը, վերադարձրեց Ռուբեն Գ–ի գերության ժամանակ Կիլիկիայից զավթած հողերը։ Պայմանագիրն ամրապնդվեց դքսի գահաժառանգ որդի Ռայմոնդի և Լևոնի եղբոր 14–ամյա դուստր Ալիսի ամուսնությամբ։ Ռայմոնդը, որպես պատանդ դաստիարակվելու էր Լևոնի արքունիքում։ Ըստ որում, Ռայմոնդի գահը կժառանգվի Ալիսից ծնված որդուն։ Դրանով Լևոնը ձգտում էր իրավական հիմք ունենալ՝ ապագայում Անտիոքի զգալիորեն հայաբնակ իշխանությունը Կիլիկիային միավորելու և ավելի կենսունակ ու հզոր պետություն կազմակերպելու համար։ Այսպիսով, Լևոնի շրջակա թշնամիների դեմ տարած մի շարք հաղթանակներով բարձրացրեց պետության միջազգային հեղինակությունը և նախադրյալներ ստեղծեց Կիլիկյան Հայաստանում թագավորություն հիմնելու համար։▼
=== Որպես իշխան ===
 
Լևոնը եղել է երկրի կարևոր բերդ` Կապանի տերը, աջակցել եղբորը՝ պետության պաշտպանության ու կառավարման գործերում։ Ռուբեն Գ–ի գերությունից հետո երկրի իշխանությունը կենտրոնացրել է իր ձեռքում։ Լևոնի և [[Հեթումյաններ|Հեթումյան]] իշխան Բակուրանի ջանքերով [[Անտիոք]]ից վերադարձած [[Ռուբեն Գ]]-ն իշխանությունը կամովին հանձնել է Լևոնին, քաշվել է Արքակաղնի վանք, ուր վախճանվել է նույն տարում։
1196–ին [[Գերմանիա]]յի Հենրիկոս VI կայսրը թագ ուղարկեց Լևոնին։ Լևոնը թագադրվեց [[1198]]–ի [[հունվարի 6]]–ին, [[Տարսոն]] քաղաքում։ ▼
 
[[1187]]–ի մայիսին Ռավին դաշտում Լևոնը ջախջախեց [[Կիլիկիայի Հայոց Իշխանություն]] ներխուժած Իկոնիայի թուրքմեն հրոսակներին, որոնց գլխավորում էր Ռոստոմ անունով էմիրը, ազատագրեց [[հայ]]աբնակ մի քանի շրջաններ։ 1187–ին Լևոնը հաղթեց և կախման մեջ դրեց [[Կիլիկիա]] ներխուժած՝ [[Հալեպ]]ի և [[Դամասկոս]]ի սուլթանին։
 
Կիլիկիային սկսել էր սպառնալ նաև [[Եգիպտոս]]ի Այյուբյան սուլթան [[Սալահ ադ-Դին]]ը, որի դեպի Արևմուտք առաջխաղացումը կանխվեց [[1189]]–ի [[Երրորդ խաչակրաց արշավանք]]ով։ Խաչակիչները [[1190]]–ին ճամբարեցին [[Կիլիկիա]]յի Սելևկիա քաղաքում։ Լևոնի պատվիրակները, [[Ներսես Լամբրոնեցի|Ներսես Լաբրոնացու]] գլխավորությամբ, [[խաչակիրներ]]ին խոստացան տրամադրել ձիեր և ռազմապաշար, իսկ Հենրիխ VI խոստացավ Լևոնին ճանաչել Հայոց թագավոր։ [[Եգիպտոս]]ի սուլթանության դեմ խաչակրաց արշավանքի անհաջողությունից հետո Լևոնը, պատրաստվելով դիմագրավել Սալահ ադ–Դինին, [[1193]]–ին նրա դաշնակից [[Անտիոքի դքսություն]]ից գրավեց [[Պաղրաս]] և [[Դարպսակ]] բերդերը։ Կիլիկիայում և մերձակա երկրներում սփռված [[ասորի]] հավատակիցներին Հայոց կողմը ներգրավելու համար Լևոնը Թեոդորոս Բարվեհեբոն ասորուն [[1192]]–ին հատուկ հրովատակով Հռոմկլայում հռչակեց Ասորվոց կաթողիկոս՝ ի հակաթոռություն [[Անտիոք]]ում նստող Միխայիլ կաթողիկոսի։ 1193–ին Սալահ ադ-Դինը, Անտիոքի դուքս Բոհեմունդ III Կակազի սադրանքով խոշոր բանակով շարժվեց Կիլիկիա, բայց սահմանամերձ Սև գետի մոտակայքում մարտի 4–ին հանկարծամահ եղավ, և խափանվեց նրա առաջխաղացումը։
 
