|
[[Պատկեր:Gg1.jpg|200px|thumb|Տառատեսակները]]
{{Հայկական այբուբեն}}
'''Գ, գ''' , [[հայերեն այբուբենիայբուբեն]]ի երրորդ տառն է:է։ Ստեղծել է [[Մեսրոպ Մաշտոց]]ը [[405]] թվականին:թվականին։ Անունն է «գիմ»:։ Իբրև թվանշան նշանակել է 3, իսկ բյուրի նշանով ա = 30000:30000։ Թվային կարգի արժեքով նշանակում է երրորդ:երրորդ։
[[:en:List of Unicode characters|Unicode]]-ում ներկայացված է՝
* «Ա» - մեծատառ - U+0533
== Ստեղծումը և ձևերը==
Ստեղծել է [[Մեսրոպ Մաշտոց]]ը [[405]] թվականին տառակերտման սեփական սկզբունքով Դ տառի հենքի վրա, իր հորինած [[այբուբեն]]ի բոլոր տառերի հետ միասին:միասին։ Ի տարբերություն նախորդող Բ տառի Գ-ի կարճ տարրը գտնվում է երկարի ձախ կողմում, երեք ուղղաձիգ տարրերը իջնում են վերից վար, իսկ լայնը մնում է աջ կողմում: Հորիզոնական նուրբերը երկարին են միանում կարճը՝ վերին և ստորին ծայրերից, իսկ լայնը միջին մասին՝ վերին ծայրից:ծայրից։
Ունի [[աղյուսակ]] կամ [[գրչագիր]], [[գլխագիր]] կամ [[երկաթագիր]], [[բոլորգիր]] կամ բոլորակ գիր և շղագիր տառատեսակները:տառատեսակները։
*[[Աղյուսակ]] կամ [[գրչագիր]] Գ -— գտնվում է երկու տողագծերի միջև:միջև։ Երկար ուղղաձիգին զուգահեռ կարճ և լայն տարրերը նրան են միանում ուղիղ նուրբերով:նուրբերով։ Դյուրագիծ է, գրվում է տողին ուղղահայաց և դեպի աջ թեքված, խոշոր, միջին և մանր չափերով:չափերով։ Օգտագործվել է մինչև XVIII դարը:դարը։ Հետագայում վերածվել է բոլորագիր գլխագրի և օգտագործվել երկաթագիր գլխագրի հետ միասին:միասին։ Գրչագիրը օգտագործվում է նաև այսօր՝ վերնագրերում:վերնագրերում։
*[[Գլխագիր]] կամ [[երկաթագիր]] Գ -— ստեղծվել է գրչագրի հենքից:հենքից։ Երկար և կարճ տարրերը իրար են միանում կոր նուրբերով:նուրբերով։ Որպես գլխագիր գրվելիս հաճախ երկարը իջնում է տողագծից ներքև և ավարտվում սուր ծայրով:ծայրով։ Երբեմն լայնը հեռանում է երկարից ձգվող նուրբի ուղղությամբ:ուղղությամբ։ Գործածվել է նաև որպես գրչության (V-VIII դարեր) և վիմագրության (V դարից մինչև այսօր) գիր:գիր։
*[[Բոլորգիր]] կամ [[բոլորակ գիր]] Գ -— ստեղծվել է որպես առօրյա գրության գիր:գիր։ Կազմված է երեք հորիզոնական և երեք ուղղաձիգ նուրբերից:նուրբերից։ Կարճը և երկարի վերին մասը կոր նուրբերով միանալիս կազմվում է բոլորակը, որը նստում է տողագծի վրա, իսկ երկարի մնացած մասը և լայնը իջնում են տողագծից ներքև:ներքև։ Լայնը հետագայում չի գրվում արագագրության հետևանքով:հետևանքով։ XIII դարից դարձել է գրության հիմնական գիր, իսկ XVI դարից տպագրության գիր:գիր։
*[[Շղագիր]] Գ -— նույն բոլորգիրն է առանց հաստ ու բարակ գծերի:գծերի։ Սկսել է գործածվել VII դարից, մասսայականացել՝ XVI դարից:դարից։ [[Շղագիր]] Գ-ից, արագագրության հետևանքով, առաջացել է նոտրգիր գ-ն, որը օգտագործվում է մինչև այսօր:այսօր։
== Արտասանությունը ==
«Գ» նշանագրում է հայերենի գ բաղաձայնը, որը ետնալեզվային հնչյուն է և առաջանում է լեզվի ստորին մասի ու քիմքի արգելքի հաղթահարումից: Արևելահայ գրական լեզվում Գ բառամիջում և բառավերջում երբեմն խլանալով հնչում է ք (մարգարիտ>մարքարիտ, կարգ>կարք), արևմտահայ գրական լեզվում ամենուրեք խլանում է (գիշեր>քիշեր, հարգել>հարքել, երգ>երք):։ Բառարաններում հանդես է գալիս բազմապիսի փոփոխություններով:փոփոխություններով։
== Թվային արժեք ==
Իբրև թվանշան նշանակել է 3, իսկ բյուրի նշանով գ = 30000:30000։ Թվային կարգի արժեքով նշանակում է երրորդ (Գ դասարան - երրորդ դասարան, մասն Գ - մասն երրորդ):։
== Այցելեք նաև==
| 