«Մուրճ (ամսագիր, Թիֆլիս)»–ի խմբագրումների տարբերություն

 

 

 

Ժամանակի արեւելահայ ոչ մի հանդես նման ժողովրդականություն չի վայելել, ինչպես «Մուրճը»։ Նրա անունն արդեն խորհրդանշում էր աշխատանքին ու աշխատավոր մարդուն կարեւորություն տալու հարցը։ «Մուրճը։ կողմնակիցն էր մասնավոր սեփականության եւ իր շուրջը համախմբելով ժամանակի ձեռնահաս գործիչներին, առաջ էր քաշում ազգային կյանքի բոլոր բնագավառներում հեղաշրջում առաջացնող հարցեր ու տալիս նրանց պատասխանները։ Այդ հարցերը վերաբերվում էին տնտեսական ու մտավոր կյանքին, հասարակական ու քաղաքական իրադարձություններին, քննարկվում էին խնդիրներ` կապված լուսավորությանն ու մշակույթին, գրականությանը, մամուլին ու գիտությանը եւ այլն։ Ամսագիրը հաճախ էր անդրադառնում տարբեր վայրերում գտնվող հայ համայնքների կյանքին, լուսաբանում նրանց առօրյան, դրվատանքի ու քննադատական խոսք ասում նրանց մասին։ Մերկացվում էր հայկական գյուղերում տիրող անիշխանությունն ու կաշառակերությունը, գյուղական ցեցերի վայրագությունները, թալանն ու օրինազանցությունները։ «Մուրճն» իր շուրջն էր համախմբել հայ գրողներին ([[Լևոն Շանթ|Լ. Շանթ]], [[Դերենիկ Դեմիրճյան|Դ. Դեմիրճյան]] եւ այլն), անդրադարձել հայ հին ու նոր գրականության նշանավոր դեմքերին` [[Փավստոս Բյուզանդ|Փ. Բյուզանդ]], [[Սայաթ-Նովա]], [[Րաֆֆի]] եւ ուրիշներ։ Դեռ նոր գրական ասպարեզ իջած [[Հովհաննես Թումանյան]]ից 1891-93 թ. «Մուրճը» տպագրել է ավելի քան 35 ստեղծագործություն։ Ավ. Արասխանյանը գրականությունը դիտում էր մի կողմից իբրեւ ժողովրդի կյանքն արտացոլելու, մյուս կողմից` նրան ծառայելու միջոց։