Սուրեն Առաքելյան (ԽՍՀՄ հերոս)

հայ ռազմական գործիչ ԽՍՀՄ-ում
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրեն Առաքելյան (այլ կիրառումներ)
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Առաքելյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Սուրեն Սմբատի Առաքելյան[3] (նոյեմբերի 8, 1911(1911-11-08)[1][2], Տաթև, Հայաստան[1][2] - սեպտեմբերի 18, 1943(1943-09-18)[2], Անապայի շրջան, Կրասնոդարի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ)[4], Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից, Խորհրդային Միության հերոս, ավագ սերժանտ։ ԽՄԿԿ անդամ 1943 թվականից։

Սուրեն Առաքելյան
նոյեմբերի 8, 1911(1911-11-08)[1][2] - սեպտեմբերի 18, 1943(1943-09-18)[2] (31 տարեկան)
ԾննդավայրՏաթև, Հայաստան[1][2]
Մահվան վայրԱնապայի շրջան, Կրասնոդարի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանԿուրբացկի
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Զորատեսակհետևազոր[1]
Կոչումավագ սերժանտ[1][2]
Զորամաս526-րդ հրաձգային դիվիզիա
89-րդ Հայկական հրաձգային դիվիզիա
Մարտեր/
պատերազմներ
Հայրենական մեծ պատերազմ[1]
Պարգևներ
Խորհրդային Միության հերոս[1][2] և Լենինի շքանշան

Կենսագրություն խմբագրել

Սուրեն Առաքելյանը ծնվել է 1911 թվականի նոյեմբերի 8-ին, Տաթև գյուղում, գյուղացու ընտանիքում։ Ավարտել է 5–րդ դասարանը։ 1930-1933 թվականներին աշխատել է հարազատ գյուղի կոլտնտեսությունում։

1933-1935 թվականներին ծառայել է Խորհրդային բանակում։ 1936 թվականից ՆԿՎԴ–ի մարմինների աշխատակից է եղել։ 1941 թվականին կամավորագրվել է ռազմաճակատ։ Մարտական մկրտությունը ստացել է Կովկասում 1942 թվականի մարտին։ 1942 թվականի դեկտեմբերին Առաքելյանը եղել է 526-րդ հրաձգային գնդի, 89-րդ հրաձգային դիվիզիայի հրաձգային բաժնի հրամանատար։ 1941-1943 թվականներին, Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ, 89-րդ Հայկական հրաձգային դիվիզիայի կազմում մասնակցել է Կովկասի պաշտպանությանը։ 1943 թվականի սեպտեմբերի 18-ին, Նովոռոսիյսկի մոտ Կուրբացկի բնակավայրի ազատագրման ժամանակ, դասակի հրամանատար Առաքելյանն իր մարմնով ծածկել է ֆաշիստական գնդացրի հրակնատը և ապահովել ստորաբաժանման առաջխաղացումը[5]։ Ավագ սերժանտ Առաքելյանը թաղված է Կրասնոդարի երկրամասի Անապայի շրջանի Կուրբացկի տնտեսությունում։

ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության 1944 թվականի մայիսի 16-ի հրամանագրով Սուրեն Առաքելյանին հետմահու շնորհվել է Խորհրդային Միության հերոսի կոչում նացիստական զավթիչների դեմ մղված պայքարում հրամանատարական հանձնարարականների օրինակելի կատարման համար ցուցաբերած խիզախության և հերոսության դիմաց։

 
Սուրեն Առաքելյանի հուշարձանը Տաթև գյուղում

Շքանշաններ և պարգևներ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • Герои Советского Союза։ Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.։ Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
  • Амирханян М. Д. Армяне — Герои Советского Союза. Ер., 2005. — 202 с.։ ISBN 99930-4-342-7
  • Саркисян С. Т. Энциклопедия Арцах-Карабаха. Спб., 2005. — 312 с.։ ил. ISBN 5-9676-0034-5

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.)Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
  3. Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг Народа» (архивные материалы ЦАМО, ф. 33, оп. 793756, д. 3, л. 12)
  4. Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
  5. Անապայի ազատագրման և պաշտպանության համար կռված հերոսներ(չաշխատող հղում)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուրեն Առաքելյան (ԽՍՀՄ հերոս)» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 536