▲1187–ի մայիսին Ռավին դաշտում Լևոնը ջախջախեց Կիլիկիա ներխուժած Իկոնիայի թուրքմեն հրոսակներին, որոնց գլխավորում էր Ռոստոմ անունով էմիրը, ազատագրեց հայաբնակ մի քանի շրջաններ։ 1187–ին Լևոնը հաղթեց և կախման մեջ դրեց Կիլիկիա ներխուժած՝ Հալեպի և Դամասկոսի սուլթանին։ Կիլիկիային սկսել էր սպառնալ նաև Եգիպտոսի Այյուբյան սուլթան Սալահ ադ–Դինը, որի դեպի Արևմուտք առաջխաղացումը կանխվեց 1189–ի Խաչակրաց երրորդ արշավանքով։ Խաչակիչները 1190–ին ճամբարեցին [[Կիլիկիա]]յի Սելևկիա քաղաքում։ Լևոնի պատվիրակները, Ներսես Լաբրոնացու գլխավորությամբ, խաչակիրներին խոստացան տրամադրել ձիեր և ռազմապաշար, իսկ Հենրիկոս VI խոստացավ Լևոնին ճանաչել Հայոց թագավոր։ [[Եգիպտոս]]ի սուլթանության դեմ խաչակրաց արշավանքի անհաջողությունիցԴրանից հետո Լևոնը, պատրաստվելով դիմագրավել Սալահ ադ–Դինին, 1193–ին նրա դաշնակից Անտիոքի դքսությունիցդուքսը գրավեց Պաղրաս և Դարպսակ բերդերը։ Կիլիկիայում և մերձակա երկրներում սփռված ասորի հավատակիցներին Հայոց կողմը ներգրավելու համար Լևոնը Թեոդորոս Բարվեհեբոն ասորուն 1192–ին հատուկ հրովատակով Հռոմկլայում հռչակեց Ասորվոց կաթողիկոս՝ ի հակաթոռություն Անտիոքում նստող Միխայիլ կաթողիկոսի։ 1193–ին Սալահ ադ–Դինը, Անտիոքի դուքս Բոհեմունդ III Կակազի սադրանքով խոշոր բանակով շարժվեց Կիլիկիա, բայց սահմանամերձ Սև գետի մոտակայքում մարտի 4–ին հանկարծամահ եղավ, և խափանվեց նրա առաջխաղացումը։ Լևոնին ցանկանում էրցանկացավ խարդախությամբ ձերբակալել Անտիոքի դուքսը։ Լևոնին։ Դքսի նկրտումների մասին Լևոնն իմացավ հենց դքսի կնոջից, որն ըստ Միքայել Շաթիրյանի եղել է Լևոն Բ-ի սիրուհին, ու կանխեց Բոհեմունդին: Լևոնը 1194–ին[[1194]]–ին նրան հրավիրեց Կաստոն ամրոցը, ձերբակալեց և տարավ [[Սիս]]։ Դուքսը Լևոնի հետ հաշտություն ստորագրեց, ճանաչեց նրա ավագությունը, վերադարձրեց Ռուբեն Գ–ի գերության ժամանակ Կիլիկիայից զավթած հողերը։ Պայմանագիրն ամրապնդվեց դքսի գահաժառանգ որդի Ռայմոնդի և Լևոնի եղբոր 14–ամյա դուստր Ալիսի ամուսնությամբ։ Ռայմոնդը, որպես պատանդ դաստիարակվելու էր Լևոնի արքունիքում։ Ըստ որում, Ռայմոնդի գահը կժառանգվի Ալիսից ծնված որդուն։ Դրանով Լևոնը ձգտում էր իրավական հիմք ունենալ՝ ապագայում Անտիոքի զգալիորեն հայաբնակ իշխանությունը Կիլիկիային միավորելու և ավելի կենսունակ ու հզոր պետություն կազմակերպելու համար։ Այսպիսով, Լևոնի շրջակա թշնամիների դեմ տարած մի շարք հաղթանակներով բարձրացրեց պետության միջազգային հեղինակությունը և նախադրյալներ ստեղծեց Կիլիկյան Հայաստանում թագավորություն հիմնելու համար։
 
=== Որպես թագավոր ===
 
▲1196–ին [[Գերմանիա]]յի ՀենրիկոսՀենրիխ VI կայսրը թագ ուղարկեց Լևոնին։ Լևոնը թագադրվեց [[1198]]–ի [[հունվարի 6]]–ին, [[Տարսոն]] քաղաքում։
Նոր դաշնակիցներ ունենալու նպատակով Լևոնը խնամական կապեր հաստանեց մերձավոր քրիստոնեական պետությունների արքունիքների հետ։ 1209-ին իր եղբոր կրտսեր դստերը՝ Փիլիպպինեին, Լևոնը կնության տվեց Նիկիայի նորահաստատ կայսր Թեոդորոս Լասկարիսին, 1210–ին ինքն ամուսնացավ Կիպրոսի թագավոր Ամորի Լուսինյանի դուստր Սիպիլի, իսկ Ռուբեն Ռայմոնդը՝ Լուսինյան արքայատան մի ուրիշ դշխուհու՝ Հելվիսի հետ։ 1214–ին իր դուստր Ռիթա–Ստեփանիային Լևոնը ամուսնացրեց Երուսաղեմի ֆրանկական թագավոր Հովհան Բրիենի հետ։ 1218–ին Տավրոսում ռազմական դաշինք կնքելով Պտղոմայիդից հայրենիք վերադարձող Հունգարիայի Անդրեաս թագավորի հետ՝ Լևոնը իր դեռատի դուստերը պսակեց նրա որդու հետ՝ խոստանալով նրան նշանակել Հայոց թագաժառանգ։
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Լևոն_Բ» էջից